Mubarak Bala (an haife shi a shekara ta 1984[1][2]) mulhidi ɗan Najeriya wanda bai yarda da Allah ba kuma shugaban ƙungiyar Ƴan adamtaka ta Najeriya. Bala ya fuskanci tsangwama da kamu saboda ya bar addinin musulunci da bayyana ra’ayin zindiqanci a bainar jama’a.[3]

Mubarak Bala
Rayuwa
Haihuwa jihar Kano, 11 ga Yuli, 1984 (39 shekaru)
Sana'a

A ranar 5 ga Afrilu, 2022, babbar kotun jihar Kano yanke wa Bala hukuncin ɗaurin shekaru 24 a gidan yari bayan ya amsa laifuka goma sha takwas da suka haɗa da aikata sabo da kuma tunzura jama'a.[4][5][6][7]

Rayuwar farko da ra imani gyara sashe

An haifi Bala a Kano, arewacin Najeriya, a shekarar 1984. A cikin labarin 2016 kan "tafiya ta sirri", ya bayyana cewa ya rasa bangaskiya "ɗan kadan" yayin da yake girma kuma ya sadu da mutane a wajen garinsa na mazan jiya da addini. Sukar sa ta kara fitowa fili yayin da hare-haren ta'addanci ke karuwa a Najeriya.

Abin da a ƙarshe ya sa na fito fili a matsayin wanda bai yarda da Allah ba shi ne bidiyo na fille kan wata mace Kirista a shekara ta 2013 da wasu maza kusan shekaruna suka yi, suna magana da yarena. Ya buge ni cewa lokacin shiru ya ƙare. Ko dai wani ya yi magana ko kuma duk mun nutse."

A lokacin da ya fito a matsayin wanda bai yarda da Allah ba, a shekarar 2014, an tilasta masa shiga wata cibiyar kula da taɓin hankali da ke Kano, inda aka ruwaito cewa “iyalinsa masu zurfin addini”. Ana tsare da shi har tsawon kwanaki goma sha takwas, kuma (a cewar Bala) "an yi masa dukan tsiya, a kwantar da shi, da kuma barazanar kisa idan [ya] ya yi yunƙurin fita". [3] Wani likita ya yi imanin cewa babu wani abun da yake damun Bala na taɓin hankali.

Ya masoya na, kuna buƙatar Allah, har ma a Japan, suna da Allah, babu wanda ya isa ya rayu ba tare da Allah ba, waɗanda suke yin, duk suna da rashin lafiya na tunani, musun lissafin Littafi Mai-Tsarki na Adamu da Hauwa'u yaudara ne, musun tarihi.[8][9][10]

The International Humanist and Ethical Union has taken up the case and feels Bala's human rights were violated.[11][8] Ƙungiyar masu rajin kare haƙƙin bil’adama ta ɗauki nauyin lamarin kuma tana ganin an tauye haƙƙin Bil Adama . A cewar IHEU, "Haƙiƙanin dalilin da ya sa aka aikata wannan mugun nufi da rashin jin daɗin jama'a shi ne saboda Mubarak ya bar Musulunci ya kuma bayyana kansa a matsayin wanda bai yarda da Allah ba." A ranar 4 ga Yuli, 2014, BBC ta ruwaito cewa Bala ya fita daga asibiti tare da yajin aikin likitoci kuma yana neman sulhu da iyalansa. Ba a dai bayyana ko zai ci gaba da zama a Najeriya ba, saboda barazanar kisa.

Kama da yanke hukunci gyara sashe

 
Wani dan gwagwarmaya ɗan Ghana ya riƙe wata alama ta nuna goyon bayan Mubarak Bala a shekarar 2020

Bala ya yanke shawarar ci gaba da zama a Najeriya kuma aka naɗa shi a matsayin shugaban mulhidai na Najeriya. A watan Afrilun 2020, an kama shi a Kaduna bisa laifin yin saɓo, saboda wani rubutu da ya yi a Facebook,[12] kuma daga baya aka tsare shi ba tare da tuhumar sa ba. Tsoro ya tashi saboda yadda jami'an ƴan sandan Najeriya suka yi zargin ɗauke shi daga jihar Kaduna zuwa Kano, inda ake aiwatar da shari'ar Musulunci, tare da fuskantar barazanar kisa da dama.[13] A cewar lauyansa, a lokacin da yake gidan yari, Bala an hana shi samun kulawar lafiya, an kuma tsare shi a gidan yari, kuma an tilasta masa yin ibadar addinin Musulunci.

Dan rajin kare haƙƙin ɗan Adam Leo Igwe ya yi aiki don tallafa wa ƴancin Bala, tare da haɗin gwiwa da ƙungiyoyi da dama waɗanda basu yarda da Allah da kuma ɗan Adam ba, ciki har da Humanism International da Atheist Alliance International . Har ila yau, sabuwar ƙungiyar masu imani ta duniya (IAA) ta haɗa ƙarfi da ƙarfe wajen wayar da kan jama’a da kuma kuɗaɗe don taimaka wa Bala ya biya kuɗin shari’a. Ita ma Hukumar da ke kula da Ƴancin Addinai ta Amurka (USCIRF) ta yi sha’awar Bala inda ta fara matsa wa gwamnatin Najeriya lamba.[14]

A ranar 5 ga Afrilu, 2022, an yanke wa Mubarak hukuncin ɗaurin shekaru 24 a gidan yari a wata babbar kotu (secular) da ke jihar Kano ta arewacin ƙasar, bayan ya amsa laifuka 24 da ake zarginsa da aikatawa tare da neman a yi masa sassauci.

