Durbi Takusheyi

Durbi Takusheyi (ko Durbi-ta-kusheyi, ma'ana "kaburburan babban mai wa'azi") makwantai ko kaburbura ne na binnewa kuma babbar alama ce ta kayan tarihi da ke kusan 32 kilomita gabas na Katsina a arewacin Najeriya. Jana'izar sarakunan katsina na farko sunada shekaru 200 daga ƙarni na 13/14 zuwa bayan haifuwar Annabi Isa zuwa ƙarni na 15/16 BH. Abubuwan da aka kwato sun bayar da bayanan tarihi game da asalin Hausawa da jihohin birni. Kayan kabarin sun hada da na gida, na asali na asali banda abubuwan ƙasashen waje wadanda suka tabbatar da hanyoyin sadarwar da suka isa yankin Gabas ta Tsakiya . Katsina ta wakilci yanki na musamman na fataucin Sahara a lokacin ƙarshen shekarun tsakiyar, wani mahimmin matsayi a tarihin gida wanda a lokacinda jihohin biranen Hausa suka fito.

Durbi Takusheyi
Bayanai
Ƙasa	Najeriya
Wuri
12°56′45″N 7°52′55″E

Durbi Takusheyi yana kusa da Katsina a gundumar Mani ta jihar Katsina, arewacin Najeriya

Tarihi

Microliths ne ya gano wajen a cikin 1965 a kan tudun RC Soper ya nuna cewa yankin Katsina ya ci gaba da zama tun daga zamanin wayewar dutse. Tarihin farko na ɗaya daga cikin masarautun kasar hausa, wato masarautar katsina, ya ta'allaka ne akan wasu shafuka, wanda Durbi Takusheyi ya kasance sananne sosai. Ya sami matsayinsa na gata a wani lokaci kafin ƙarni na 15 saboda kasancewar wuraren bautar gumaka na gumakan kakannin da suke a baobab kusa da tumuli. Al'adar cikin gida ta nuna cewa dangin, wanda ake kira da Durbawa, sun kuma bautar allahn rana kuma babban malamin nasu yana da "Durbi", wanda har yanzu shi ne babban mukami a Masarautar ta Katsina. Usman ya ce, ainihin kauyukan yankin, ko kuma masu gari, sun kasance shugabannin garin ne, ko kuma mai gari, wanda shi ne ya kamata ya wakilci wani babban zuriya. Ofarfin shugabannin gari a cikin yankin Katsina ya dogara ne da ikon su, da kuma ganowa tare da, rukunin kakannin kakannin waɗanda ke kan kabarin Durbi. Dabi'ar Durbi Takusheyi ta kakannin kakanninsa da kuma irin matsayin da yake da shi a siyasance daga ƙarshe ya ƙare don nuna sha'awar bautar yanayi da ke kan tsafin Yuna, a itacen tamarind na Bawada, kusa da Tilla .

Turawan yamma sun manta da kabarin Durbi har sai da Palmer ya fara aikin hakar farko a cikin shekarar 1907. A ranar 23 ga Afrilu 1959 Sashen Tarihi na Tarihi na Najeriya (daga baya NCMM) ya ba da sanarwar wurin a matsayin abin tunawa ga al'adun ƙasar. A shekarar 1959 aka dauke shi ya hada manya da kananan matsaloli guda biyu, ban da tsohuwar bishiyar baobab da aka fi sani da Kuka Katsi, da kuma wurin tsohuwar bishiyar da ake kira Kuka Kumayo . Duk da haka akwai rikice-rikice guda takwas ko tara, kowannensu yana da tsakiya guda ɗaya, tsoma baki ɗaya, wanda ya kai kimanin shekaru 200. Suna zaune a cikin ɗakin kwana zuwa shimfidar wuri mara kyau, wanda ke da tsaunukan dutse da filaye masu yashi.

Kayan kabari

Abubuwan da aka haƙa sun haɗa da tukwane, duwatsu masu niƙa, kawunan mashin ƙarfe, ragowar faunal, sandunan tagulla, kwanuka, gutsun masara da 'yan kunnen zinariya. An ƙirƙira kayayyakin jana'izar daga asalin halittar jiki (ƙarfe, gilashi da dutse) da kayan ƙira (zane, itace da fata ko furs). Wani kwano na asalin Gabas ta Tsakiya a cikin tumulus na 7, wanda aka ba da shi zuwa ƙarshen 15th zuwa farkon karni na 16, ya tabbatar da ƙaruwar tasirin duniya da na Islama a wannan lokacin. Daga cikin kayan adon da aka yi ado akwai bel mai kwalliya a tumulus 7, hular kwano ko kanun kai wanda aka rufe shi da bawon shanu da kuma munduwa mai laushi mai laushi mai laushi ko mai tsaro a tumulus na 4, da bel da aka yi wa kwalliya mara kyau a cikin tumbi na 5. Abubuwan ƙarfe marasa ƙarfe an yi su ne da tagulla, ƙarfe da tagulla ko azurfa. Sun kasance daga mundaye da / ko mundaye na nau'ikan daban-daban da dabarun kere-kere da masu kula da ƙafa, zuwa kwanoni, bokitai, ƙoshin lafiya, da kayan kwalliya irin su beads, fil da cokula masu yatsu. Masana'antun su da nau'ikan karafa suna ba da shawarar shigo da abubuwan da aka shigo da su wadanda aka kammala da wadanda ba a kammala su ba da kuma na cikin gida da / ko kuma abubuwan da aka gyara na cikin gida. Chemical da gubar nazarin isotopic sun bayyana karafa daga tushe da yawa, daga Afirka zuwa Iran.

