Ipokia Karamar Hukuma ce, dake a Jihar Ogun, kudu maso yammacin Nijeriya.Ipokia ita ce hedikwatar masarautar Anago. Tsohuwar masarauta ce a tsohuwar daular Oyo. Ba kamar sauran masarautu ba, waɗanda a lokaci ɗaya ko ɗayan suka shiga yaƙe-yaƙe na tsaka-tsaki waɗanda suka ɓata ƙasar Yarbawa a ƙarni na sha tara, Ipokia ta yi fice a matsayin birni mai tsarki da ba a ci nasara ba a tsawon lokacin. Ba a san shekarar da aka kafa ta ba amma ana iya gano ta tun karni na 13 zuwa na 14 a lokacin da wasu basarake da gimbiya Oramiyan, Ooni na 6 na ife kuma wanda ya kafa masarautar Oyo da Benni suka yi hijira daga Oyo ile suka zauna a Ajase ipo a halin yanzu. Jihar kwara saboda rashin fahimtar juna da aka yi a tsakanin basarake, sannan ta koma kasa zuwa yamma,Lagos tare da dadadden rawani da aka samu daga kakanninsu, Oduduwa.

Ipokia

Wuri
Map
 6°32′00″N 2°51′00″E / 6.53333°N 2.85°E / 6.53333; 2.85
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya
JihaOgun
Labarin ƙasa
Yawan fili 629 km²
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci

ya zauna a takaice a gabar tekun Legas, Isale Eko kafin ya zo Badagry axis daga karshe ya zauna ya kafa wani karamin gari mai suna Ipokia ma'ana (Opo ko ara e sile, Ie Opo ya ƙi mutanensa) tare da taimako da jagoranci na Ifa Oracle. Ipokia ta zama Karamar Hukuma a shekarar 1996 da aka sassaka daga wadda aka fi sani da "Egbado south local government" amma yanzu "karamar hukumar Yewa ta kudu a yammacin jihar Ogun, Najeriya tayi iyaka da jamhuriyar Benin . Babban birninta yana cikin garin Ipokia. Hanya ce ta fita daga Najeriya zuwa wajen duniya ta hanya da ruwa. Ana kuma kallonta a matsayin babbar kofar shiga jihar saboda kusancinta da iyakar Najeriya da jamhuriyar Bennie. Akwai wasu garuruwa kamar Idiroko, Oniro, Ita Egbe ,Hunbo, Agosasa, Aseko, Maun, Koko, Ropo, Alaari, Tube, Ilashe, Ifonyintedo, Madoga, Idosemo, Ijofin da Tongeji Island a cikin garin Ipokia.

Yana da yanki na 629 km2 da yawan jama'a 150,426 a ƙidayar 2006. Ita ce babban birnin karamar hukumar Ipokia. Sarkin gargajiya na yanzu (Sarki) shine Oba Yisa 'Sola Adeniyi Adelakun Olaniyan(JP), Onipokia na 46 na masarautar Ipokia. Obas mai daraja daya da Alake na Egbas, Awujale na Ijebus, da wasu 'yan kalilan Obas a jihar Ogun.[1]

Ma'adanai/ albarkatun kasa gyara sashe

Garin Ipokia yana da manyan adibas na Kaolin da Jan yumbu. Faɗin ƙasa mai albarka yana samuwa don Noma. Hakanan yana da wadata a cikin yashi mai laushi da ake amfani da shi a cikin masana'antar gini. Gwamnatin Tarayyar Najeriya ta gano wani babban danyen man fetur da kuma kasuwanci a tsibirin Tongeji (wani gari da ke karkashin Ipokia). Aikin hakar man zai fara aiki nan ba da jimawa ba gwamnati kuma hakan zai samar da karin kudaden shiga ga kasar nan da samar da ayyukan yi domin amfanin ‘yan asalin kasar . Ba da jimawa ba za a fara aiki da kafa matatar mai.

Yawon shakatawa gyara sashe

Ƙungiyar Queens Atlantic Resorts Inc., na Las Vegas, Nevada Amurka tana haɓaka babban birnin yawon buɗe ido da kuma teku a tsibirin Whekan. Ko da yake tun daga lokacin aikin ya tsaya saboda batun da ba a sani ba. Tsibirin Tongeji wuri ne na hutu tare da ban sha'awa gaban ruwa da kuma shimfidar wuri mai ban sha'awa, tsibirin yana da kyau a gani. Dajin Onigbaale ma babban abin jan hankali ne. An ruwaito cewa 1st Onigbaale na Ipokia ya bace a can kuma har yanzu ba a gani ba.[2]

Shahararrun abinci gyara sashe

Abincin Ipokia yana da wadataccen abinci mai yawa na asali ga Garin. An jera a ƙasa wasu abinci ne na musamman ga garuruwa da girke-girke

Manazarta gyara sashe

  1. "About: Ipokia". dbpedia.org. Retrieved 2023-11-13.
  2. "Post Offices- with map of LGA". NIPOST. Archived from the original on 2009-10-07. Retrieved 2009-10-20