Sam Aluko

Samuel Aluko (Agusta 18, 1929 - Fabrairu 7, 2012) masanin tattalin arzikin al'ummar Najeriya ne kuma masani wanda ya rubuta labarai da kasidu da suka yi nazari kan manufofin gwamnati na zamantakewa da tattalin arziki. Aluko ya kuma taka rawar ba da shawara ga wasu shugabannin siyasa kamar Obafemi Awolowo da Sani Abacha . An yi la'akari da damar ta ƙarshe ba sabon abu ba saboda matakin farko na Aluko na adawa da wuce gona da iri na gwamnati.

Sam Aluko
Rayuwa
Haihuwa	Ado Ekiti, 1929
ƙasa	Najeriya
Mutuwa	Landan, 2012
Ƴan uwa
Abokiyar zama	Joyce
Karatu
Makaranta	Christ's School Ado Ekiti (en)
Harsuna	Turanci
Sana'a
Sana'a	Mai tattala arziki

Tunanin siyasa da tattalin arziki na Aluko yana da alamar sukar ɗimbin jama'a a fagen siyasa da kuma ƙara yawan kuɗin shiga gwamnati a matsayin hanyar samar da ci gaban tattalin arziki. Ya kasance sanannen mai sharhi kan harkokin kudi na gwamnati kuma ya yi tsokaci game da gine-ginen bankunan ci gaban kasa da kasa da manufofi game da yanayin tattalin arzikin Najeriya da hanyoyin warware matsalolin tattalin arziki.

Rayuwa

An haife shi a Ode-Ekiti ga dangin Aluko Fagbohun, ya yi karatu a makarantar Emmanuel da Christ's School Ado Ekiti, inda ya kasance dalibi a karkashin fitattun malaman Ekiti irin su Nathaniel Adamolekun wanda daga baya ya zama magatakarda na Jami'ar Ibadan da JE Babatola, tsohon Ministan yankin. Bayan kammala karatunsa, ya fara aiki a matsayin malami, inda ya zama shugaban makarantar Zik's College of commerce, Sapele da mataimakin shugaban makarantar kwalejin birnin Legas. Yayin da yake koyarwa, ya ɗauki kwasa-kwasan wasiƙa a Jami'ar London a fannin tattalin arziki inda ya sami digiri a fannin.

1950-1960s

Aluko ya tsunduma cikin siyasar Ado-Ekiti tun kafin samun yancin kai, kuma ya kasance mabiyin falsafar kin jinin mulkin mallaka na Zikist . A 1953, ya kafa wata kungiya mai zaman kanta, jam’iyyar Ekiti People’s Party wadda ta fitar da sunayen ‘yan takarar da za su fafata a zaben kananan hukumomi a Ado-Ekiti, bayan shekara guda ya zama shugaban karamar hukumar Ado Ekiti.

Alamar manufofin tattalin arziki na Aluko ya kasance mai mahimmanci ga kashe kashen gwamnati. Lokacin da ya dawo daga Landan, ya zama mai ba da shawara na yau da kullun ga Action Group. An nada shi shugaban kwamitin tsuke bakin aljihun da aka kafa domin lalubo hanyoyin ceto kudi. Kwamitin ya ba da shawarar yanke alawus-alawus da ake baiwa ministoci da masu rike da mukaman siyasa, ra’ayin da wasu masu fada aji a jam’iyyar ba su goyi bayan hakan ba. A cikin 1962, an tuntubi Aluko don ya zama mai ba da shawara kan tattalin arziki na yankin yammacin yankin. Albashinsa zai kasance £2,942, a lokacin, malami ne a jami'ar Ife, yanzu jami'ar Obafemi Awolowo yana samun albashin £1000 duk shekara. Ya karbi tayin ne da sharadin a rage masa sabon albashin da ake biyansa a Ife inda ya bayyana cewa ba zai fi yin aiki a sabon aikin ba fiye da yadda yake yi a Ife. Amma gwamnati ta yi watsi da wannan sharadi. Yayin da Aluko ya kasance a Ile-Ife, ya kasance memba na kwamitin ba da shawara na AG, tare da Wole Soyinka, Victor Oyenuga, Dr Odumosu da kuma wasu malamai 'yan kasashen waje. Wannan kungiya ta yi matukar goyon bayan jam'iyya mai kishin kasa, jam'iyyar gurguzu ta dimokuradiyya wacce ta yi imani da dakile wuce gona da iri, kungiyar ta kuma raba gari da wasu 'yan siyasa dangane da yadda za a yi hulda da gwamnatin kasa da kuma ficewa daga yankin Yamma. . Awolowo ya samu wasu shawarwarin wannan kungiya amma mataimakinsa wanda yanzu ya zama firimiya a yankin bai ji dadin yawancin manufofin da aka ba su ba.

