Farfesa Joseph Gahama (an haife shi a watan Oktoba 28, 1953) masanin tarihi ne ɗan ƙasar Burundi ya ƙware a fannin tarihin Afirka.[1][2]

Joseph Gahama
Rayuwa
Haihuwa 28 Oktoba 1953 (70 shekaru)
Sana'a
Sana'a university teacher (en) Fassara da Masanin tarihi

Ghama yana da digiri na uku a tarihin al'ummomin Afirka a shekarar 1980 daga Jami'ar Paris 1 Panthéon-Sorbonne. Ya ci gaba da aikin sa na tsawon shekaru 19 a matsayin Babban Malami, Mataimakin Farfesa kuma Farfesa na sashen tarihi a Jami'ar Burundi daga shekarun 1981 zuwa 2000.[3][4]

A cikin shekarar 2000, Gahama ya koma Rwanda inda ya yi aiki a jami'o'i daban-daban kamar Kigali Institute of Education (KIE), Jami'ar Rwanda da Jami'ar Gabashin Afirka Rwanda.[5][6] Ya yi aiki a matsayin mataimakin shugaban jami'ar gabashin Afirka ta Rwanda daga shekarun 2016 zuwa 2020.[7][8]

Rayuwar farko da ilimi gyara sashe

An haifi Farfesa Joseph Gahama a ranar 28 ga Oktoba, 1953, a Bujumbura, Burundi. Ya kammala ƙaramin karatun a Bujumbura kuma ya sami digiri na farko na Arts a tarihi tare da ilimi a Jami'ar Burundi a shekara ta 1976.[9]

A cikin shekarar 1976, Gahama ya ƙara yin rajista a Jami'ar Panthéon-Sorbonne Paris 1, Faransa da karatun digiri na biyu. Ya kammala karatun digiri na biyu a fannin tarihi a shekarar 1977, sannan ya yi digiri na uku a fannin tarihin al'ummomin Afirka daga jami'a guda a shekarar 1980.[10][11]

Gahama ya sami Habilitation to Direct Research (HDR) daga Jami'ar Paris 1 Panthéon-Sorbonne tun a shekarar 1996.[12][13]

Aikin ilimi gyara sashe

Gahama ya yi aiki a matsayin babban malami kuma shugaban sashen tarihi a Jami'ar Burundi, Burundi daga shekarun 1981 zuwa 2000.[14][15]

A cikin shekarar 2000, Gahama ya koma Ruwanda ya yi aiki a tsohuwar Cibiyar Ilimi ta Kigali a yanzu Jami'ar Ruwanda, Kwalejin Ilimi a wurare daban-daban na tsawon shekaru 16.[16] A matsayinsa na farfesa na tarihi daga shekarun 2000 zuwa 2016 ƙari ga wannan, daga shekarun 2004 zuwa 2007 ya yi aiki a matsayin darektan bincike da shawarwari, kuma daga shekarun 2011 zuwa 2016 ya yi aiki a matsayin shugaban tsangayar ilimin zamantakewa da nazarin kasuwanci a wannan cibiyar.[17][5]

A cikin shekarar 2016, an naɗa Gahama a matsayin mataimakin shugaban jami'ar gabashin Afirka ta Rwanda da ke Nyagatare har zuwa lokacin da ya fara ritaya a shekara ta 2020.[8]

Ƙarin aiki gyara sashe

Farfesa Gahama ya yi aiki a matsayin mai ba da shawara ga kungiyoyin kasa da kasa a ayyukan da suka shafi Afirka ciki har da UNICEF, UNESCO, UNDP, Tarayyar Afirka in an ambaci kadan.[18] Ya halarci, tare da gabatar da kasidu, fiye da ɗari taro da taron karawa juna sani na duniya. Shi ne marubucin litattafai da yawa, labarai da babi a cikin ayyukan gama gari kan tarihin zamantakewa da siyasa na Afirka na manyan tabkuna, musamman Burundi da Ruwanda.[19][20][21] Hakanan memba ne na ƙungiyoyin kimiyya da al'adu na ƙasa da ƙasa da yawa. [22]

Rayuwa ta sirri gyara sashe

Gahama yana da aure da ‘ya’ya 4.

Wallafe-wallafe gyara sashe

Littattafai gyara sashe

  • Burundi, panorama historique, Le Caire, Etudes scientifiques, 1986.[23]
  • Bibliographie signalétique spécialisée sur l’histoire du Burundi, Bujumbura, RPP, 1991[24]
  • Les régions orientale du Burundi, Paris, Karthala, 1994
  • L'institution des bashingantahe au Burundi, Bujumbura, Presses Lavigerie, 1999[25]
  • Democratie, gouvernance da developpement dans la région des Grands Lacs, Bujumbura, RPP, 1999[26]
  • Le Burundi sous Administration belge, Paris: Karthala, bugu na 2, 2001
  • Une nouvelle approche pour écrire et enseigner l'histoire au Rwanda, Paris, Editions universitaires européennes, 2012[27]
  • Ra'ayin Afirka a karni na 21 . , Dakar, CODESRIA, 2015
  • Al'ummar Gabashin Afirka: Tafiya zuwa Haɗin Kan Yanki, IUCEA: Kampala, 2015
  • Aminci, Tsaro da Sake Gina Bayan Rikici a Yankin Manyan Tafkuna, Dakar, CODESRIA, 2017

