Neja
Jihar Neja Jaha ce dake Arewa ta tsakiyar Najeriya. Tana da yawan fili kimanin kilomita dubu saba'in da shida da dari uku da sittin da uku (76,363 ), da yawan jama’a kimanin miliyan uku da dubu dari tara da hamsin da huɗu da ɗari bakwai da saba'in da biyu, ƙidayar yawan jama'a na shekara ta (2006).Babban birnin tarayyar jahar ita ce Minna. Abubakar Sani Bello shi ne gwamnan jihar tun zaben shekara ta dubu biyu da gomasha biyar ( 2015 ) har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne Ahmed Muhammad getso.Jahar ta Neja tanada manyan mutane da dama waɗanda suka rike manyan mukamai a kasar Najeriya sannan jiha ce wacce ta ke da tsofaffin shugabannin ƙasa na Najeriya har guda biyu a lokacin mulkin soja, wato Ibrahim Badamasi Babangida (IBB) mai ritaya da kuma Abdusalami Abubakar mai ritaya dukkaninsu mutanan Jahar ta Naija ne.[1][2]
![]() | |||||
---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||
| |||||
Suna saboda | Nijar | ||||
Wuri | |||||
| |||||
Ƴantacciyar ƙasa | Najeriya | ||||
Babban birni | Minna | ||||
Yawan mutane | |||||
Faɗi | 5,556,247 (2016) | ||||
• Yawan mutane | 72.76 mazaunan/km² | ||||
Harshen gwamnati | Turanci | ||||
Labarin ƙasa | |||||
Yawan fili | 76,363 km² | ||||
Sun raba iyaka da | |||||
Bayanan tarihi | |||||
Mabiyi |
North-Western State (en) ![]() | ||||
Ƙirƙira | 3 ga Faburairu, 1976 | ||||
Tsarin Siyasa | |||||
Majalisar zartarwa |
executive council of Niger State (en) ![]() | ||||
Gangar majalisa |
Niger State House of Assembly (en) ![]() | ||||
Bayanan Tuntuɓa | |||||
Kasancewa a yanki na lokaci | |||||
Lamba ta ISO 3166-2 | NG-NI | ||||
Wasu abun | |||||
| |||||
Yanar gizo | nigerstate.gov.ng |
Manyan Ƙananan hukomomin JaharGyara
Manyan ƙananan hukumomin Jahar sune kamar haka: Chanchaga, Bosso da kuma ƙananan hukumomin Bidda, Suleja da kuma Kontagora.
Yarukan JaharGyara
Manyan yarukan jihar sun hadane da Nufanchi, Hausa, Gbagi da kuma turanci inda yankunan Bidda da Agaie da kuma Lapai, Mokwa sukafi yawan masu amfani da yaren Nufanci, Yankin Kontagora, Kagara, Mariga, Mashegu Rijau, Suleja sukeda mafi rinjayen masu amfani da yarukan Hausa. Paikoro, Chanchaga, Bosso, Edati dadai sauransu suna amfani da saura yarukan a matsayin masu rinjaye.
TarihiGyara
Akwai wuraren tarihi sosai a jahar ta Neja musamman a garin Zungeru inda kuma anan ne turawan Yamma suka saka hannu domin hadewan Najeriya kasa daya daga sauran yankuna sannan a wannan garin ne gwamnan farko na Najeriya ya yada zango a matsayin hedikwata gareshi.
Alhaji Umar Farouk Bahago shine sarkin Minna
Jihar neja tana da iyaka da misalin jahohi shida, sune: Babban birnin tarayya, Kwara, Kogi, Kaduna(jahar)|Kaduna]], Kebbi kuma da Zamfara.[3]
Kananan HukumomiGyara
Jihar Neja nada Kananan Hukumomi guda ashirin da biyar (25). Sune:
IlimiGyara
Jihar Neja na da manyan jami'oi na ilimi wanda suka hada da:
Jami'o'i a jihar NejaGyara
- Federal Polytechnic, Bida[4]
- Federal University of Technology Minna[5]
- Niger State Polytechnic, Zungeru.[6].
