Makarantar Nahawu ta CMS, Lagos

Makarantar Nahawu CMS da ke Bariga, wani yanki a Legas na jihar Legas, ita ce makarantar sakandare mafi tsufa a Najeriya, wacce Cocin Missionary Society ta kafa a ranar 6 ga Yunin shekarar 1859. Shekaru da dama ita ce babbar tushen limamai da masu gudanar da mulki a Afirka a lokacin mulkin mallaka ta Legas.[1]

Makarantar Nahawu ta CMS, Lagos
Bayanai
Iri secondary school (en) Fassara
Ƙasa Najeriya
Tarihi
Ƙirƙira 1859
Makarantar Nahawu ta CMS, Legas

Asali gyara sashe

James Pinson Labulo Davies ne ya samar da kudaden fara gudanar da makarantar CMS Grammar School, Legas a cikin watan Afrilun shekarar 1859 wanda a watan Afrilun 1859 ya baiwa Babington Macaulay fam 50 (daidai da miliyan ₦1.34 kamar na 2014) don siyan littattafai da kayan aikin makarantar. Tare da tallafin da ya bada, Macaulay ya buɗe Makarantar Grammar CMS a ranar 6 ga Yuni 1859, wanda ya sanya ta zama makarantar sakandare ta farko a Najeriya.[2] A shekarar 1867, Davies ya ba da gudummawar £100 (₦2.68 miliyan kamar na 2014) ga Asusun Gina Makaranta na CMS.[3] Sauran masu ba da gudummawa ga Asusun Gina CMS ba Saros ba ne kamarsu Daniel Conrad Taiwo AKA Taiwo Olowo wanda ya ba da gudummawar £50. Masu ba da gudummawa na Saro Contributors kuma sun haɗa da maza irin su Moses Johnson, IH Willoughby, TF Cole, James George, da Charles Foresythe waɗanda suka ba da gudummawar £40.[4] Makarantar Grammar ta CMS a Freetown, wacce aka kafa a 1848, ta zama abin koyi.

Makarantar ta fara ne da dalibai shida, dukkansu a makarantan kwana a wani karamin ginin bene mai suna 'Cotton House' a unguwar Broad Street. Dalibai da aka fara yayewa sun zamo ma'aikata a makarantan.[1] Manhajar ta ƙunshi Turanci, Logic, Girkanci, Lissafi, Geometry, Geography, Tarihi, Ilimin Bible da Latin.[5] Shugaban makarantar na farko shi ne malami kuma masanin tauhidi Babington Macaulay, wanda ya yi aiki har zuwa mutuwarsa a 1878.[6] Shi ne mahaifin Herbert Macaulay.[7] Lokacin da Birtaniya ta yi mulkin mallaka a Legas a shekara ta 1861, hukumomin mulkin mallaka sun sami mafi yawan ma'aikatansu na gudanarwa na daga mutanen Afirka daga makarantar.[1]

Shugabannin Makaranta gyara sashe

  • Babington Macaulay, 1859-1878.
  • Henry Johnson, 1879-1881 (mai aiki).
  • Isaac Oluwole, 1881–1893.
  • James Johnson, 1893-1894 (mai aiki).
  • EA Godson, 1894-1895.
  • Melville Jones 1895-1896 (aiki)
  • Joseph Suberu Fanimokun, 1896–1914.
  • EJ Evans, 1915-1927.
  • A. Hobson, 1927-1929.
  • F. Washington 1929-1932.
  • J. Olumide Lucas, 1932-1935 (mai aiki).
  • CG Thorne, 1935-1936.
  • Solomon Odunaiya Odutola, 1936–1938. (aiki)
  • Leonard John Lewis, 1938-1943.
  • Seth Irunsewe Kale, 1944-1950.
  • BA Adelaja, 1950-1970.
  • TA Ojo, 1970-1972, (aiki).
  • IA Olowu 1972–1984.
  • BA Nigwo, 1984–1986.
  • JBA Edema, 1986-1997.
  • Taiwo O. Jemilugba, 1997–2001.
  • Johnson Onayinka, 2001-2005.
  • Tunde Oduwole, 2005–2017
  • OlaOluwa Adeyemi, 2017-2018
  • Sunday O. Sofekun, 2021
  • Mai Girma Victor A. Olusa (Mai Gudanarwa) 2021 har zuwa yau

Tsofaffin dalibai gyara sashe

  Wasu fitattun tsofaffin ɗalibai:

  • Babban Chief Edem Duke (an haife shi a shekara ta 1955),

Ministan Al'adu, Yawon bude idanu & Wayar da Kan Jama'an Kasa, Ministan Yada Labarai mai sa ido

