E. Latunde Odeku (an haife shi Emanuel Olatunde Alaba Olanrewaju Odeku ; 1927, Lagos, Nigeria – mutu, London, 1974) shi ne dan Najeriya na farko da ya samu horo a fannin aikin jinya a Amurka wanda kuma ya fara aikin tiyatar jijiya a Afirka.[1][2]

Latunde Odeku
Rayuwa
Haihuwa Lagos, 29 ga Yuni, 1927
ƙasa Najeriya
Mutuwa Landan, 1974
Makwanci Ingila
Yanayin mutuwa Sababi na ainihi (Ciwon suga)
Karatu
Makaranta Howard University (en) Fassara
Methodist Boys' High School (en) Fassara
Sana'a
Sana'a neurosurgeon (en) Fassara da researcher (en) Fassara
Employers Howard University (en) Fassara
University of Michigan (en) Fassara
Jami'ar Ibadan

Rayuwar farko da ilimi gyara sashe

Daga cikin al'adun Yarbawa, An haifi Latunde a Legas, Najeriya. Mahaifinsa dan asalin Awe ne yayin da mahaifiyarsa 'yar Legas ce. Ya yi makarantar sakandare ta Methodist Boys, Legas.[3][4][5][6] kuma ya wuce Jami'ar Howard kuma ya kammala karatun summa cum laude a Zoology a 1950. Daga baya an ba shi tallafin karatu don yin karatun likitanci a Jami'ar Howard, inda ya sami MD a 1954.

Aikin likita gyara sashe

Bayan da Latunde ta ci jarrabawar Licencuate Medical Canada a shekara ta gaba a Najeriya a matsayin jami'in kula da lafiya a babban asibitin Legas.[7][8] A 1961, ya koma Amurka kuma an ba shi matsayin zama, horo a karkashin Dr. Kahn (daga 1956 zuwa 1960) a Jami'ar Michigan . Bayan haka, ya horar da ilimin Neurology a karkashin Dokta Webb Haymaker a Cibiyar Kiwon Lafiya ta Walter Reed da ke Washington, DC Daga bisani ya sake yin wani wurin zama na likitan yara a asibitin yara na Philadelphia karkashin Dokta Eugene Spitz, mahaliccin Spitz-Holter valve don magance hydrocephalus. . A cikin 1961, an nada shi Malamin Neuroanatomy da Neurosurgery a Kwalejin Magunguna, Jami'ar Howard .

Ko da yake Latunde daga baya an ba da alƙawura da yawa da suka haɗa da fitattun jami'o'i biyu na aikin tiyata a cikin Amurka; duk da haka ya zabi komawa Najeriya. Latunde ya zo Jami'ar Ibadan a shekarar 1962 a matsayin likitan tiyata na farko a Afirka ta Yamma. A cikin 1962, an nada shi a matsayin babban jami'in koyarwa kuma ya zama ɗan'uwan Kwalejin Likitocin Amurka. A 1965, an nada shi a matsayin Farfesa na Neurosurgery; daga 1968 zuwa 1971, ya zama shugaban sashen tiyata da kuma shugaban kwalejin likitanci na jami'ar Ibadan . Ya kuma kafa kwalejojin likitanci na kasa da Afirka ta yamma da kuma tsarin fara aiki a Kwalejin Kimiyya ta Jami'ar Ibadan, wanda a halin yanzu ake gudanarwa a duk makarantun likitancin Najeriya.[9][10][11] Latunde kuma mawaƙi ne kuma marubuci: Ya ba da gudummawa sosai ga wallafe-wallafen neurosurgical, inda ya buga labaran kimiyya 61 a cikin kusan shekaru 12.[ana buƙatar hujja]</link>

An ba Latunde lambar yabo ta tsofaffin ɗaliban Jami'ar Howard don hidima na musamman.[ana buƙatar hujja]</link>

Rayuwa ta sirri gyara sashe

Latunde ta yi auren sau biyu ga likitocin likita. Aurensa na farko ya haifar da ’ya’ya biyu kafin a kashe aure. A cikin 1971 ya auri Katherine Jill Adcock, wata likitar likitancin Ingila wacce ke aiki a asibitin Kwalejin Jami'ar. Suna da 'ya'ya biyu - Alan, wanda aka haifa a watan Oktoba 1971 da kuma 'yar da aka haifa a Janairu 1973.

A cikin rayuwarsa, duk da kasancewarsa ƙwararren likita, Latunde kawai ya buga labarai 85 da suka shafi likitanci da wasu labarai 13 da suka shafi batutuwa na gaba ɗaya. A matsayinsa na ƙwararren likita-mawaƙi, ya rubuta tarin wakoki guda biyu: Twilight: Out of the Night (1964), da Whispers from the Night (1969).

Bayan shekaru gyara sashe

Daga 1972, lafiyarsa ta fara kasawa daga rikice-rikice na Ciwon sukari . Ya mutu a ranar 20 ga Agusta, 1974, a Asibitin Hammersmith, London kuma an binne shi a cocin St Peter's Church, Burnham, Ingila.

