Mutanen Emai

Mutanen Emai wasu gungun mutane ne da ke zaune a wani yanki mai girman gaske na ƙasar Afenmai jihar Edo da ke arewa maso yammacin Najeriya. Mutane ne na hakar Edo a halin yanzu warwatse a kewayen Kogin Owan. Yankin Emai yana iyakar kudu da Erah, yamma da Ora, gabas gabas da Ihievbe kuma arewa ta mutanen Uokha da Ake. Duk waɗannan rukunin mutanen suna da alaƙa da asalin mutum ɗaya, wanda ake kira Imah.

Mutanen Emai

Yankuna masu yawan jama'a
Najeriya

Tarihin farko da ƙaura

Imah (ko Imaran) an yi imanin cewa an haife shi ne ga wani Ubini, Yarima Kuoboyuwa, a wajajen ƙarni na goma sha huɗu AD (kamar 1415). Mahaifinsa shine ɗan fari na Oba Ewuare kuma magajin gadon sarauta. Matashi Imah, wanda mutuwar mahaifinsa ta ɓarke da ɓacin rai, ya sami rayuwa cikin wahala a gidan sarauta, sannan kuma albarkacin kakansa ya yanke shawarar yin ƙaura tare da danginsa na kusa.

Yarinyar da ke cikin damuwa ta sami gida a Ugboha (kalma ce mai ma'ana "kusa da gida" ko "ta itacen okha") kusa da tsohon garin Uokha na yanzu. Mutanen Uokha, kuma na hakar Ubini, suna kusa da tsaunin Kukuruku na abin da ke garin Ihievbe-Ogben a yau kusa da Edoland. An yi imanin yankin ya kasance ba a karɓa ba kuma ba a zaune a wannan lokacin. A tsakanin wannan dajin mai yawan gaske Imah ya gina gida ga danginsa. Ya zama ana kiransa Eko-Imah ko Ehe-Imah wanda ke nufin "sansanin Imah" ko "wurin Imah." Yawancin lokaci wannan ya lalace zuwa Emai (ma'ana "namu" ko "ƙasarmu mai kyau ce").

A wani lokaci wurin ya mamaye bishiyoyin okha da ke gama gari a cikin igiyar savannah ta Najeriya. Imah ance ɗayan waɗannan bishiyun ya warke ta hanyar ban al'ajabi lokacin da bashi da lafiya, don haka ya baiwa garin Uokha sunansa. Wannan shine asalin bikin Eseokhai, don tunawa da bishiyoyin da suka baiwa Imah mafaka a kan tafiyarsa da kuma maganin rashin lafiyarsa.

Imah ya kasance da ɗa, Uzuanbi. A cikin tsufansa Imah ya yanke shawarar komawa ƙasar kakanninsa a Ubini, ya bar Uzuanbi da danginsa a baya. Jim kaɗan bayan haka, labari ya isar wa Uzuanbi na mutuwar mahaifinsa a Ubini. Wannan ya tilasta Uzuanbi komawa Ubini don yin ayyukan binne mahaifinsa. Bayan kammala wadannan al'adun sai ya dawo tare da mata biyu, Odidi da Oron. Yayin da Odidi ke da 'ya'ya uku, Oron ba shi da ɗa. 'Ya'yan Odidi sune Owunno, Oruamen da Urle.

A yau mutanen Emai sun mamaye garuruwan Uanhumi, Ovbiwun, Afuze, Eteye, Ogute, Evbiamen, Evbiamen Ugboha, Okpohunmi, Ojavun da Ojavun-Ago. Saboda bukatar fadadawa da kuma karuwar yawan mutanen Emai an tilasta musu matsawa zuwa kudu, wanda ya haifar da rikici da dangin makwabta. Misali shi ne sanannen faɗa da mutanen Erah wanda ya faru a yaƙi ; wannan ƙwaƙwalwar ta kasance kamar sanannen yaƙin "Ogodo bi Isagua" (ma'ana "yakin laka da mutuwa") wanda ya tilasta mutanen Erah matsawa zuwa kudu. Wannan yaƙin galibin yaƙe-yaƙe ne na Urle da Erah suka yi yayin motsi na Ogute daga Emai-Ugbowa wanda ya haifar da korar mutanen Uhonmora Ora da kafuwar Ogute da Ago Ojavun zuwa kan iyakar Eme-ora.

Emai sarauta da jagoranci

Dangane da al'adun Benin, mutanen Emai suna da "odion evbo," wanda shi ne mafi tsufa daga garin da ya fi tsufa ( Uanhumi ) da ya zama sarki. Tattaunawa game da rikicin shugabanci kuma ya kara ba da haske kan ƙaruwar yawan mutane da kuma dalilin da yasa aka yi hijira daga baya daga Ugbokha.

