Jihar Ondo Jiha ce dake kudu maso yammacin Najeriya. An ƙirƙiri jihar Ondo a ranar 3 ga watan Fabrairun shekara ta 1976 daga tsohuwar yankin Yammacin Najeriya.[1] Ondo na da iyaka da jihar Ekiti (wanda a da tana cikin jihar Ondo ne) daga arewa, Jihar Kogi daga arewa maso gabas, jihar Edo daga gabas, Delta daga kudu maso gabas, Ogun daga kudu maso yamma sannan kuma jihar Osun daga arewa maso yamma sai kuma Tekun Atlantic daga kudu. Babban birnin jihar shi ne Akure, babban birnin masarautar Akure a da.[2] Ondo na da kasafin daji na mangrove-swamp forest kusa da gaɓar Benin.[3]

Ondo


Wuri
Map
 7°10′N 5°05′E / 7.17°N 5.08°E / 7.17; 5.08
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya

Babban birni Akure
Yawan mutane
Faɗi 4,671,695 (2016)
• Yawan mutane 301.4 mazaunan/km²
Harshen gwamnati Turanci
Labarin ƙasa
Yawan fili 15,500 km²
Sun raba iyaka da
Bayanan tarihi
Mabiyi Jihar Yammacin Najeriya
Ƙirƙira 3 ga Faburairu, 1976
Tsarin Siyasa
Majalisar zartarwa executive council of Ondo State (en) Fassara
Gangar majalisa Majalisar dokokin jihar Ondo
Bayanan Tuntuɓa
Lambar aika saƙo 340001
Kasancewa a yanki na lokaci
Lamba ta ISO 3166-2 NG-ON
Wasu abun

Yanar gizo ondostate.gov.ng
mutanen ondo
Gajeren zance na tarihin Ondo cikin yaren Ondo daga ɗan asali harshen
kasuwa a ondo

Ana mata laƙabi da "Sunshine State" wato "jiha mai haskakawa". Jihar Ondo ita ce ta tara a girma a Najeriya.[4] Kuma ita ce jiha ta 25 a faɗin ƙasa.[5] Mafi akasarin mutanen garin yarbawa ne.[6][7] Akasarin mutanen garin yarbawa ne, a yayinda ake amfani da harshen yarbanci a garin. Albarkatun ƙasan Ondo ya ta'allaka ne a kan man fetur, noman cocoa, da makamantansu.[8] Inda tsaunukan Idenre suke, wanda shi ne tsauni mafi girma a yankin yammacin Najeriya.

daya daga cikin manyan makarantu na jihar ondo


Tana da yawan fili kimanin kilomita murabba’in 15,500 da yawan jama’a miliyan uku da dubu dari huɗu da arba'in (ƙidayar a shekara ta 2006). Babban birnin tarayyar jahar shi ne Akure. Oluwarotimi Odunayo Akeredolu, shi ne gwamnan jihar tun zaɓen shekara ta 2011 har zuwa yau. Mataimakin gwamnan shi ne Agboola Ajayi. Dattijan jihar su ne: Yele Omogunwa, Robert Ajayi Boroffice da Omotayo Donald.

Jihar Ondo tana da iyaka da jihohin shida: Delta, Edo, Ekiti, Kogi, Ogun kuma da Osun.

Gwamnati gyara sashe

Akeredolu Oluwarotimi Odunayo daga jam'iyyar APC ne gwamnan Jihar Ondo wanda aka rantsar a ranar 24 ga watan Fabrairun shekara ta 2017,[9] kuma ya karɓi mulkin daga hannun Olusegun Mimiko.[10] Mataimakinsa shi ne Lucky Aiyedatiwa.[11]

 
ondo

Kananan Hukumomi gyara sashe

Jihar Ondo nada adadin Kananan hukumomi guda goma sha takwas (18) sune:


Kididdigar Jama'a gyara sashe

Kididdiga akan yawan al'ummar jihar Ondo[12]
Local government area Male Female Total
Akoko North-West 108,057 105,735 213,792
Akoko North-East 93,060 82,349 175,409
Akoko South-East 41,995 40,431 82,426
Akoko South-West 123,979 105,507 229,486
Ose 73,395 71,506 144,901
Owo 110,429 108,457 218,886
Akure North 66,878 64,709 131,587
Akure South 175,495 177,716 353,211
Ifedore 92,014 84,313 176,327
Ile Oluji 87,505 85,365 172,870
Ondo West 139,400 144,272 283,672
Ondo East 38,032 36,726 74,758
Idanre 66,996 62,028 129,024
Odigbo 114,814 115,537 230,351
Okitipupa 120,626 112,939 233,565
Irele 75,636 69,530 145,166
Ese Odo 78,100 76,878 154,978
Ilaje 154,852 135,763 290,615
Total 1,761,263 1,679,761 3,441,024

Manazarta gyara sashe

  1. "Ondo Election: 20 things to know about South-west state". 2020-10-09. Retrieved 2022-04-08.
  2. "Ondo | state, Nigeria". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2021-09-23.
  3. "Ondo | state, Nigeria". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2021-09-23.
  4. http://www.population.gov.ng
  5. "World Gazetteer: Nigeria - administrative divisions (per geographical…". archive.ph. 2013-01-05. Archived from the original on 2013-01-05. Retrieved 2022-04-19.
  6. "The People Of Ondo Kingdom And Their Culture: A Historical Survey And Political Underpinning – Ondo Connects New Era". Retrieved 2021-03-07.
  7. "Geography and Society", The Yoruba from Prehistory to the Present, Cambridge University Press, pp. 1–28, 2019-07-04, doi:10.1017/9781107587656.001, ISBN 978-1-107-58765-6, S2CID 131619880, retrieved 2021-03-07
  8. "Ondo State". Nigerian Investment Promotion Commission. 2019-01-09. Retrieved 2021-03-07.
  9. "Ondo state Governor"
  10. Jannah, Chijioke (2017-02-24). "PHOTONEWS: Inauguration of Rotimi Akeredolu as Ondo governor". Daily Post Nigeria. Retrieved 2022-04-18.
  11. "TODAY (2021-04-08). "2023: Ondo will go the direction of Governor Akeredolu – deputy". TODAY. Retrieved 2022-04-18.
  12. "National Population Commission of Nigeria". population.gov.ng.


Jihohin Najeriya
Babban birnin tarayyar (Abuja) | Abiya | Adamawa | Akwa Ibom | Anambra | Bauchi | Bayelsa | Benue | Borno | Cross River | Delta | Ebonyi | Edo | Ekiti | Enugu | Gombe | Imo | Jigawa

Kaduna | Kano | Katsina | Kebbi | Kogi | Kwara | Lagos | Nasarawa | Neja | Ogun | Ondo | Osun | Oyo | Plateau | Rivers | Sokoto | Taraba | Yobe | Zamfara