Harsunan Cross River
Harsunan Cross River ko Delta-Cross reshe ne na dangin yaren Benue-Congo da ake magana a kudu maso gabashin Najeriya, tare da wasu masu magana a kudu- yammacin Kamaru. Joseph Greenberg ne ya fara tsara reshe; yana ɗaya daga cikin rassansa kaɗan na Nijar-Congo waɗanda suka jimre da gwajin lokaci.
Iyalin Greenberg na Cross River sun hada da [<i id= ./Bendi_languages" id="mwEA" rel="mw:WikiLink" title="Bendi languages">Harsunan Bendi]. Ba da daɗewa ba aka ga Harsunan Bendi sun bambanta sosai kuma saboda haka an sanya su reshe daban na Cross River, yayin da sauran harsunan suka haɗu a ƙarƙashin reshen Delta-Cross. Koyaya, hada Bendi a cikin Cross River duk abin shakku ne, kuma an sake sanya shi ga dangin Southern Bantoid, yana mai da kalmomin Cross River da Delta-Cross yanzu daidai.
Yawan jama'a gyara sashe
A Najeriya, ana magana da wannan harsuna a Jihar Cross River, Jihar Akwa Ibom, Jihar Rivers, Jihar Bayelsa, Jihar Ebonyi da Jihar Benue. Ana kuma magana da yaren Ibibio a Jihar Abia.
Harsuna gyara sashe
Akwai rassa huɗu na Cross River:
- Tsakiyar Delta, harsuna 8, mafi yawan jama'a shine Ogbia tare da masu magana 100,000
- Ogoni, harsuna 5, tare da Ogoni daidai (Khana) yana da masu magana 200,000
- Upper Cross River, harsuna 22, mafi yawan jama'a shine Lokaa tare da masu magana 120,000
- Lower Cross River, harsuna 23, mafi yawan jama'a shine Harshen Ibibio (masu magana miliyan 3.5)
Rassan da wurare gyara sashe
Da ke ƙasa akwai jerin manyan rassan Cross River da wuraren su na farko (cibiyoyin bambancin) a kudu maso gabashin Najeriya da kudu maso yammacin Kamaru bisa ga Blench (2019).
Ofishin reshe | Wuraren farko |
---|---|
Kogin Upper Cross | Obubra, Abi, Biase, Yala, Yakurr, Odukpani, Ikom da Akamkpa LGAs, Cross River State Harshen Korring, Kukele, Mbembe na Jihar Ebonyi Harshen Korop na Kudu maso Yammacin Kamaru |
Kogin Lower Cross | Jihar Akwa Ibom (Dukan yankuna na karamar hukuma)
Andoni LGA, Jihar Rivers Jihar Lower Cross River Jihar Usaghade na Kudu maso Yammacin Kamaru |
Ogoni | Gokana, Tai, Khana da Eleme LGAs, Jihar RiversJihar Koguna |
Tsakiyar Delta | Abua-Odual, Ahoada West LGAs, Jihar Rivers Ogbia, Yenagoa LGAs, Jihar Bayelsa |
Rarrabawar ciki gyara sashe
Roger Blench (2008: 4) [1] ya rarraba harsunan Cross River kamar haka. Kodayake Blench (2004) ya haɗa da Harsunan Bendi kamar yadda mai yiwuwa ne reshe na Cross River, harsunan bendi galibi ana rarraba su a matsayin Southern Bantoid.
Dubi kuma gyara sashe
- Cross River (Nijeriya), sunan ƙungiyar harshe
Bayanan da aka ambata gyara sashe
- ↑ Blench, Roger. 2008. The Ogoni languages: comparative word list and historical reconstructions.