Joshua Sikhu Okonya

Marubuci and masanin kimiyya noma da bincike na Uganda

Joshua Sikhu Okonya marubuci dan kasar Uganda ne kuma masanin kimiyyar binciken noma na duniya . Masanin noma ne kuma masani ne wanda ya ba da gudummawa ga fannin ilimin aikin gona da daidaita tsarin noma na Afirka ga sauyin yanayi .

Joshua Sikhu Okonya
Rayuwa
Sana'a
Sana'a researcher (en) Fassara

Rayuwar farko da ilimi gyara sashe

An haife shi kuma ya girma a Uganda, Okonya ya halarci makarantar firamare ta Katuugo a gundumar Nakasongola . Ya shiga makarantar Sakandare ta Masaba a shekarar 1995 da kuma Wanale View Secondary School a gundumar Mbale . Ya gama matakinsa A daga Kwalejin Caltec a 1999. Daga nan sai ya wuce Jami'ar Makerere da ke Kampala, Uganda inda ya sami digiri na biyu a fannin Kimiyyar Kiwon Lafiyar dabbobi da Botany a shekarar 2004. A Jami'ar Makerere, ya kasance wanda ya sami digiri na farko daga Gwamnatin Uganda kuma yana da alaƙa da Lumumba Hall . Ya sami tushe a fannin kimiyyar halittu a duk tsawon karatunsa na farko, wanda daga baya ya haɗa da sha'awar binciken aikin gona . 

A shekara ta 2008, ya halarci Jami'ar Georg-August a Goettingen, Jamus inda ya sami digiri na biyu a fannin Kimiyya a wurare masu zafi da aikin gona na kasa da kasa wanda ya fi girma a aikin gona da kare amfanin gona. A Goettingen, ya kasance wanda ya karɓi karatun digiri na biyu daga Jami'ar Georg-August da Sabis na Musanya Ilimi na Jamus .

Okonya Masanin Agronomist ne kuma an horar da shi akan ilimin halittu na kwari a Cibiyar Nazarin Kwayoyin cuta ta Duniya da Ilimin Halittar Kwayoyin cuta, Binciken haɗarin kwari a Kimiyyar Fera, da CAB International, Tsarin Phenology da taswirar haɗari a Cibiyar Dankali ta Duniya, Noma-Smart a CGIAR Shirin Bincike akan Canjin yanayi, Noma da Tsaron Abinci (CCAFS), Rubutun Bincike na Kimiyya a INASP, Tsare-tsare da Gudanarwa a Jami'ar Makerere da Haɗin gwiwar Ci gaban Duniya a Jami'ar Kassel .

Rayuwar sana'a da sana'a gyara sashe

Okonya ya yi aiki a matsayin mataimakiyar Bincike a Cibiyar Aikin Noma ta Duniya daga 2005 zuwa 2008. A lokacin da yake a IITA, ya gudanar da bincike a kan Biological kwaro kula da ayaba weevil Cosmopolites sordidus da nematodes . A cikin 2010, ya shiga Cibiyar Dankali ta Duniya a matsayin Abokin Bincike . A CIP, ya daidaita ayyukan Binciken Noma don Ci gaba (AR4D) da yawa a Uganda, Ruwanda da Burundi . A cikin 2021, an nada shi Jami'in Shirye-shiryen Fasahar Noma da Innovation a Sakatariyar ASARECA a Uganda.

A cikin wannan damar, ya haɓaka amfani da fasahohin zamani da ayyuka don haɓaka juriya na ƙananan yara zuwa sauyin yanayi da kuma sauƙaƙe canja wurin fasahar aikin gona a tsakanin Cibiyoyin Binciken Aikin Noma na ƙasa a Gabashi da Tsakiyar Afirka (ECA) don rage kwafi da inganta ingantaccen aiki. Ya haɗa kai da daidaita ayyuka da yawa a ASARECA ciki har da The Comprehensive Africa Agriculture Development Programme (CAADP) tsohon Pillar IV, Ƙarfafa ilimin aikin gona da ingantaccen yanayin muhalli don sauye-sauyen yankunan karkara da rayuwa a Gabashin Afirka (AIRTEA) da Bayanin Noma. Tsaron Abinci da Ruwa (IAFWS) da sauransu.

Haka kuma Joshua ya yi aikin tuntubar juna a fannoni daban-daban na binciken noma na kungiyoyin raya kasa a Uganda, Jamus da Netherlands . Shi ma memba ne na ASARECA Climate Smart Agriculture Alliance, Gender Equity in Research Alliance, DAAD Alumni Working Group on Climate Change and Agriculture in Africa, Entomological Association of Uganda, African Crop Science Society, International Society for Tropical Root Crops (ISTRC), Ƙungiyar dankalin turawa ta Afirka da AuthorAID.

