Christopher J. Chetsanga (an haife shi a shekara ta 1935 a Murehwa, Rhodesia) fitaccen masanin kimiyar kasar Zimbabwe ne wanda memba ne a Kwalejin Kimiyya ta Afirka da Cibiyar Kimiyya ta Duniya.[1][2] Ya gano enzymes guda biyu da ke cikin gyaran DNA.[3][4] Ya kuma riƙe muƙaman gudanarwa na ilimi daban-daban kamar Mataimakin Shugaban jami'a, Darakta da Dean.

Christopher Chetsanga
Rayuwa
Haihuwa Murewa (en) Fassara, 22 ga Augusta, 1935 (88 shekaru)
ƙasa Zimbabwe
Karatu
Makaranta University of Toronto (en) Fassara
University of California, Berkeley (en) Fassara
Pepperdine University (en) Fassara
Sana'a
Sana'a biochemist (en) Fassara
Employers Jami'ar Harvard
University of Zimbabwe (en) Fassara
University of Michigan (en) Fassara
Kyaututtuka

Tarihin Rayuwa gyara sashe

An haifi Chetsanga a Murewa, Zimbabwe a ranar 22 ga watan Agusta 1935,[5] kuma ya yi baftisma a shekarar 1948. A lokacin ƙuruciyarsa, ya yi karatu a Nhowe Mission, kuma ya ci gaba da karatu a Jami'ar California, Berkeley inda ya sami BSc a shekara ta 1965. Chetsanga kuma yayi karatu na wani lokaci a Jami'ar Pepperdine.[6] A cikin shekarar 1969, ya sami MSc da PhD a fannin ilimin sunadarai da ilimin halittu daga Jami'ar Toronto kafin ya zama post-doctoral fellow na biyu a Jami'ar Harvard tsakanin shekarun 1969 da 1972.[5] Tsakanin shekarun 1972 zuwa 1983 ya zama Farfesa a Jami'ar Michigan, sannan a shekara ta 1983 ya tafi ya zama babban malami a Biochemistry na Jami'ar Zimbabwe.[7] A cikin shekarar 1990, Shugaba Robert Mugabe ya ba shi lambar yabo ta shugaban ƙasa don ba da gudummawa mai mahimmanci ga kimiyya da fasaha.[5][8][9] An kuma ba shi lambar yabo ta Tauraron Zimbabwe.[10] A halin yanzu shi ne mataimakin shugaban jami'ar Zimbabwe Ezekiel Guti.[11]

A shekara ta 2004, lokacin da aka kafa Kwalejin Kimiyya ta Zimbabwe, an naɗa Chetsanga a matsayin shugaban makarantar na farko.[12] Chetsanga ya ba da shawarar yin amfani da hanyoyin samar da abinci da aka gyara a matsayin mafita mai yuwuwar matsalar karancin abinci a Afirka a cikin shekarar 2020.[13]

Nasarorin Kimiyya gyara sashe

Chetsanga ya gano enzymes guda biyu da ke cikin gyaran (repair) DNA da ya lalace: na farko, foramidopyrimidine DNA glycosylase, wanda ke cire 7-methylguanine da ya lalace daga DNA (1979),[4] da na biyu, purine imidazole-ring cyclase, wanda ya sake rufe imidazole zobba na guanin dan adenine lalacewa ta x-irradiation (1985).[3]

A cewar Chetsanga, binciken da ya mayar da hankali a cikin aikinsa na kimiyya ya kasance akan DNA da RNA tsarin da cikakkun bayanai na aiki kamar yadda suke da alaƙa da ƙwayar salula da ci gaban cuta.[14]

Zaɓaɓɓun wallafe-wallafe gyara sashe

  •  C. J. Chetsanga; V. Boyd; L. Peterson; K. Rushlow (1 January 1975). "Single-stranded regions in DNA of old mice" (PDF). Nature. 253 (5487): 130–131. doi:10.1038/253130A0. ISSN 1476-4687. PMID 1110761. Wikidata Q59071826.
  •  C. J. Chetsanga; Tomas Lindahl (10 August 1979). "Release of 7-methylguanine residues whose imidazole rings have been opened from damaged DNA by a DNA glycosylase from Escherichia coli". Nucleic Acids Research. 6 (11): 3673–84. doi:10.1093/NAR/6.11.3673. ISSN 0305-1048. PMC 327965. PMID 386277. Wikidata Q24632415.
  •  C J Chetsanga; C Grigorian (February 1985). "In situ enzymatic reclosure of opened imidazole rings of purines in DNA damaged by gamma-irradiation". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 82 (3): 633–7. Bibcode:1985PNAS...82..633C. doi:10.1073/PNAS.82.3.633. ISSN 0027-8424. PMC 397099. PMID 3856219. Wikidata Q24568209.

Manazarta gyara sashe

  1. AAS. "Chetsanga, J. Christophe, Prof." Archived 2014-09-03 at the Wayback Machine, Fellow of AAS since 1986; Biochemistry and Molecular Biology, Nairobi, unknown. Retrieved on 28 August 2014.
  2. "Christopher Chetsanga - Pepperdine's Outstanding Alumni Abroad | Pepperdine University". www.pepperdine.edu. Retrieved 2022-10-03.
  3. 3.0 3.1 Chetsanga, C.J.; Grigorian, C. (1985). "In situ enzymatic reclosure of opened imidazole rings of purines in DNA damaged by gamma-irradiation". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 82 (3): 633–637. Bibcode:1985PNAS...82..633C. doi:10.1073/pnas.82.3.633. JSTOR 25324. PMC 397099. PMID 3856219.
  4. 4.0 4.1 Chetsanga, C.J.; Lindahl, T. (1979). "Release of 7-methylguanine residues whose imidazole rings have been opened from damaged DNA by a DNA glycosylase from Escherichia coli". Nucleic Acids Res. 6 (11): 3673–84. doi:10.1093/nar/6.11.3673. PMC 327965. PMID 386277.
  5. 5.0 5.1 5.2 "CHETSANGA Christopher J." TWAS. The World Academy of Science. Retrieved 19 July 2020.
  6. David Mubvumbi, Paradzayi (2016). Christianity And Traditional Religions Of Zimbabwe : Contrasts And Similarities. Westbow Press. ISBN 9781512745108. Retrieved 19 July 2020.
  7. "Prof. Christopher James Chetsanga". University of Zimbabwe. Retrieved 19 July 2020.
  8. "EAI International Conference for Research, Innovation and Development for Africa". EAI. June 2017. Archived from the original on 13 September 2019. Retrieved 19 July 2020.
  9. "Chetsanga Christopher". African Academy of Sciences. Archived from the original on 19 October 2019. Retrieved 19 July 2020.
  10. Ziana, New (2021-08-09). "Zimbabwe awards civilian heroes - New Ziana" (in Turanci). Retrieved 2022-10-03.[permanent dead link]
  11. "Zimbabwe Ezekiel Guti University - Home". www.zegu.ac.zw. Retrieved 2021-06-02.
  12. "OWSD Zimbabwe National Chapter is Launched". Organization for women in science for the developing world. 20 November 2018. Archived from the original on 19 July 2020. Retrieved 19 July 2020.
  13. "GMB to import GMO Maize". NewsdzeZimbabwe. 23 April 2020. Retrieved 19 July 2020.
  14. "Christopher J. Chetsanga". Pepperdine. Archived from the original on 19 July 2020. Retrieved 19 July 2020.