Kwanka, ko Kwang (Kwaŋ), yare ne na yaren Plateau a Najeriya.

Harshen Kwanka
  • Harshen Kwanka
Lamban rijistar harshe
ISO 639-3 bij
Glottolog vagh1247[1]

Kwang ko Vaghat shine babban iri-iri. Sauran sune Ya ( Tiyaa ) da Bijim.

Ana ganin Vaghat da bambanci da Kadung. Fahimtar juna tsakanin Vaghat/Kadung, Ya da Bijim yayi kadan. Kadung da Bijim sun fi kusanci da juna, yayin da Yaa ya fi bambanta. [2]

Kwang and Ya are endonyms, with loconyms Kadun and Kwanka for Kwang and Boi for Ya.

Rarrabuwa gyara sashe

Babban ƙauye su ne Càmpàk, Kwànkà, Làrkà, Bùkòʃì, Wùyà, Gileŋ, Kùmbùl, Kaduŋ, Wùʃìmà, ɗə̀kdèy, Kwándarì, Rɔ̀k, Jàrkàn, Dùfyàm, Mícìji, da sauransu. Suna cikin karamar hukumar Pankshin da karamar hukumar Mangu, jihar Filato . Harsunan da ke kewaye sune Mwaghavul, Ngas, Pyem, da Fulatanci . [3]

Vaghat gyara sashe

Asalinsu Vaghat na zaune ne a kauyukan tsaunukan Tafawa Balewa da karamar hukumar Bogoro a kudu maso yammacin jihar Bauchi . [4]

  • Akusha
  • Anjere (babu zama)
  • Aruti
  • Dala
  • Goŋzi
  • Gwoɓi (ba a zaune). Akwai kogon da aka ajiye kwanyar kakannin kakannin Vaghat.
  • Kaduk (babu zama)
  • Kudal (tsakiyar ƙauyen da sarki ke zaune)
  • Kwafa
  • Maŋgar
  • Yagap
  • Yalas
  • Yaŋ
  • Yoghɔs (Yaush)
  • Yise
  • Zhindir

A yau, Vaghat sun ƙaura zuwa garuruwa da yawa da ƙauyuka da suka bazu a fadin jihar Bauchi, jihar Filato, da jihar Kaduna (mafi yawa kusa da Zaria ). [4]

Ƙungiyoyin Vaghat highland su ne: Āyàlàs, Àyìtūr, Àtòròk, Āyīpàɣí, Āyīgònì, Àyàkdàl, Àyánàvēr, Āyàtól, Àyàʒíkʔìn, Àyìʤìlìŋ, Áyàshàlà, da Àzàrā. [5]

Vaghat lowland clans are: Āyàlàs, Àyàkdàl, Àyàʒíkʔìn, Ày ƴan, da Àyàgyēr. [5]

Mutanen Vaghat kuma suna da kogo a cikin wani dutse inda suke ajiye kwanyar kakanninsu. [5]

Kara karantawa gyara sashe

Nassoshi gyara sashe

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Harshen Kwanka". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. Blench, Roger. 2023. The Sur-Myet (Tapshin) language of Central Nigeria and its affinities. Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation.
  3. Blench, Roger. 2021. The Kwaŋ language of Central Nigeria and its affinities.
  4. 4.0 4.1 Blench, Roger. 2022. Introduction to Vaghat language. Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation.
  5. 5.0 5.1 5.2 Blench, Roger. 2022. Skull-cults and soul arrows: the religion of the Vaghat people. Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation.