Harsunan Atlantic-Congo

dangin harsuna

Harsunan Atlantika-Congo sune mafi girma da aka nuna dangin harsuna a Afirka. Suna da tsarin ajin suna kuma su ne tushen jigon hasashen iyali na Nijar-Congo . Sun ƙunshi dukan Nijar – Kongo ban da Mande, Dogon, Ijoid, Siamou, Kru, Katla da Rashad harsuna (wanda a da ake kira Kordofanian ), da wataƙila wasu ko duk na Ubangian harsuna . Hans Günther Mukarovsky [de] 's "Western Nigritic" yayi daidai da Atlantic-Congo na zamani.

Harsunan Atlantic-Congo
Linguistic classification
ISO 639-5 alv
Glottolog atla1278[1]

A cikin akwatin info, harsunan da suka bayyana sun fi bambanta ana sanya su a saman. An bayyana reshen Atlantic a cikin kunkuntar ma'ana, yayin da tsoffin rassan Atlantic Mel da keɓaɓɓen Sua, Gola da Limba, an raba su azaman rassan farko; an ambace su a kusa da juna saboda babu wata hujja da aka buga da za ta motsa su; Volta-Congo ba shi da inganci ban da Senufo da Kru.

Bugu da kari, Güldemann (2018) ya lissafa Nalu da Rio Nunez a matsayin harsunan da ba a tantance su ba a cikin Nijar-Congo.

Akwai wasu yarukan da ba a tantance su ba, kamar Bayot da Bung, waɗanda za su iya zama ƙarin rassa.

Kwatankwacin ƙamus gyara sashe

Misalin ƙamus na asali don sake gina proto-harshen na rassan Atlantic-Congo daban-daban:

Reshe Harshe ido kunne hanci hakori harshe baki jini kashi itace ruwa ci suna
"Western Nigritic"



</br> (kusan Atlantic-Congo)
Proto-"Western Nigritic" *-nin-, *-ninu *-hau,*-ta- *-mili-, *-mila *-ní- (*-níghin-) *-líma (*-líami); *-lelum- (*-lúm-) *-niana; *-níuna (*-núa) *-giya; *-kalar- *-kuwa *-ti *-lingi *di- *-gina
Benue-Congo Proto- Benue-Congo *-lito *-tuŋi *-zuwa *-nini, *-nini; *-sana; *-garewa *-lemi; *-lake *-Zo; *- lun *-kufe *-titi; *-kwan *-izi; *-ni *-Zina
Bantu Proto- Bantu [2] *i=jiko *kʊ=tʊ́i *i= jʊlʊ *i=jin; *i=gego *lʊ=lɪ́mi *ka=nʊa; *mʊ=lomo *ma=gila; *=gil-a; *ma=gadi; *=gadi; *mʊ=lopa; *ma=ɲinga *i=kupa *mʊ=tɪ́ *ma=jijɪ; *i=diba (HH?) = lɪ́-a *i=jina
Yarabawa Yaren Proto-Yoruboid *e-jú *e-tí * imṵ́ *Eŋḭ́ Yo . ahaka * lṵ ? *ɛ̀-gyà * egbṵ́gbṵ́ Yo . igiya * o-mḭ *jeṵ * orú- ?
Gbe Proto- Gbe *- ku *aurar *-ɖɛ *-ɖũ; *-ƙuƙa *-ƙu *-ƙaɗa *-Tĩ́ *-tsira *ɖu *yi
Gur Proto- Central Gur *ni (Oti-Volta, Gurunsi) *ye (Gurunsi, Kurumfe) *ñam, *ñim (Oti-Volta, Kurumfe) * ʔob, * ʔo *tɪ (Oti-Volta, Gurunsi) *ni,*ba; *nã (Oti-Volta, Gurunsi) *di *yɪɗ, *yɪd (Oti-Volta, Gurunsi)
Gbaya Proto- Gbaya *gbà.l̥í/l̥í *Zurar * zamuyi *ɲin *léɓé ~ lémbè *nu *tɔk *lafiya * l̥ì * da *ɲɔŋ/l̥i *l̥ín ~ l̥íŋ

Magana gyara sashe

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). http://glottolog.org/resource/languoid/id/atla1278 |chapterurl= missing title (help). Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. Empty citation (help)