Yaren Kamuku wani yare ne na yarukan Kainji da mutanen Kamuku na Jihar Neja ke yin magana dashi, yammacin Nijeriya ke magana da su, galibi a ƙananan hukumomin Mariga da Rafi.

Yaren Kamuku
Linguistic classification
Kamuku
Ethnicity Kamuku people
Geographic distribution Niger State, western Nigeria
Linguistic classification Nnijer–Kongo
Glottolog kamu1261[1]

Kodayake a da ana sanya shi a matsayin Kamuku, yanzu an sanya Pongu a cikin wani reshe mai alaƙa, da yarukan Pongu (Shiroro), da Yammacin Acipa (Cipu) tare da yarukan Kambari.

Harsuna gyara sashe

Bulench (2012) ya lissafa waɗannan yarukan Kamuku masu zuwa da kuma yanayin zamantakewar su. Kamuku na cikin gida ana iya taƙaita shi kamar:

  • Proto-Kamuku
    • Tsakar Gida
    • Core Kamuku ('Yara)
      • Cinda-Regi : Cinda, Regi - Shiyabe, Orogo, Kuki ; Kuru - Maruba
      • Səgəmuk (Zubazuba); Sama - Sambuga
      • Kagare
      • Rogo II

'Yara, ko Cinda-Regi-Kuki-Kuru-Maruba, ita ce mafi girma ƙaramar ƙungiya ta Kamuku. Akwai manyan nau'o'in Cinda-Regi guda huɗu, Cinda, Regi, Orogo, da Kuki . Kuru da Maruba, duk sunaye ne da ƙauyuka, suna kusa da juna. Shiyabe yana kusa da tuRogo . Koyaya, Rogo na iya komawa zuwa nau'ikan guda biyu, sune nau'in Cinda-Regi da wani nau'in wanda ba Cinda-Regi ba (Rogo II). Səgəmuk (Zubazuba), Tushyabe, da Turubaruba duk ana magana dasu a garin Igwama na karamar hukumar Mariga , jihar Neja .

Ana magana da Kagare ( Kwagere ) a ƙauyen Unguwar Tanko. Akwai fahimtar juna tare da Cinda, Regi da Səgəmuk (Zubazuba).

Sunaye yarukan Kamuku daban-daban:

Sunan gama gari (tushe) Mutum daya Mutane Harshe
Sunaye don yarukan Kamuku daban-daban
Ucinda Bucinda uCinda tuCinda
Regi Buregi URegi Turegi
Rɔgo Bɔrɔgo u-rɔgɔ Turɔgo
Canja Bucanja Ucanja Tucanja
Bɔroma Mutabɔroma Utabɔroma Tabɔroma
Shama Bushama Ushama Tushama
Sambuga Busambuga Usambuga Tusambuga
Sundura buSundura uSundura Tusundura

Kare harsunan gyara sashe

Kare yaren Kamuku:

  • Sambuga (dadadden) da Shama (wanda har yanzu ana magana da su) suna da kusanci sosai.
  • Makɨci (? [Məkɨci]) ya kasance bataccen Kamuku ne da ake magana dashi a ƙauyen Makɨci kuma a cikin rukunin ƙauyen kusan
  • kilomitoci gabas da Igwama.
  • Ingwai (Inkwai) ya mutu.
  • Hakanan ƙauyen Saya na iya jin yarukan Kamuku. Ingwai da Saya masu magana duk sun koma hausa .
  • Kwacika (dadaddun abu) an ruwaito cewa yaren Kamuku ne.

Blench (2018) gyara sashe

Rarraba Kamuku daga Blench (2018): [2]

Kamuku
  • Tsakar Gida
  • Core Kamuku ('Yara)
    • Sama - Sambuga (dadaddun)
    • Makici (dadadden)
    • Zubazuba
    • Inkwai (ya mutu)
    • Regi, Kuki, Rogo - Shyabe
    • Gundurar Cinda

Kowane laccar ana danganta ta da tsaunin mutum ɗaya a yankin Mariga na Jihar Neja . [2]

Duba kuma gyara sashe

Manazarta gyara sashe

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Kamuku–Hungwarya". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. 2.0 2.1 Blench, Roger M. 2018. Nominal affixing in the Kainji languages of northwestern and central Nigeria. In John R. Watters (ed.), East Benue-Congo: Nouns, pronouns, and verbs, 59–106. Berlin: Language Science Press. doi:10.5281/zenodo.1314323

Kara karantawa gyara sashe

Hanyoyin haɗin waje gyara sashe