Ideani, wani lokacin ana kiransa Ide Ani, birni ne da ke cikin ƙaramar hukumar Idemili ta Arewa a jihar Anambra, Najeriya.[1][2] Birnin ya yi iyaka da Uke a Yamma, Alor a Kudu da Abatete a Arewa da Gabas. [3]

Ideani

Wuri
Map
 6°05′40″N 6°56′00″E / 6.0944°N 6.9333°E / 6.0944; 6.9333
Labarin ƙasa
Sun raba iyaka da

Alƙaluma gyara sashe

Yawan jama'ar garin ya kai 20,000.

Tarihi gyara sashe

Ideani tsohon ƙauye ne a Alor. Garin ua samu matsayin mai cin gashin kansa a shekarar 1970 bayan yakin basasar Biafra da Najeriya. Ideani ya ƙunshi ƙauyuka bakwai da suka haɗa da: Urueze, Umuduba, Nsokwe, Umuru, Oko, Uruechem Akama da Nkpazueziama. Sarakunan da Birtaniyya ta naɗa ne suka yi mulkin mallaka a lokacin mulkin mallakan.

Hakiman Ezenwanne Obianyo da Onyido Uwaezuoke ne suka gudanar da mulkin Ideani da wasu sassan Alor. Ideanians, kamar yadda aka san ƴan asalin ƙasar, sun gudanar da taron haɗin gwiwa tare da ƴan asalin Alor a cikin garuruwa. Wannan alaƙar ƴan uwantaka ta yi tsami ne a lokacin da ƴan ƙungiyar suka buƙaci kuɗaɗen da ƙungiyar ta tara su zama masu amfani ga Alor da Ideani. Sun fara neman ɓallewa daga Alor saboda wannan da ake ganin a matsayin sun mayar da su saniyar ware. A cikin 1930s, matasa Ideanians a birnin Enugu sun yi kira da a ƙauracewa wa taron Alor/Ideani. An kafa kungiyar Ideani Development Union (IDU) kuma aka zabi Cif Geoffrey Anazodo Mezue a matsayin shugaban IDU na farko, muƙamin da ya kwashe kusan shekaru 30 yana riƙe da shi.

Bayan sarakunan gargajiya, Ideanians sun tafi ba tare da sarki ba har zuwa 1977 lokacin da Cif Humphrey Okoye ya sami sarautar Eze Oranyelu I na Ideani. Ya yi mulki har zuwa Ofala na karshe a 2015. Ba a naɗa Igwe wanda zai maye gurbinsa a shekarar 2017 ba.

Tattalin Arziki gyara sashe

Mabanbantan sana’o’i ne ake wakilta a tsakanin Ideani, da suka haɗa da manoma, ƴan kasuwa, masana’antu da ma’aikatan gwamnati, malamai da sauran su.

Addini gyara sashe

Ideanians galibi Kiristoci ne. Kaɗan daga cikinsu mabiya addinin gargajiyan ne. Wuraren ibada sun hada da St. Paul Catholic Church, Immanuel Anglican Church, St. Simon Anglican Church.

Ilimi gyara sashe

Makarantar Ideani Community, wacce aka fi sani da Opiegbe. Makarantar sakandare ce ta Co-Educational (Boys & Girls). Akwai manyan makarantun firamare guda 2 na mallakin Mishan, waɗannan su ne Central School Ideani da St. Paul Primary School. Ideani.

Kiwon Lafiya gyara sashe

Cibiyar Kiwon Lafiya ta Ideani tana aikin ba da kiwon lafiya na farko ga mutanen Ideani da Uke.

Biki gyara sashe

Bukukuwan garin sune: New Yam Festival, Uzo Iyi da Ufie Ji Oku.

Manazarta gyara sashe

  1. Aga, Chiegeonu. Nigeria: State by State (in Turanci). Lulu.com. ISBN 9781105864322. Retrieved 26 February 2017.
  2. "Ideani Online". www.ideani.com.ng. Retrieved 26 February 2017.
  3. "Ideani Quarterly" by Chief Stanley N. Mezue, Ikemba.