Ayyukan da aka buga gyara sashe

  • Twilight of the Night
  • Odeku, E. Latunde. (1978). Publications of E. Latunde
  • E. Latunde Odeku (1975)
  • Whispers from the night (1969)
  • Odeku, E. L., & Adeloye, A. (1978). Publications of E. Latunde Odeku. Ibadan, Nigeria: University of Ibadan.[12]
  • Beginnings of Neurosurgery at the University of Ibadan, Nigeria [12]
  • Congenital Subgaleal Cysts over the Anterior Fontanelle in Nigerians [13]
  • Adeloye, Adelola Odeku, E. Latunde (1971-02). Congenital Subgaleal Cysts over the Anterior Fontanelle in Nigerians [14]
  • Adeloye, A.; Odeku, E. L. (1971-02-01) Epilepsy after missile wounds of the head [15]
  • Epilepsy after missile wounds of the head (Book) [16]
  • Perspectives in Neurosurgery (1971-01-01) [17]
  • Adeloye, Adelola; Latunde Odeku, E. (1971). "The radiology of missile head wounds". Clinical Radiology. 22 (3): 312–320. doi:10.1016/s0009-9260(71)80079-x. ISSN 0009-9260.[18]
  • Biography - E. Latunde Odeku, an African neurosurgeon (1976)
  • Three decades of medical research at the College of Medicine, Ibadan, Nigeria 1948 - 1980 ; a list of the papers publ. by members of the College of Med. of the Univ. of Ibadan from its foundation through 1980
  • E. Latunde Odeku, M.D., F.A.C.S., F.I.C.S., 1927-1974. An African pioneer neurosurgeon.[19]
  • Letter E. Latunde Odeku [20]
  • Obituary: Professor E. Latunde Odeku B.Sc., M.D., L.M.C.C. (Canada), D.A.B.N.S., F.I.C.S., F.A.C.S., F.M.C.S. (Nigeria) by A Adeloye Publication: Surgical neurology, 1975 Apr; 3(4): 187
  • 11th E. Latunde Odeku memorial lecture given on 27 October 1987.

Nassoshi gyara sashe

  1. Sanley Finger; Francois Boller; Kenneth L. Tyler (2009). History of Neurology: Handbook of Clinical Neurology (Series Editors: Aminoff, Boller and Swaab). 95. Elsevier. ISBN 978-0-702-0354-18.
  2. Adeloye (1975). "E. Latunde Odeku, M.D., F.A.C.S., F.I.C.S., 1927-1974. An African pioneer neurosurgeon". Journal of the National Medical Association. Journal of National Medical Association. 67 (4): 319–320. PMC 2609380. PMID 1099223.
  3. "THE NEUROSURGEON AS HUMANIST: THE HUMANISM IN LATUNDE ODEKU'S WHISPERS FROM THE NIGHT". African Journal of Neurological Sciences. Archived from the original on March 4, 2016. Retrieved February 23, 2016.
  4. JKC Emejulu (Department of Surgery, Nnamdi Azikiwe University). "NEUROSURGERY IN NIGERIA- AN EVALUATION OF THE PERCEPTION OF HEALTH PERSONNEL IN AN EW CENTRE ANDA COMPARISON OF THE NIGERIAN SITUATION WITH THAT OF OTHER AFRICAN STATES". Archived from the original on 2016-03-07. Retrieved 2023-10-02. Cite journal requires |journal= (help)
  5. McClelland, Shearwood III M.D.; Harris, Kimbra S. B.S. (2007). "E. Latunde Odeku". Neurosurgery. Congress of Neurological Surgeons. 60 (4): 769–772. doi:10.1227/01.NEU.0000255410.69022.E8. PMID 17415215. S2CID 24789512.
  6. "M. Deborrah Hyde, MD, MS: The Second African-American Female Neurosurgeon" (pdf). Retrieved February 23, 2016. Cite journal requires |journal= (help)[permanent dead link]
  7. "In the Backyards of Life: Challenges of a National Health Policy". Development and Policy Centre. Archived from the original on March 11, 2016. Retrieved February 23, 2016.
  8. "Biographies - JStor". JSTOR 3818675&ved=0ahUKEwirrpLjuYrLAhVBoBQKHZWiC6w4ChAWCCIwBA&usg=AFQjCNGYTdennYBdnhr8-Qbz2LbQ2N8l5w&sig2=XlHr6aks4M1y_X9auejvyA. Missing or empty |url= (help)
  9. Adeloye, Adelola. (1976). ". Latunde Odeku, an African neurosurgeon /". Hathitrust Digital Library (13): 143. Retrieved February 23, 2016.
  10. Adell Patton (1996). Physicians, Colonial Racism, and Diaspora in West Africa. University Press of Florida. p. 37. ISBN 978-0-813-0143-26. Retrieved February 23, 2016. Latunde Odeku first Nigerian African American Black Neurosurgeon.
  11. McClelland, Shearwood III M.D.; Harris, Kimbra S. B.S. (2007). "Legacies of E. LATUNDE ODEKU: THE FIRST AFRICAN‐AMERICAN NEUROSURGEON TRAINED IN THE UNITED STATES" (PDF). Neurosurgery. 60 (4): 769–772. doi:10.1227/01.NEU.0000255410.69022.E8. PMID 17415215. S2CID 24789512. Retrieved February 23, 2016.
  12. 12.0 12.1 Empty citation (help)
  13. Empty citation (help)
  14. Empty citation (help)
  15. Empty citation (help)
  16. Empty citation (help)
  17. Empty citation (help)
  18. Empty citation (help)
  19. Empty citation (help)
  20. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named E. Latunde Odeku