Adeola Odutola

Cif Timothy Adeola Odutola (16 Yuni 1902-13 Afrilu 1995), OBE, CFR, CON. Fitaccen dan kasuwa ne daga garin Ijebu-Ode, dake Jihar Ogun. Ya kasance daya daga cikin wadanda suka kafa sana’ar ‘yan asalin Nijeriya ta zamani kuma shugaban kungiyar masana’antu ta Najeriya na farko. Ya halarci makarantar Grammar Ijebu Ode, karkashin shugaban makarantar, Rev. Israel Oludotun Ransome-Kuti.

Adeola Odutola
Rayuwa
Haihuwa	Ijebu Ode, 16 ga Yuni, 1902
ƙasa	Najeriya
Harshen uwa	Yarbanci
Mutuwa	13 ga Afirilu, 1995
Karatu
Makaranta	Ijebu Ode Grammar School (en)
Harsuna	Turanci Yarbanci Pidgin na Najeriya
Sana'a
Sana'a	ɗan kasuwa

Tarihin Rayuwa

Ƙuruciya

Adeola Odutola an haife shi ne a garin Ijebu-Ode, al’ummar da tun da farko ke da hanyar shiga tashar ruwa ta Legas. Sai dai zuwan ’yan mulkin mallaka ya tauye ikon Ijebu da kuma hakkinsu kan hanyar Legas. A wannan lokacin ne aka haife shi ga dangin wani mai sayar da kayan amfanin gona na Ijebu. Ya halarci Makarantar St Saviour, Italupe amma ya bar wurin yana da shekaru sha biyar bayan rasuwar mahaifinsa. Iyalinsa ne suka mayar da shi Ile-Ife domin saukaka wa mahaifiyarsa nauyi amma daga baya ya koma Ijebu Ode domin ya kara haduwa da iyalinsa da kokarin kammala karatunsa na sakandare. Sannan ya yi rajista ya halarci makarantar Grammar ta Ijebu Ode na tsawon shekaru hudu. Bayan ya gama karatunsa na sakandire sai ya tafi Legas domin ya ci gajiyarsa. Ya zama magatakarda a sassa daban-daban na Lagos Colony, daga baya kuma, a gwamnatin Ijebu. Ya shagaltar da lokacinsa ta hanyar yin ciniki na sirri daga shekarun 1921-1932.

Sana'ar kasuwanci

A shekarar 1932, ya yi murabus daga matsayinsa na ma'aikacin kotu kuma ya shiga kamfanoni masu zaman kansu. Ba da jimawa ba ya bude shagunan sayar da kifi da wuraren sayar da kifi a garuruwa daban-daban na yammacin Najeriya, kamar Ife, Ibadan, Ilesha da Legas. Bayan haka, ya fara sana’ar kamun kifi da kuma sana’ar damask, ya shiga kasuwancin koko da dabino ya fara sayan manyan motoci don jigilar kayan amfanin gona zuwa Legas don fitar da su. Ya gina manyan shaguna guda biyu a wannan lokacin, daya yana a Ijebu Ode, ya kuma shiga harkar kasuwanci da siyasa a matsayinsa na mamba a kungiyar masu saye da sayar da kayayyaki da kuma kungiyar matasan Najeriya. Koyaya, kafa kwamitocin tallace-tallace, da ikon da kwamitin ya biyo baya don daidaita kasuwancin koko da dabino ya zama abin da zai hana kasuwanci mai zaman kansa a cikin kasuwancin kera kayayyaki. Odutola, a hankali, ya tura albarkatunsa da kuzarinsa don ganin hakar gwal da hakar gwal a Ilesha. Ya kuma zama babban wakili ga John Holt Nigeria. A farkon yunkurin bunkasa masana’antu a Najeriya, Odutola ya kara kaimi wajen samar da kayayyakin roba, ya kuma fara kera tayoyi da bututu a shekarar 1967.

A tsawon rayuwarsa, ya kafa masana’antu daban-daban a kasar nan, da suka shafi harkar sufuri da na abinci, ya kuma gina makarantar sakandare a Ijebu-Ode. Ya kasance memba kuma daga baya shugaban kasuwar hada-hadar hannayen jari ta Najeriya da kungiyar masana'antu ta Najeriya a farkon shekarun 70s.