Gubar Dalma a jihar Zamfara

Jerin gubar dalma a jihar Zamfara, Najeriya, ya yi sanadiyyar mutuwar akalla mutane 163 tsakanin watan Maris zuwa Yuni na 2010, ciki har da yara kanana 111. alkaluman ma'aikatar lafiya ta tarayyar Najeriya, sun bayyana gano mutane 355 inda kashi 46 cikin dari suka mutu. Wannan yana daya daga cikin annobar gubar dalma da yawa tare da ƙasashe masu ƙarancin arziki da matsakaita.

Gubar Dalma a jihar Zamfara
lead poisoning (en)
Bayanai
Kwanan wata	ga Yuni, 2010
Wuri
12°10′N 6°15′E

Nemo

Shirin rigakafi na shekara-shekara a arewacin Najeriya ya haifar da gano yawan mutuwar yara a yankin. Bincike ya nuna cewa sun kasance suna haƙa zinariya a lokutan mutuwarsu, a yankin da ake samun gubar. Mazauna ƙauyen sun yi tunanin cewa duk yaran sun kamu da zazzabin cizon sauro amma Médecins Sans Frontières (MSF) ta gano yawan gubar dalma a cikin jini yayin gwaje-gwaje. BBC ta ba da shawarar gurɓataccen ruwa na iya haifar da yawan mace -mace. Hukumomin Najeriya sun kira Cibiyar Maƙera (wanda aka sanya wa suna da Pure Earth) don ta taimaka wajen cire gubar dalma.

Ana tsammanin guba ta samo asali ne sakamakon hakar ma'adinai da mutanen ƙauyukan dake daura da wajen suka yi ba bisa ƙa'ida ba, waɗanda ke ɗaukar ƙaƙƙarfan dutse zuwa gida don cirewa. Wannan yana haifar da ƙasa ta gurɓata daga gubar wanda daga nan take guba ga mutane ta hanyar gurɓata hannu da baki. Wasu kuma sun gurbata ta hanyar tuntubar gurbatattun kayan aiki da ruwa.

Ayyuka

A kokarin da ake yi na dakile annobar, mahukunta na murkushe hakar ma’adanai ba bisa ka’ida ba da kuma tsabtace yankin. Adadin karar ya fadi tun watan Afrilu lokacin da aka dakatar da hakar ma'adinai ba bisa ka'ida ba a yankin, sannan aka kwashe wasu daga mazauna yankin. Har ila yau ana ba da ilimi kan lafiya da haɗarin hakar ma'adinai ga mutanen yankin. Ana fatan za a iya kammala tsaftacewa kafin fara damina a watan Yuli, wanda zai yada gurbatattun abubuwa, duk da cewa yana hana cikas saboda nisan kauyuka da takunkumin musulmai da ke hana maza shiga wasu mahadi.

Wadanda suka mutu sun fito ne daga kauyuka da dama. Kauyuka biyar da ke kananan hukumomin Anka da Bungudu abin ya fi shafa.

Jiyya

Hukumomin kiwon lafiya sun kafa sansanonin magani guda biyu don magance rikicin. Hukumar Lafiya ta Duniya, Médecins Sans Frontières, da Cibiyar Maƙera sun taimaka da cutar. Likitan annobar ma’aikatar lafiya ta tarayya Henry Akpan ya ce: “Muna aiki tare da ma’aikatar lafiya ta jiha don ba da ilimin kiwon lafiya da samar da fadakarwa kan illolin hakar ma’adanai ba bisa ka’ida ba”. Babban masanin cutar kanjamau na Najeriya Dakta Henry Akpan ya sanar da gano cutar a ranar 4 ga Yuni 2010. Maƙeri yana cire gubar mai guba daga gidaje da mahadi a ƙauyuka, don kada yaran da suka dawo daga jinya su sake fuskantar gubar mai guba a gidajensu. Maganin dimercaptosuccinic acid (DMSA) wanda aka tura zuwa yara 3,180 ta MSF yana da alaƙa da raguwar adadin mace -macen da aka lura da yuwuwar kamuwa da cutar gubar dalma.