A cikin 1965, lokacin da Saburi Biobaku, mataimakin shugaban UNIFE ya shawarci dukkanin malamai su goyi bayan jam'iyyar ta lokacin, wadda ta kasance NNDP, kungiyar Action Group karkashin jagorancin Samuel Akintola, Aluko ya goyi bayan Awolowo na Action Group. wadanda suka yi na'am da shawarwarin da kungiyar Ife ta bayar. Aluko ya bayar da sanarwar murabus din na wata 3, nan take aka amince da murabus din sannan aka umarce shi da ya bar ofishin da wuri, ya bar jami’ar ya shiga sashen tattalin arziki na Jami’ar Najeriya . Kafin juyin mulkin watan Janairun 1966, Aluko da yake jawabi a wani taron matasa, ya dora wa matasa aikin rage kabilanci da hada kai domin hada kan yankunan.

Ra'ayin Aluko game da bunkasar tattalin arziki da kudaden jama'a ba shi da kima don haka ya kamata a tunkari yanke shawara ta hanyar amfani da hukumomin tarayya, jihohi da kananan hukumomi a matsayin wani makami na bunkasa tattalin arzikin kasa. Ra'ayin Aluko na jawo kudade ta hanyar yawan kudaden haraji da kuma bin diddigin wadanda suka kasa biyan haraji don samar da kudaden shiga na gwamnati. Ya kuma goyi bayan matakan kara yawan ma’aikata ta hanyar sa ido sosai da yanke sharar gida kamar tallafin haya da alawus-alawus ga ma’aikatan gwamnati. Wannan matakin na iya kara yawan kudaden shiga na gwamnati wanda zai iya samar da manufofi don rage rashin aikin yi da ci gaban karkara.

1970-1990

Yayin da yawan man fetur ya karu a Najeriya a shekarun 1970, Aluko har yanzu yana da ra'ayin goyon bayan tunanin cewa jihar za ta iya zama injin bunkasa masana'antu ta hanyar samar da kudade na ilimin fasaha, fadada aikin gona da bunkasa ababen more rayuwa. Tare da yawan jama'a masu ilimin fasaha, karɓowa da haɓakar fasaha na gida zai yiwu. Bugu da kari, bullo da aikin noma na injiniyoyi zai kara yawan kudin shiga na manoman kasuwanci da kuma kudaden shiga na harajin gwamnati. Tallafin Aluko ga noman injiniyoyi yana nufin daidaitaccen taimako ga rarar manoman kasuwanci da taimakon fasaha da ilimi ga ƙananan manoma don zama rarar noma. Kananann manoma masu rayuwa waɗanda galibi ke zaune a yankunan karkara za su yi amfani da wasu ƙarin kuɗin shiga don siyan kayan aiki masu araha. Mai tsananin imani da tsare-tsare, ya zama muhimmi wajen tsara aikin noma don bunƙasa masana'antun kayan aikin gona da aka fara a cikin gida don ceton kuɗin waje da samar da kayan aiki masu araha ga ƙananan manoma.

A zamanin gwamnatin Ibrahim Babangida, Aluko har yanzu ya tsaya tsayin daka wajen ganin cewa matakan gwamnati na da muhimmiyar rawa wajen bunkasa tattalin arzikin kasar. Ya yi suka kan ka'idojin 'yanci na shirin daidaita tsarin da gwamnati ta dauka. Har ila yau, matsalar Aluko da SAP ta kai ga cibiyoyi da yawa waɗanda suka ba da shawarwari da masana tattalin arzikin Najeriya waɗanda suka bi ka'idodin tunanin jari hujja na yamma. Aluko ya caccaki fa'idar rage darajar kudin kasuwa kyauta da kuma yawan kudin ruwa da ya biyo bayan aiwatar da shirin.

Rayuwa ta sirri

Sam Aluko da matarsa Joyce Aluko suna da 'ya'ya shida, ciki har da Bolaji Aluko, ɗan fari da Gbenga Aluko, tsohon Sanata. da Esther Morenike Jaiyesimi. Ya shafe yawancin aikinsa na ilimi a Jami'ar Ife kuma ya yi ritaya a 1980. Ya rasu a shekara ta 2012.