- Ibrahim Badamasi Babangida University Lapai[7]
- Federal College of Education Kontagora[8]
- Niger State College of Nursing Bida[9]
- School of Basic Midwifery Minna[10]
- Government Technical College Eyagi, Bida[11]
- Government Technical College Minna[12]
- Government Technical College Bussa
- Niger State College of Education Minna
- New Gate College of Health Science and Technology Minna
YarukaGyara
An jero yarukan jihar Neja dangane da kananan hukumomin da ake amfani da su;[13]
LGA | Languages |
---|---|
Agaie | Nupe, Dibo; Kakanda; |
Agwara | Cishingini |
Bida | Nupe, BassaNge, Gbari |
Borgu | Busa, Bisã; Boko; Cishingini; Laru; Reshe |
Chanchaga | Basa-Gumna; Bassa-Gurmana; Gbagyi; Gbari; Nupe; Kamuku; Tanjijili |
Edati | Nupe, BassaNge |
Gbako | Nupe |
Gurara | Gwandara, Gbagyi |
Katcha | Nupe, Dibo; Kupa |
Kontagora | Acipa, Eastern; Asu; Tsishingini; Tsuvadi |
Lapai | Nupe, Dibo; Gbari; Gupa-Abawa; Kakanda; Kami; |
Magama | Lopa; Tsikimba; Tsishingini; Tsuvadi |
Mariga | Baangi; Bassa-Kontagora; Cicipu; Kamuku; Nupe; Rogo; Shama-Sambuga; Tsikimba; Tsishingini; Tsuvadi |
Mashegu | Asu; Tsikimba; Tsishingini; Nupe-Tako |
Minna | Nupe; Gbari; Gbagyi |
Mokwa | Nupe, Yoruba; Gbari |
Munya | Adara |
Paikoro | Gbari; Kadara |
Rafi | Basa-Gurmana; Bauchi; Cahungwarya; Fungwa; Gbagyi; Gbari; Kamuku; Pangu; Rogo; Shama-Sambuga |
Rijau | Fulani; C'Lela; Tsishingini; Tsuvadi; ut-Hun |
Shiroro | Gbagyi; Gurmana; Bassa |
Suleja | Gbagyi; Gbari; Gwandara; Nupe; Tanjijili |
Wushishi | Hausa; Nupe; Gbari |
Jihohin Najeriya |
Babban birnin tarayyar (Abuja) | Abiya | Adamawa | Akwa Ibom | Anambra | Bauchi | Bayelsa | Benue | Borno | Cross River | Delta | Ebonyi | Edo | Ekiti | Enugu | Gombe | Imo | Jigawa Kaduna | Kano | Katsina | Kebbi | Kogi | Kwara | Lagos | Nasarawa | Neja | Ogun | Ondo | Osun | Oyo | Plateau | Rivers | Sokoto | Taraba | Yobe | Zamfara |
ManazartaGyara
- ↑ "Kainji Lake National Park". United Nations Environment Programme: World Conservation Monitoring Centre. Archived from the original on 30 September 2007. Retrieved 21 October 2010.
- ↑ "Boko Haram ta mamaye garuruwa da dama a jihar Neja". BBC. 4 October 2021. Retrieved 10 October 2021.
- ↑ "Niger | state, Nigeria". www.britannica.com.
- ↑ Keetu (19 August 2017). "List Of Accredited Courses,Offered In Federal Polytechnic Bida (Fed Poly Bida)". Retrieved 26 August 2021.
- ↑ https://schoolings.org/list-of-accredited-courses-offered-in-federal-polytechnic-bida-fed-poly-bida/
- ↑ "Updated List of Courses Offered In FUTMINNA forJAMB 2021,Registration". O3schools. 5 March 2021. Retrieved 26 August 2021.
- ↑ https://tribuneonlineng.com/ibb-university-vc-visits-oil-exploration-site-at-gulu-commends-nnpc/
- ↑ https://tribuneonlineng.com/provost-fce-kotangora-bags-kidcs-award-of-grand-commander-of-intellectual-discourse/
- ↑ "Niger State School of Nursing Gets Full Accreditation – THISDAYLIVE"
- ↑ "Niger State School of Nursing Gets Full Accreditation – THISDAYLIVE"
- ↑ "Eyagi Community jubilates as Government Technical College in Bida, Niger State receives furniture from MTN Foundation"
- ↑ https://gazettengr.com/buhari-regime-spends-n106-million-to-construct-college-hall-in-minna/
- ↑ "Nigeria". Ethnologue (22 ed.). Retrieved 26 August 2021.