Gusau ta sambo
GUSAU TA SAMBO
gyara sasheGUSAU TA SAMBO wani garine da ke jihar Zamfara a Najeriya yana da tarihi mai cike da kayatarwa wanda ya samo asali tun shekaru aru-aru.
Asalinsa za a iya gano shi tun da daɗewa lokacin da wani karamin kauye ne, da ke tsakanin fadin yankin kauyukan sokoto.
Gusau ta rikide ta zama cibiyar hada-hadar kasuwanci, inda ta jawo ‘yan kasuwa da matafiya daga nesa harma da ko’ina a Fadin Kasa Najeriya.
A zamanin farko Gusau mutanen Gobirawa ne suka yi fice acikin ta, wadanda suka shahara da kwarewar noma. Saboda Albarkacin kasa da yalwar ruwa daga kogin Sokoto da ke kusa,
Gusau suna noma iri-iri tare da yin cinikayyar su da garuruwan da ke makwabtaka da su. Wannan bajintar noma ce ta zama harsashin ci gaban Gusau.
Yayin da kauyen ke girma, sai ya dauki hankulan Fulani da suka kafa mulkinsu a yankin. Sun fahimci karfin tattalin arzikin Gusau kuma suka nemi shigar da shi cikin daular Fulani da suke fadadawa. Shahararren jarumin sarkinsu, Usman Dan Fodio ya jagoranta, mayakan Fulani sun isa garin Gusau a farkon shekarun 1800.[1]
Zuwan fulani ya nuna wani gagarumin sauyi a tarihin Gusau. [2]
Da ƙarfin soja da basirar gudanarwa, suka mayar da kauyen zuwa wata babbar cibiyar kasuwanci. Sarki Usman Dan Fodio ya nada sarakunan kananan hukumomi a birnin, inda ya kafa dokoki masu tsauri na Musulunci wadanda za su zayyana halayen Gusau shekaru aru-aru masu zuwa.
Ƙarƙashin mulkin Fulani Gusau ya bunkasa a matsayin cibiyar koyar da ilimin addinin musulunci da kasuwanci. Malamai da dalibai sun yi ta tururuwa zuwa birnin daga kasashe masu nisa, suna neman ilimi da fadakarwa. Shahararrun malaman garin, irin su Ustaz Yunusa, sun zama masu daraja a duniyar Musulunci, inda suka jawo almajirai daga wurare masu nisa.
Wurin da Gusau ta kasance mai mahimmanci - wanda ke kan manyan hanyoyin kasuwanci tsakanin Sahara da yankunan bakin teku - ya kara inganta tattalin arzikinta. ‘Yan kasuwa da ke dauke da kaya daga sassan yankin Sahel, sun kuma tsaya a Gusau, su huta, su yi ciniki, da kuma cika kayansu. Garin ya zama wurin narkewar al'adu, harsuna, da al'adu, wanda ke nuna bambancin nahiyar Afirka.
