Yaren Kamuku
Yaren Kamuku wani yare ne na yarukan Kainji da mutanen Kamuku na Jihar Neja ke yin magana dashi, yammacin Nijeriya ke magana da su, galibi a ƙananan hukumomin Mariga da Rafi.
Yaren Kamuku | |
---|---|
Linguistic classification |
|
Kamuku | |
---|---|
Ethnicity | Kamuku people |
Geographic distribution | Niger State, western Nigeria |
Linguistic classification | Nnijer–Kongo |
Glottolog | kamu1261[1] |
Kodayake a da ana sanya shi a matsayin Kamuku, yanzu an sanya Pongu a cikin wani reshe mai alaƙa, da yarukan Pongu (Shiroro), da Yammacin Acipa (Cipu) tare da yarukan Kambari.
Harsuna gyara sashe
Bulench (2012) ya lissafa waɗannan yarukan Kamuku masu zuwa da kuma yanayin zamantakewar su. Kamuku na cikin gida ana iya taƙaita shi kamar:
- Proto-Kamuku
- Tsakar Gida
- Core Kamuku ('Yara)
- Cinda-Regi : Cinda, Regi - Shiyabe, Orogo, Kuki ; Kuru - Maruba
- Səgəmuk (Zubazuba); Sama - Sambuga
- Kagare
- Rogo II
'Yara, ko Cinda-Regi-Kuki-Kuru-Maruba, ita ce mafi girma ƙaramar ƙungiya ta Kamuku. Akwai manyan nau'o'in Cinda-Regi guda huɗu, Cinda, Regi, Orogo, da Kuki . Kuru da Maruba, duk sunaye ne da ƙauyuka, suna kusa da juna. Shiyabe yana kusa da tuRogo . Koyaya, Rogo na iya komawa zuwa nau'ikan guda biyu, sune nau'in Cinda-Regi da wani nau'in wanda ba Cinda-Regi ba (Rogo II). Səgəmuk (Zubazuba), Tushyabe, da Turubaruba duk ana magana dasu a garin Igwama na karamar hukumar Mariga , jihar Neja .
Ana magana da Kagare ( Kwagere ) a ƙauyen Unguwar Tanko. Akwai fahimtar juna tare da Cinda, Regi da Səgəmuk (Zubazuba).
Sunaye yarukan Kamuku daban-daban:
Sunan gama gari (tushe) | Mutum daya | Mutane | Harshe |
---|---|---|---|
Ucinda | Bucinda | uCinda | tuCinda |
Regi | Buregi | URegi | Turegi |
Rɔgo | Bɔrɔgo | u-rɔgɔ | Turɔgo |
Canja | Bucanja | Ucanja | Tucanja |
Bɔroma | Mutabɔroma | Utabɔroma | Tabɔroma |
Shama | Bushama | Ushama | Tushama |
Sambuga | Busambuga | Usambuga | Tusambuga |
Sundura | buSundura | uSundura | Tusundura |
Kare harsunan gyara sashe
Kare yaren Kamuku:
- Sambuga (dadadden) da Shama (wanda har yanzu ana magana da su) suna da kusanci sosai.
- Makɨci (? [Məkɨci]) ya kasance bataccen Kamuku ne da ake magana dashi a ƙauyen Makɨci kuma a cikin rukunin ƙauyen kusan
- kilomitoci gabas da Igwama.
- Ingwai (Inkwai) ya mutu.
- Hakanan ƙauyen Saya na iya jin yarukan Kamuku. Ingwai da Saya masu magana duk sun koma hausa .
- Kwacika (dadaddun abu) an ruwaito cewa yaren Kamuku ne.
Blench (2018) gyara sashe
Rarraba Kamuku daga Blench (2018): [2]
- Kamuku
- Tsakar Gida
- Core Kamuku ('Yara)
- Sama - Sambuga (dadaddun)
- Makici (dadadden)
- Zubazuba
- Inkwai (ya mutu)
- Regi, Kuki, Rogo - Shyabe
- Gundurar Cinda
Kowane laccar ana danganta ta da tsaunin mutum ɗaya a yankin Mariga na Jihar Neja . [2]
Duba kuma gyara sashe
- Yaren Pongu, wanda aka fi sani da harsunan Kamuku
Manazarta gyara sashe
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Kamuku–Hungwarya". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ 2.0 2.1 Blench, Roger M. 2018. Nominal affixing in the Kainji languages of northwestern and central Nigeria. In John R. Watters (ed.), East Benue-Congo: Nouns, pronouns, and verbs, 59–106. Berlin: Language Science Press. doi:10.5281/zenodo.1314323