Cyril Agodi Onwumechili (20 Janairu 1932 - 16 May 2023) masanin kimiyyar lissafi ɗan ƙasar Najeriya, mai kula da harkokin ilimi, kuma farfesa a fannin ilmin lissafi a Jami'ar Ibadan kuma daga baya Jami'ar Najeriya, Nsukka. Ya kasance Mataimakin Shugaban Jami'ar Ife[1] (yanzu Jami'ar Obafemi Awolowo) daga watan Janairu 1979 zuwa watan Disamba 1982 kuma tsohon Shugaban Mataimakin Shugaban Jami'ar Fasaha ta Jihar Anambra, Enugu, Najeriya, daga watan Janairu 1983 zuwa watan Disamba 1986 (lokacin da ta koma Jami'ar Kimiyya da Fasaha ta Jihar Enugu a yanzu, Enugu; Jami'ar Nnamdi Azikiwe, Awka; da Jami'ar Jihar Ebonyi, Abakaliki).[2] Ya gabatar da laccar Ahiajoku a ranar 20 ga watan Nuwamba 2000.[3] Shi ne masanin ilimin lissafi na Najeriya na farko kuma shugaba na biyu na Kwalejin Kimiyya ta Najeriya. An zaɓe shi a matsayin shugaban Kwalejin a shekarar 1979 don maye gurɓin Farfesa Victor Adenuga Oyenuga, Farfesa na farko na Jami'ar Ibadan kuma farfesa na farko na Afirka a fannin kimiyyar Noma.[4]

Cyril Agodi Onwumechili
Rayuwa
Haihuwa Oji River, 1932
ƙasa Najeriya
Mutuwa 2023
Karatu
Makaranta University of London (en) Fassara
Jami'ar Ibadan
King's College, Lagos (en) Fassara
Sana'a
Sana'a physicist (en) Fassara da Malami
Employers Jami'ar Ibadan
Kyaututtuka
Mamba Makarantar Kimiyya ta Najeriya

Rayuwar farko gyara sashe

An haifi Onwumechili a shekarar 1932 a garin Inyi da ke cikin kogin Oji, wani birni a jihar Enugu, ta Gabashin Najeriya.[5] Ya halarci Kwalejin King da ke Legas, sannan ya sami digiri na farko a fannin Physics a Jami’ar Landan a shekarar 1953, sannan ya yi digiri na biyu a fannin kimiyyar lissafi daga Jami’ar Ibadan a shekarar 1954.

Daga baya sami digiri na Doctorate daga Jami'ar London.[6]

Sana'a gyara sashe

Onwumechili ya shiga Sashen ilimin lissafi, Jami'ar Ibadan a matsayin ma'aikacin ilimi. Ya samu muƙamin Farfesa a shekarar 1962 kuma ya naɗa shi Shugaban Sashen Physics da Dean of Science a Ibadan kafin ya tafi a shekarar 1966 ya shiga hidimar Jami’ar Nijeriya, Nsukka a matsayin Shugaban Sashen Physics. A lokacin yaƙin basasar Najeriya, an naɗa shi mataimakin shugaban jami'ar kimiyya da fasaha ta Fatakwal.

Bayan yakin ya karɓi ragamar aiki daga Mataimakin Farfesa JC Ene a matsayin shugaban tsangayar kimiyya, Jami'ar Najeriya, daga watan Disamba 1970-Yuni 1971. A shekarar 1973, an zaɓe shi shugaban farko na tsangayar kimiyyar Physical Sciences, University of Nigeria, Nsukka, sau uku (1973-1974; 1975-1976; October 1978- December 1978). Ya zama Mataimakin Shugaban Jami'ar Ife (Yanzu Obafemi Awolowo University, Ife).[7]

Mutuwa gyara sashe

Onwumechili ya mutu a ranar 16 ga watan Mayu 2023, yana da shekaru 91.[8]

Manazarta gyara sashe

  1. "OAU Loses Former Vice Chancellor, Cyril Onwumechili at 91". THISDAYLIVE. 2023-05-20. Retrieved 2023-06-02.
  2. "OAU mourns fourth Vice Chancellor, Professor Onwumechili". Sunnews. Nigeria. 19 May 2023. Retrieved 20 May 2023.
  3. "The 2000 AhỊajỌkỤ lecture:Igbo Enwe Eze: The Igbo Have No Kings". Sunnews. Nigeria. 2000. Retrieved 20 May 2023.
  4. Adebayo, Adesoye (25 March 2015). Scientific Pilgrimage: 'The Life and times of Emeritus Professor. p. 179. ISBN 978-1504937856. Retrieved 7 June 2015.
  5. "Cyril Agodi Onwumechili is a Nigerian Professor of Physics and staff of the University of Ibadan. He was the first Nigerian Nuclear physicist and the second Pre". ww.en.freejournal.org (in Turanci). Archived from the original on 2021-05-20. Retrieved 2021-05-20.
  6. "NUC rewards 17 dons, others at anniversary". The Nation News. 18 December 2013. Retrieved 7 June 2015.
  7. "In pursuit of university excellence amid ethnic sentiments". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2020-09-03. Retrieved 2022-03-04.
  8. "UNIFE's First Non-Indigenous VC, Cyril Onwumechili Is Dead!". Yes! International Magazine. 19 May 2023. Retrieved 20 May 2023.