Bayan roƙon laifin da ya yi, ƙungiyar Humanist Association ta bayyana cewa roƙon bai kasance "ɓangare na dabarun shari'a da aka amince da su ba" kuma mai yiwuwa Bala ya fuskanci tursasawa da masu gabatar da kara, da/ko kuma "damu da shi ya amsa laifin da bege na haske. hukunci".[15]

Bayanan sirri gyara sashe

Iyalin Bala “sun fito ne daga zuriyar malaman Musulunci”. Shi injiniyan sarrafa sinadarai ne ta hanyar ilimi[16] kuma yana da mata da ƙaramin ɗa,[17][18] wanda aka haifa makonni shida kafin a kama Bala. [3]

Ganewa gyara sashe

Bala ya sami lambar yabo ta Gordon Ross Humanist of the Year award a 2021 ta Humanist Society Scotland.[19]

Fitaccen marubucin nan ɗan Najeriya Wole Soyinka wanda ya lashe kyautar Nobel ya bayyana damuwarsa da cewa kamun da aka yi wa Bala na daga cikin “annobar tsattsauran ra’ayin addini” da ta addabi Najeriya a shekarun baya-bayan nan.

Bibiyar tarihi gyara sashe

  • Littafin Jagora na Bincike akan Inganta Ilimin zama ɗan ƙasa na Duniya . Amurka, IGI Global, 2022. Shafi na 260
  • Littafin Jagorar Rubuce-rubuce na Ilimin Addini, Jam'i, da Haɗin Duniya . United Kingdom, Taylor & Francis, 2021.
  • Falola, Toyin. Fahimtar Najeriya ta Zamani: Kabilanci, Dimokuradiyya, da Ci gaba . Ƙasar Ingila, Jami'ar Cambridge, 2021. Shafi na 215
  • Brinkmann, Svend. Al'adun Ganewa: Hanyar Al'adu don Haɓaka Rayuwar Zamani . Birtaniya, Taylor & Francis, 2016. Shafi na 13 & 111
  • Abdullahi, Aminu A. "Lokacin Tauhidi: Martanin Musulmi game da Harkar Intanet ta Dan Adam a Arewacin Najeriya". SocArXiv, 20 ga Fabrairu, 2020.
  • Ibezim-Ohaeri, V. da Ibeh, Z. (2020) "The Civic Space in Nigeria: before and Beyond Covid-19". Rahoton Baseline, Legas: Wuraren Canji

Manazarta gyara sashe

  1. Nzwili, Fredrick (30 April 2021). "Global pressure mounts for Nigerian atheist's release after year in detention". Religion News Service. Retrieved 11 April 2022.
  2. "Mubarak Bala 2021 Freedom of Thought Award". Humanists International. 17 August 2021. Retrieved 11 April 2022.
  3. 3.0 3.1 3.2 Maclean, Ruth (25 August 2020). "Outspoken Atheist, Arrested in Nigeria for Blasphemy, Hasn't Been Seen Since". The New York Times. Retrieved 12 December 2020.
  4. "Self-confessed atheist jailed 24 years for blasphemy in Kano". 5 April 2022.
  5. Asadu, Chinedu (5 April 2022). "Nigerian atheist jailed for blasphemy over Facebook posts". Washington Post (in Turanci). ISSN 0190-8286. Archived from the original on 5 April 2022. Retrieved 11 April 2022.
  6. "Nigerian atheist jailed for blasphemy over Facebook posts". www.aljazeera.com (in Turanci). 5 April 2022. Retrieved 11 April 2022.
  7. Khalid, Ishaq (5 April 2022). "Nigeria atheist Mubarak Bala jailed for blaspheming Islam". BBC News (in Turanci). Retrieved 11 April 2022.
  8. 8.0 8.1 "Nigerian man detained in mental institute in Kano 'because he renounced Islam'". Independent.co.uk. 25 June 2014. Retrieved 10 July 2017.
  9. Larson, Jordan (2014-06-25). "Nigerian Man Deemed Mentally Ill for Declaring Himself an Atheist". www.vice.com. Retrieved 2022-04-11.
  10. "Nigerian atheist's case isn't just about religion". Religion News Service. 2014-07-23. Retrieved 2022-04-11.
  11. "Nigeria atheist Bala 'deemed mentally ill' in Kano state". BBC News. 25 June 2014. Retrieved 10 July 2017.
  12. "Mubarak Bala, President of Nigerian humanists, under arrest". Humanists International. 29 April 2020. Retrieved 29 April 2020.
  13. "Mubarak Bala: Death Threats, Blasphemy and Police Investigation in Kano". Humanist Voices. 30 April 2020. Retrieved 30 April 2020.
  14. "USCIRF Condemns Arrest of Prominent Nigerian Atheist, Mubarak Bala". USCIRF. 8 May 2020. Retrieved 8 May 2020.
  15. Samfuri:Cite new
  16. Lagos, Associated Press in (3 July 2014). "Nigerian atheist faces death threats after release from psychiatric ward". the Guardian (in Turanci). Retrieved 11 April 2022.
  17. "Soyinka: Nigeria is 'not a nation but a cage if we imprison people for their religious views'". The Africa Report.com. 8 April 2022. Retrieved 11 April 2022.
  18. George, Godfrey (9 April 2022). "I can't eat, sleep since my husband was jailed for blasphemy – Wife of Kano atheist". Punch Newspapers. Retrieved 14 April 2022.
  19. Wakonigg, Daniela (19 January 2021). "Mubarak Bala ist "Humanist des Jahres"". hpd.de (in Jamusanci). Retrieved 11 April 2022.