Oloko

Oloko daya ne daga cikin kabilu hudu da suka hada da karamar hukumar Ikwuano a jihar Abia, Najeriya. Oloko daga kungiyar Isuogu ne. Tana iyaka da Oboro daga arewa,Olokoro da Ngwa zuwa yamma,Ariyam/Usaka daga gabas da Ikono;wata kabila a jihar Akwa Ibom a kudu.Oloko yana daya daga cikin kabilun Igbo 18 na tsohuwar reshen Bende. An rarraba shi a cikin rukunin Ohuhu-Ngwa na yankin Kudancin Igbo.

Oloko

Asalin

Asalin Oloko ana kiransa Afa. Mazaunan Oloko sun fito daga Abam suka sauka a Ihu-Uro;wani wuri tsakanin kauyen Oloko da Amizi. Daga nan ne suka koma yamma da kudu maso yamma suna tuka Annang na Otoro da Nkari.Bayan haka,sun kafa ƙauyuka goma na Ahaba,Oloko,Akanu Nchara,Otoro Nchara,Awomukwu,Umugo,Azuiyi,Amizi,Obuohia Okike da Usaka Eleogu.Masu nasara sun riƙe sunayen ƙauyukan da suka ci.Wannan ya haifar da kamanceceniyar sunayen ƙauyukan Ikwuano da Annang da yawa.

Al'adu

Mutanen Oloko na gudanar da bukukuwan Ekpe da Iri Ji (New Yam).Suna jin yaren Oloko na yaren Igbo .Gabaɗaya,al'adun su sun yi kama da sauran ƙungiyoyin Ibo saboda suna magana da yare ɗaya,suna yin ado irin nasu da cin abinci iri ɗaya.

Yakin Mata

Wani abin da ya faru a Oloko ya fara yakin mata a 1929.Hakan ya samo asali ne saboda fargabar cewa wani sabon tsarin haraji zai sanya wa mata haraji musamman zawarawa,wanda a da ba a yi tsammanin za su biya ba.Lokacin da wani mai duba haraji ya tunkari matar mai takaba Nwanyereuwa,nan take ta ki ba ta hadin kai,inda ta shiga cikin garin Oloko,inda ake ci gaba da taron mata na tattaunawa kan lamarin.Daga nan ne taron ya fara tattakin adawa da sabbin haraji. Mata uku da suka taka rawa a wannan kamfen,Ikonnia,Nwannedia da Nwugo,an san su da Oloko Trio.

Duba kuma

• Rikicin Matan Aba