Iran tana cikin ƙasashen gabas ta tsakiya, ƙasa ce mai girma da faɗi, ada sunan ta kasar Farisa.[1][2] Kuma tana da iyaka da kasashe shida su ne:

Iran
ایران (fa)
Flag of Iran (en) Coat of Arms of Iran (en)
Flag of Iran (en) Fassara Coat of Arms of Iran (en) Fassara

Take National Anthem of the Islamic Republic of Iran (en) Fassara

Kirari «Takbir»
Suna saboda Aryan (en) Fassara
Wuri
Map
 32°N 53°E / 32°N 53°E / 32; 53

Babban birni Tehran
Yawan mutane
Faɗi 86,758,304 (2022)
• Yawan mutane 52.64 mazaunan/km²
Harshen gwamnati Farisawa
Addini Musulunci
Labarin ƙasa
Bangare na Gabas ta tsakiya da Yammacin Asiya
Yawan fili 1,648,195 km²
Wuri a ina ko kusa da wace teku Caspian Sea, Persian Gulf (en) Fassara da Gulf of Oman (en) Fassara
Wuri mafi tsayi Damavand (en) Fassara (5,610 m)
Wuri mafi ƙasa Caspian Sea (−28 m)
Sun raba iyaka da
Bayanan tarihi
Mabiyi Pahlavi Iran (en) Fassara
Ƙirƙira 224:  (Daular Sasanian)
1501:  (Daular Safawiyya)
1785:  (Daular Qajar)
15 Disamba 1925:  (Pahlavi Iran (en) Fassara)
1 ga Afirilu, 1979:  (Government of Iran (en) Fassara)
247 "BCE":  (Parthian Empire (en) Fassara)
550 "BCE":  (Achaemenid Empire)
Muhimman sha'ani
Ranakun huta
Tsarin Siyasa
Tsarin gwamnati Jamhuriyar Musulunci da unitary state (en) Fassara
Majalisar zartarwa Government of Iran (en) Fassara
Gangar majalisa Islamic Consultative Assembly (en) Fassara
• Supreme Leader of Iran (en) Fassara Ali Khamenei (4 ga Yuni, 1989)
• President of Iran (en) Fassara Ebrahim Raisi (3 ga Augusta, 2021)
Ikonomi
Nominal GDP (en) Fassara 359,096,907,773 $ (2021)
Kuɗi Iranian rial (en) Fassara
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci
Suna ta yanar gizo .ir (en) Fassara da ایران. (en) Fassara
Tsarin lamba ta kiran tarho +98
Lambar taimakon gaggawa 110, 115 (en) Fassara da 125 (en) Fassara
Lambar ƙasa IR
Wasu abun

Yanar gizo president.ir…
Iran
islamic republic of Iran army day 2019
  • daga kudu gulf a farisa da kogin Oman

Iran tazama Jamhuriyar Musulumci a shekara ta 1979 bayan khomeini ya kwace mulki daga Mohammad Reza Pahlavi. shi'a ne mafi yawan akidun mutanan kasar. Sedai akwai mabiya sunnah da wasu addinan kaman Kiristanci da zardtosht.

Mutane gyara sashe

 
Mutanen iran

Adadin al'umman Iran sunkai kimanin 74,000,000 Mabiya Akidar shi'a sune mafiya Yawa Akasar. Ahlus Sunna Kuwa Yawansu Bai Wuce adadin mutane 20,000,000 ko 25,000,000 daga kabiloli daban daban kamar turkumawa , kablwshawa, da kurdawa.yawan kurdawa zasu kai 10,000,000 zuwa 12,000,000 dukkanin su yan ahlus-sunnah ne.