A lokacin bikin binne mahaifinsa a Ubini, an yi amannar cewa Uzuanbi ya yi lalata da matar wani mutum kuma ta haifa ɗa namiji wanda a haƙiƙa ɗan fari ne. Wannan yaro ya sha fama da tashin hankali game da yarda da wahala game da samun nasarar jagorancin Owunno, wanda zuriyarsa a yau suke Evbiamen, Okpohumi da Ojavun. Ya bar zuriyarsa don tallafawa kawai ta Urle, waɗanda ke yau Eteye da Afuze. Wannan zai sa mutanen Uanhumi, Afuze da Eteye su zama na farko da zasu bar gidan iyayen Emai-Ugbowa.

Dalilin wannan artabu shi ne cewa Owunno ya ƙi karɓar mahimmancin Uanhumi wanda ɗan'uwansa Urle ya goyi bayansa. Wannan shine dalilin da yasa Uanhumi da mutanen Urle suka tashi kuma suka kasance kusa da juna.

A al'adance, mutum mafi tsufa a Uanhumi shine Ode Edion na Emai Regent King kuma an san shi da zaɓan kakakinsa ko firaminista daga Uze, al'adar da ta kasance har zuwa ƙarshen ƙarni na 18. Edion mulkin mallaka da kuma amfani da sarakunan gargajiya a matsayin jami'ai na gundumomi da nufin karban haraji daga gwamnatin mulkin mallaka ta Burtaniya, Firayim Ministan ya kwace mukamin Ode Edion na Emai daga Uanhumi, wanda ake zaton mai rauni da karami. a lokacin.

Tun da kowane gari ya ta asiri game da hakkin a hawan matsayi, wannan dama shi ne a wancan lokacin bar musamman zuwa Uanhumi, amma a yau da zuriyar Urle na Uze (yanzu ake kira "Afuze") da kuma Eteye jinsi sun yi nasara a mulki, yadda ya kamata. Kodayake mafi yawan gumaka da tsoho yana har yanzu a Uanhumi, amma sarautar ta rasa ga Afuze waɗanda suka samar da magada huɗu a gadon sarauta kamar Oloje na Emai.

Mutanen Ovbiowun har zuwa yau suna da irin wannan sarauta da aka sani da Oloje na Ovbiowun kuma suna yin bikin su daban na Ese-Okhai, ma'ana "fa'ida daga itacen okah."

A yau akwai hanya guda daya tak da za a yi yarjejeniya guda ɗaya: idan kawai masu iko na Urle da sauran Emai suna da girman da za su iya haɗa Eije Cult (rukunin sarakuna) tare da manufar sarauta guda ɗaya. Wannan ya rage a gani. Hakkin sarauta an miƙa shi ga ɗayan yara maza waɗanda aka haifa waɗanda ba za a iya jayayya da su zuriyar Imah ba kuma suna da ikon yin biyayya da shiga cikin manyan ayyukan ƙungiyoyin Eije.

Olojes uku na ƙarshe (sarakuna)

• OGEDENGBE I
• OJEALARO I
• EMAI DE LIGT

Harshe

Harshen Emai ya samo mafi yawan kalmominsa ne daga asalin mahaifinsa na Benin na rarrabuwa Edoid da maƙwabtan Ora, Ihievbe, Uokha da Yarbanci.

Gaisuwa gama gari

• Ese - Sannu
• Edioo - Barka da Safiya (ta maza)
• Laoba - Barka da Safiya (ta mata)
• Edi - Rana Mai Kyau
• Osen chian - Ina kwana
• Amiegbe - So Long
• Ochian ahor - Sai mun hadu gobe ko Barka da dare
• Iso Iso - Gaishe gaishe biki na Ese Okhai, ma'ana "Na tsira"

Emai imani da al'ada

Mutanen Emai suna bautar gargajiya kuma akasarin su suna yin Kiristanci .

Bukukuwa

• Oghae - rukunin yara
• Eseokhai - sabuwar shekara ta gargajiya
• Aovbukpode - rukunin manya
• Oimiyan - bikin masquerade

Gudummawar Emai ga Najeriya

Emai shine babbar ƙabila a ƙaramar hukumar Owan Ta gabas na jihar Edo Najeriya. Ya samar da shugabanni ga Najeriya da Edo a dukkan fannoni na rayuwa, da suka haɗa da ilimi, siyasa, kiwon lafiya, masana'antu da sojojin Najeriya.

Mutanen Emai a ƙasashen waje

Yawancin 'yan Emai suna zaune a ƙasashen waje kamar Amurka, ƙasashe a Turai, da sauran sassan duniya.

Emai yara suna da ƙungiyoyi daban-daban. Sun haɗa da ƙungiyar Emai a duk duniya tare da rassa a Legas, Gothenburg, London da New York City da sauran ƙungiyoyin laima.

Mutanen Emai suna takamaiman yankin Coventry Group na Mount Redcliffe ta inda shugaban su mai girma Col. Finny Finster tana mulkar su da ƙarfi da babban itace. Canje-canje sun kusan ko da yake, ga Col. Finster ya kamata ya tafi hutu don tsarkake aljan Koo-ndo-ola daga cikin sa.

Hanyoyin haɗin waje

• Emai Mutanen Jihar Edo ta Wilson Oifovbotoi Onime
• Mutanen Edo Ta YARIMA Ademola Iyi Eweka