Haƙa ƙasa

Binciken Palmer na 1907

Herbert Richmond Palmer tare da hadin gwiwar mai martaba Sarkin Katsina, Muhammadu Dikko ne suka tona ramuka a cikin 1907. An tono babban tudun da ƙarshe wasu lokacin da ba'a sami cikakken bayani game da tarihin su ba. Sun samo kayayyakin yumbu da na ƙarfe, amma duk abubuwan da aka haka a wannan rami na farko sun ɓace tare da adana bayanai kaɗan.

Gwanin Lange na 1991-1992

Dierk Lange na Bayreuth ne ya jagoranci hakar ta biyu kuma Gidauniyar bincike ta Jamus (DFG) ce ta dauki nauyinta. An gano ƙarin wasu tuddai guda uku, lamba 4, 5 da 7, waɗanda aka haƙa cikin 1991 da 1992. An gano kowane tudun yana dauke da sako guda daya a cibiyarsa. Kayayyakin jana'izar da aka hade an yi su ne daga kayan da ba su dace ba kamar karafa, gilashi, dutse da shanu, ban da kayan gargajiya kamar su zane, itace da fatu. Kodayake wasu kayan tarihi asalinsu ne na gari, wasu kuma sun fito ne daga wurare masu nisa na Islama. Gwajin Radiocarbon yayi kwanan wata rukuni na kayan tarihi zuwa farkon karni na 14 miladiyya, yayin da rubutun rubutu da tarihin fasaha suka sanya wasu kayan tarihi a ƙarshen 15th zuwa farkon karni na 16. An fara adana kayayyakin da aka gano a cikin Katsina, sannan aka tura su Gidan Tarihi na Gidan Makama da ke Kano, kuma daga ƙarshe aka ajiye su a Gidan Tarihi na Jos don ƙarin bincike. A 2007 an tura shi zuwa Gidan Tarihi na Romano-Germanic da ke Mainz don kiyayewa gaba ɗaya.

Gwanin Breunig na 2005-2007

A shekara ta 2005, masana binciken kimiyyar tarihin kasar ta Jamus karkashin jagorancin Prof. Peter Breunig ya fara aikin tono wasu shafuka da suka shafi al'adun Nok . Sun sami amincewar hukumar gidan adana kayan tarihi ta Najeriya (NCMM) don maido da nazarin kayan tarihin Durbi Takusheyi gaba daya. A shekara ta 2007, an ce malaman sun fitar da "tan na kayan" da aka tono daga Durbi Takusheyi don gyarawa da kiyayewa a Gidan Tarihi na Romano-Germanic da ke Mainz . A shekarar 2011 gidan kayan tarihin ya buɗe baje kolin kayayyakin farko, tare da kayayyakin al'adun Nok, kuma ana sa ran za a dawo da dukkan kayayyakin a Najeriya a shekarar 2012.

Dawowar kayan tarihi

Shirye-shiryen dawo da kayan tarihin da aka fitar tun daga 1990s an kammala su a shekarar 2014. Wannan tarin ya isa Abuja a ƙarshen shekarar, daga inda aka kai shi Gidan Tarihi na ƙasa da ke Katsina. An fara nuna shi a Katsina yayin bikin ranar kayan tarihi na duniya na shekarar 2015.

Gargajiya

Hadisai sun nuna cewa an kifar da na karshe a cikin sarakunan Durbi Takusheyi a wasan kokawa na al'ada

Ana danganta tatsuniyoyi iri-iri da shafin da masu mulkinta. A al'adance an yi amannar cewa sarakuna biyar na dangin sarauta Durbawa a cikin dangin Aznā za su yi mulki kafin masarautar Korau ta dangin Hausā-ta hau mulki. Batun tatsuniyoyin ya nuna cewa wani bahaushe ne, Kumayo (ko Kumayun), wanda ɗayan wuraren bautar baobab ya ba da kansa daga baya, ya kafa masarautar Katsina a ƙarni na 13. Yana da babban birninsa a Durbi Takusheyi, kuma mutanensa na Katsina sun auri mutanen Durbawa, Tazarawa, Nafatawa da mutanen Jinjino-Bakawa. Daga baya Sanau, jikan Bayajidda, ya zama sarkin Durbawa a daular Kumayo. Korau (wanda wataƙila ya rayu shekara ta 1260) ya kasance baƙon Yandoto, malami (watau malami, malamin ilimi ko mai taken) wanda ba jinin sarauta ba ne. Yayin da yake aboki a waje Sanau, sai ya ƙulla masa makirci yayin halartar liyafa a matsayin bakonsa. Ya yaudari Sanau zuwa wasan kokuwa (ko duel na gwagwarmaya, yanayin gado) a itacen Bawada tamarind . Anan Korau ya kashe Sanau da ɗan gajeren takobi bayan an jefa Sanau a ƙasa. Ta wannan hanyar Korau ya zama sarki na farko a cikin sabon daular a Katsina, kuma har yanzu ana ganin takobi a cikin alamun garin.

Hanyoyin haɗin waje

• Daidaitawa:  Geody . An dawo da 11 Disamba 2015 .
• An ɗauki hoton Tumulus 2 a 1992:  JAHRESBERICHT. DES. RÖMISCH - GERMANISCHEN ZENTRALMUSEUMS . Cibiyar ta Vor- und Frühgeschichte der Universität zu Köln. 2002. shafi. 381 . An dawo da 14 Disamba 2015 .
• Ba sunan Katsina don baobab ba, duba Katsina, Encyclopædia Britannica