Ranakin hutu

  • Sallar cikar shekaran farisawa da ta kurdawa ranar 21 ga watan Maris wannan sallah ce mai muhimmanci garesu
  • Ranar tara da ta goma ga watan muharram tunawa da rasuwar Hussain dan Ali a shekara ta 61 ta hijira ranar ( ashura )
  • Tunawa da ranar hukuncin musulunci
  • Tunawa da ranar da Iran tai tsarin Jamhuriyar musulunci
  • Ranar kudus ta duniya juma'a ta karshe a watan azume . wannan sakone daga khomeini

Jihohi gyara sashe

Iran tanada jihohi guda talatin sune wa'yannan:

  1. Tehran
  2. Qom
  3. Markazi
  4. Qazvin
  5. Gilan
  6. Ardabil
  7. Zanjan
  8. East Azarbaijan
  9. West Azarbaijan
  10. Kurdistan
  11. Hamadan
  12. Kermanshah
  13. Ilam
  14. Lorestan
  15. Khuzestan
  1. Chahar Mahaal me Bakhtiari
  2. Kohkiluyeh me Buyer Ahmad
  3. Bushehr
  4. Fars
  5. Hormozgan
  6. Sistan me Baluchistan
  7. Kerman
  8. Yazd
  9. Esfahan
  10. Semnan
  11. Mazandaran
  12. Golestan
  13. North Khorasan
  14. Razavi Khorasan
  15. South Khorasan

Tarihi gyara sashe

Tarihi ya nuna cewa kafin shekara ta 1000 makiyayan Farisa da kabilar Kurdawa sune mutanen farko wa'yanda suka zauna a Iran , tun a shekara ta 500 kafin haifuwar Annabi Isah, Farisa ta kamu da yakin basasa da juyin juya hali na mulki a wannan shekara inda turawa suka mamaye kasar, suka sa hukunci me tsanani tun daga wannan lokacin kasar ta samu kanta a babbar matsala , a shekara ta 612 kafin haihuwar Annabi Isah, Ashurawa suka kwace mulkin kasar bayan sun kwace mulkin kasar.

 
iran bayan samun yancin kai

[3][4]

 
manyan gine gine bayan samun yancin kai
 
tsuburin iran
 
Tehran a wani lokaci
 
Wani karni a iran
 
Masallacin Iran na wannan karnin

[5]

Al'adu gyara sashe

Siyasa gyara sashe

Tsarin gwamnati da dokokin Iran tsarin musulunci ne na shi'a kuma suna bin dimokaradiyya suna zabin shugaba a kowace shekara hudu (4) shugaban Iran yana iya ya shiga zabe sau biyu kadai tsarin siyasar Iran tana kama da tsarin Amurka, Iran tana adawa da Amurka da Isra'ila sosai.

Manazarta gyara sashe

  1. A. Fishman, Joshua (2010). Handbook of Language and Ethnic Identity: Disciplinary and Regional Perspectives (Volume 1). Oxford University Press. p. 266. ISBN 978-0-19-537492-6. " "Iran" and "Persia" are synonymous" The former has always been used by the Iranian speaking peoples themselves, while the latter has served as the international name of the country in various languages
  2. Lewis, Geoffrey (1984). "The naming of names". British Society for Middle Eastern Studies Bulletin. 11 (2): 121–124. doi:10.1080/13530198408705394
  3. https://www.britannica.com/place/Iran
  4. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-14542438
  5. https://www.historyextra.com/period/ancient-history/iran-history-facts-islam-shiism-religion-persia/
Asiya    

Kasashen tsakiyar Asiya l
 

KazakystanKyrgystanTajikistanTurkmenistanUzbekistan

Gabashin Asiya

 

SinJapanMangoliaKoriya ta ArewaKoriya ta KuduJamhuriyar Sin

Yammacin Asiya
 

ArmeniyaAzerbaijanBaharainGeorgiaIrakIsra'ilaJordanKuwaitLebanonOmanQatarSaudiyyaSiriyaTurkiyaTaraiyar larabawaFalasdinuYemen

Kudu maso gabashin Asiya
 

BruneiKambodiyaIndonesiyaLaosMaleshiyaMyanmarFilipinSingaforaThailandTimor-LesteVietnam

Tsakiya da kudancin Asiya
 

AfghanistanBangladashBhutanIndiyaIranMaldivesNepalPakistanSri Lanka

Arewacin Asiya

Rasha