Okonya masani ne a fannin noma na Afirka tare da labarai 65 da bugu 811 zuwa Yuli 2023. Daga cikin kasidunsa da aka fi ambata har da na yadda ake magance magungunan kashe qwari, da kuma hadurran da ke tattare da sana'a tsakanin manoman dankalin turawa a Uganda; Rarraba kwarin kwari da ke shafar dankali; [1] Ilimin ƴan asalin ƙasar game da hasashen yanayi na yanayi na yanayi da bambance-bambancen jinsi wajen samun dama da amfani da zaɓaɓɓun albarkatu a tsakanin manoman dankalin turawa. [2]

Har ila yau, yana cikin masana kimiyyar da suka bayar da rahoto a karon farko, faruwar cutar Potato Cyst nematode a Uganda. [3] Binciken nasa ya ba da rahoton a karon farko, kasancewar Cutar Rattle ta Taba a cikin dankali a yankin Saharar Afirka. [4] Ya ba da gudummawar babi uku na Pest Risk Atlas don Afirka, Atlas na farko tare da bayani kan haɗarin kwari na noma na yanzu da na gaba a ƙarƙashin yanayin yanayi daban-daban. Ya kasance cikin tawagar a CIP karkashin jagorancin Dokta Robert Mwanga wanda ya karbi lambar yabo ta Duniya ta 2016 don inganta samarwa, amfani, da kuma amfani da kayan amfanin gona mai gina jiki (orange-fleshed sweet potato) don rage rashin abinci mai gina jiki (rashin bitamin A).

Ayyukan Joshua a cikin kula da RTB ( Tushen, Tubers, da Ayaba ) - kwari da cututtuka masu mahimmanci a ƙarƙashin yanayin yanayi mai canzawa shine ɗaya daga cikin manyan gudunmawar da ya bayar. Ya ɓullo da haɗe-haɗen hanyoyin magance kwari ta hanyar amfani da ƙayyadaddun ƙayyadaddun haɗari, sa ido, da kayan aikin ƙirar ƙira don kare amfanin gona daga haɗarin haɗari. [5] [6] [7]

Labarai gyara sashe

  1. Kwarin Dankali da Kula da Cututtuka: Okonya ta gudanar da bincike da bincike kan dabarun magance kwari da cututtuka a noman dankalin turawa. Ayyukansa na magance kalubalen da manoman dankalin turawa ke fuskanta tare da bincika hanyoyin da ba su dace da muhalli don rage amfani da magungunan kashe qwari. [8]
  2. Bambancin Jinsi a Noma: Ɗaya daga cikin binciken Okonya ya haɗa da nazarin bambance-bambancen jinsi wajen samun dama da kuma amfani da albarkatu masu amfani a tsakanin manoma dankalin turawa. Karatun nasa ya ba da haske game da yanayin jinsi a fannin aikin gona tare da ba da gudummawa ga ƙarfafa mata a ayyukan samar da abinci da sarrafa su. [2] [9]
  3. Binciken Serological da Gano Metagenomic na Kwayoyin Dankali
  4. Okonya ya shiga cikin wani bincike da aka yi kan ƙwayoyin dankalin turawa a Ruwanda da Burundi. Binciken ya yi niyya ne don gano ko akwai takamaiman ƙwayoyin cuta a cikin amfanin gonakin dankalin turawa a yankin kudu da hamadar sahara, tare da samar da mahimman bayanai game da kula da cututtuka da kare amfanin gona. [5] [9] [7]
  5. Hotunan tauraron dan adam don taimakawa manoman Uganda suna haɓaka amfanin gona ta hanyar magance ƙalubalen sauyin yanayi.
  6. Matsayin dankalin turawa a Uganda bayan COVID-19.
  7. Masanin ilimin halitta ɗan Uganda ya shawo kan shingen bugawa tare da taimako daga cibiyar sadarwa ta AuthorAID.
  8. Ƙaddamar da Ƙaddamar Ƙirar Mata ta Ƙaddamar Ƙarfafawa da Kula da Cututtuka: Shaida Daga Uganda.
  9. Masana sun damu da cewa yawan amfani da maganin kashe kwari na haifar da hadari ga lafiyar dan Adam.
  • Ƙungiya don Ƙarfafa Binciken Aikin Noma a Gabashi da Tsakiyar Afirka (ASARECA)
  • Cibiyar Dankali ta Duniya

Nassoshi gyara sashe

  1. Oscar Missing or empty |title= (help)
  2. 2.0 2.1 Empty citation (help)
  3. Empty citation (help)
  4. Empty citation (help)
  5. 5.0 5.1 Empty citation (help)
  6. Empty citation (help)
  7. 7.0 7.1 Empty citation (help)
  8. Empty citation (help)
  9. 9.0 9.1 Empty citation (help)