Bita na littattafai gyara sashe

  • Burundi : Tarihin Ƙaramar Ƙasar Afirka, na Nigel Watt, 2011[28]
  • La problématique de l'exécution des jugements et distorions entre dispositions légales, pratiques sociales, coutumes et réalités locales au Burundi, na Dominik Kohihagen, 2007

Manazarta gyara sashe

  1. "Au coin du feu avec Joseph Gahama – IWACU". www.iwacu-burundi.org. Retrieved 2023-09-21.
  2. "Savoirs, sources et ressources sur le génocide perpétré contre les Tutsi au Rwanda". univ-droit.fr : Portail Universitaire du droit (in Faransanci). Retrieved 2023-09-21.
  3. Feltz, Gaetan (1986). "Gahama (Joseph) : Le Burundi sous administration belge". Outre-Mers. Revue d'histoire. 73 (271): 240–242.
  4. Iliffe, John (March 1985). "Burundi under Mandate - Le Burundi sous administration belge: la période du mandat 1919–1939. By Joseph Gahama. Paris: CRA/Karthala/ACCT, 1983. Pp. 465. 125F". The Journal of African History (in Turanci). 26 (2–3): 263–264. doi:10.1017/S0021853700037063. ISSN 1469-5138.
  5. 5.0 5.1 "Academia wants changes in teaching of Rwanda's history". The East African (in Turanci). 2020-08-31. Retrieved 2023-09-21.
  6. Redigé, par ndj (December 16, 2013). "La rwandité : Chercheurs et scientifiques au secours du discours idéologique politique de la citoyenneté rwandaise". Retrieved September 21, 2023.
  7. Hakizimana, Jean Paul (October 29, 2018). "East African University Rwanda yatanze impamyabumenyi za mbere ku banyeshuri 109 (Amafoto)". Retrieved September 21, 2023.
  8. 8.0 8.1 "Nyagatare: East African University yaremeye incike za Jenoside yakorewe Abatutsi". Panorama (in Turanci). 2017-05-07. Retrieved 2023-09-21.
  9. "ANNEXE D". cec.rwanda.free.fr. Retrieved 2023-09-21.
  10. Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | Burundi: Descent Into Chaos or a Manageable Crisis?". Refworld (in Turanci). Retrieved 2023-09-21.
  11. "Journée des indépendances — Ottignies Louvain-la-Neuve". www.olln.be (in Faransanci). Retrieved 2023-09-21.
  12. Rene Anthere, Rwanyange (14 December 2013). "Abanyapolitiki mu gushakisha inkomoko nyayo y'u Rwanda n'Ubunyarwanda". Retrieved September 21, 2023.
  13. "Another MISR Student successfully completes PhD Defence. | Makerere Institute of Social Research (MISR) - Makerere University". misr.mak.ac.ug. Retrieved 2023-09-21.
  14. Gahama, Joseph (2008-01-01), "The Universities of the Great Lakes Region of East Africa: Towards Cooperative and Shared Research", Universities as Centres of Research and Knowledge Creation: An Endangered Species? (in Turanci), Brill, pp. 101–107, ISBN 978-90-8790-480-7, retrieved 2023-09-21
  15. Newbury, David (1987). "Review of Le Burundi sous administration belge; L'Abre-Mémoire: Traditions orales du Burundi". Canadian Journal of African Studies / Revue Canadienne des Études Africaines. 21 (1): 112–115. doi:10.2307/485104. ISSN 0008-3968. JSTOR 485104.
  16. unesdoc.unesco.org https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000182186. Retrieved 2023-09-21. Missing or empty |title= (help)
  17. "Mémoire d'un continent - Les Grands Lacs, une région difficile à connaître". RFI (in Faransanci). 2009-11-13. Retrieved 2023-09-21.
  18. unesdoc.unesco.org https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000182591. Retrieved 2023-09-25. Missing or empty |title= (help)
  19. Lumumba-Kasongo, Tukumbi (2017). Peace, Security and Post-conflict Reconstruction in the Great Lakes Region of Africa. CODESRIA. ISBN 978-2-86978-752-0.
  20. Gahama, Joseph (2015). "Les perspectives de l'Afrique au XXIe siècle" (in Turanci). Cite journal requires |journal= (help)
  21. Gahama, Joseph (1983-01-01). Le Burundi sous administration belge: la période du mandat 1919-1939 (in Faransanci). KARTHALA Editions. ISBN 978-2-86537-089-4.
  22. "ANNEXE D". cec.rwanda.free.fr. Retrieved 2023-09-25.
  23. Etudes Scientifiques. Juin 1986 - J. GAHAMA. Burundi, panorama historique des origines à l'indépendance (in Turanci).[permanent dead link]
  24. "44309418". viaf.org. Retrieved 2023-09-25.
  25. Ntahombaye, Philippe; Gahama, Joseph; Ntabona, Adrien (1999-01-01). The Bashingantahe Institution in Burundi: A Pluridisciplinary Study (in English). Bujumbura.CS1 maint: unrecognized language (link)
  26. Gahama, Joseph (1998). Démocratie, bonne gouvernance et développement dans la région des grands lacs (in Faransanci). Université du Burundi.
  27. "Une nouvelle approche pour écrire et enseigner l'histoire au rwanda... - Librairie Eyrolles". www.eyrolles.com. Retrieved 2023-09-25.
  28. Watt, Nigel (October 2008). Burundi: The Biography of a Small African Country (in Turanci). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-932684-6.