  • 9ice (an haife shi 1980), mawaki
  • Adebesin Folarin (1877-1949), lauya kuma masanin tarihi
  • Adeyemo Alakija (1884-1952), ɗan kasuwan kafar yanar gizo kuma wanda ya kafa Daily Times of Nigeria.
  • Adeniji Adele (1893-1964), Oba (Sarkin) Legas daga 1 Oktoba 1949, zuwa 12 Yuli 1964
  • Akin Babalola Kamar Odunsi, dan kasuwa kuma Sanata
  • Akin Euba (an haife shi a shekara ta 1935), farfesa a fannin kiɗa
  • Akintola Williams (an haifi 1919), akawu
  • Alexander Akinyele (1875-1968), Bishop
  • Ayodele Awojobi (1937–84), malami kuma mai fafutuka
  • Babs Fafunwa (1923–2010), Ministan Ilimi na Tarayya
  • Bode Thomas (1918-53), ɗan siyasa
  • Candido Da Rocha (1860-1959), ɗan kasuwa
  • Charles A. Adeogun-Phillips (an haife shi a shekara ta 1966), lauya
  • Dandeson Crowther, Archbishop na Nijar kuma dan Samuel Ajayi Crowther
  • Dare Art Alade, mawaki
  • Ernest Shonekan (an haife shi a shekara ta 1936), Shugaban Najeriya
  • Fela Sowande (1905–87), mawaki kuma mawaki
  • Frederick Rotimi Williams (1920-2005), lauya
  • George Da Costa (1853-1929), mai daukar hoto
  • GOK Ajayi (21 Mayu 1931 - 31 Maris 2014), Fitaccen Malamin Shari'a na Najeriya.
  • Henry Adefope (1926-2012), Ministan Harkokin Waje
  • Henry Fajemirokun, Business Magnate
  • Herbert Macaulay (1864-1946), mai bincike da kishin kasa
  • Israel Oludotun Ransome-Kuti (1891–1955), Educationist and father of Olikoye Ransome-Kuti, Beko Ransome-Kuti, and Fela Kuti
  • Ibikunle Akitoye (1871-1928), Oba of Lagos
  • JK Randle (1909-1956), ɗan kasuwa kuma ɗan jama'a
  • Karim Olowu (an haife shi a shekara ta 1924), ɗan wasa
  • Kitoye Ajasa (1866-1937), lauya kuma ɗan siyasa
  • Niyi Adebayo (an haife shi 1958), Gwamna, Jihar Ekiti
  • Mobolaji Bank Anthony (11 ga Yuni 1907 - 26 ga Mayu 1991), shugaban kasuwar hada-hadar hannayen jari ta Legas.
  • Oguntola Sapara (1861-1935), likita, likitan mata.
  • Ola Vincent (1925-2012), Gwamnan Babban Bankin Najeriya
  • Oluyombo Awojobi (1963-1969), Likitan Karkara
  • Oliver Ogedengbe Macaulay, ɗan Herbert Macaulay, ɗan jarida, kuma mai kishin ƙasa
  • Remi Fani-Kayode (1921-95), ɗan siyasa
  • Samuel Herbert Pearse (an haife shi a shekara ta 1865), ɗan kasuwa ne
  • Samuel Manuwa (1903-76), likitan fida
  • Isaac Delano (1904-1979), marubuci, masanin harshe, malami
  • Talabi Braithwaite (1928-2011), dillalin inshora
  • Taslim Olawale Elias (1914–91), Babban Jojin Najeriya
  • Thomas King Ekundayo Phillips (1884-1969), masanin kida, mahaifin kidan cocin Najeriya
  • Thomas Leighton Decker (1916-78), masanin ilimin harshe kuma ɗan jarida
  • TOS Benson (1917–2008), lauya, ɗan siyasa
  • Tunji Sowande (1912–96), lauya kuma mawaki
  • Victor Adetunji Haffner (an haife shi a shekara ta 1919), injiniya
  • Wahab Goodluck (ya rasu a shekara ta 1991), shugaban kungiyar kwadago ta Najeriya

Manazarta gyara sashe

  1. 1.0 1.1 1.2 "School History". Old Grammarians Society. Archived from the original on 19 September 2008. Retrieved 21 May 2011.
  2. Elebute, Adeyemo. The Life of James Pinson Labulo Davies: A Colossus of Victorian Lagos. Kachifo Limited/Prestige. p. 190. ISBN 9789785205763.
  3. Herskovits Kopytoff, Jean. A preface to modern Nigeria: the "Sierra Leonians" in Yoruba, 1830–1890. University of Wisconsin Press, 1965. p. 244.
  4. Herskovits Kopytoff, Jean. A preface to modern Nigeria: the "Sierra Leonians" in Yoruba, 1830–1890. University of Wisconsin Press, 1965. p. 365 note 87.
  5. Ambassador Dapo Fafowora (4 June 2009). "150 years of the CMS Grammar School, Lagos". The Nation (Nigeria). Archived from the original on 3 October 2009. Retrieved 21 May 2011.
  6. "Macaulay, Thomas Babington 1826 to 1878 Anglican Nigeria". Dictionary of African Christian Biography. Archived from the original on 19 August 2014. Retrieved 23 January 2015.
  7. "Brief History of CMS Grammar School". CMS Grammar School. Retrieved 21 May2011.

Template:Lagos