Malalar Mai ta Jebel al-Zait

Ambaliyar mai ta Jebel al Zayt, ta afku ne a arewacin tekun Bahar Maliya a ranar 16, ga watan Yunin 2010. Ana ɗaukarsa a matsayin mafi girma malalar mai a cikin tarihin Masar. Zubewar ta gurɓata kusan mil 100, (160 km) na bakin teku a ciki har da wuraren shakatawa na bakin teku. Jami’an kamfanin mai a birnin Suez mai tashar jiragen ruwa sun ce malalar man ta samo asali ne sakamakon ledar da aka samu daga wani katafaren man da ke Jebel al-Zayt da ke arewacin Hurghada mallakin kamfanin mai na gwamnatin ƙasar Masar, Geisum Oil.

Malalar Mai ta Jebel al-Zait
oil spill (en)
Bayanai
Ƙasa	Misra

Tasirin muhalli.

Zubewar man ta faru ne a ƙasar Masar, arewacin Tekun Maliya. Ya gurɓata yankunan masu yawon buɗe ido da dama da ke gaɓar tekun Bahar Maliya. Zubewar ta lalata wuraren da ke zama gida ga shahararrun wuraren nitsewa tare da faffaɗan murjani na ƙarƙashin ruwa. Yawan rairayin bakin teku da wuraren shaƙatawa da ke bakin tekun ya shafa sosai. Rayuwar ruwan teku a yankin Hurghada na cikin Haɗarin yin ɓarna sosai amma daga baya an gano cewa an samu ɓarna sosai a cikin ruwan. Masana kimiyya sun yi imanin cewa lalacewar muhalli ta iyakance ne saboda iska mai ƙarfi da iska da ke tura mai da sauri daga magudanan murjani na ƙarƙashin ruwa, kuma zuwa gaɓar tekun Hurghada. Yankunan da abin ya shafa suna da ɗimbin halittu waɗanda ke da ƙarancin yanayi . Ko da yake ba a shafa ba masana muhalli har yanzu suna cikin damuwa game da bala'o'i a nan gaba da haɗarin da zai iya haifarwa ga rayuwar ruwa.

Tsaftacewa.

An aiwatar da wani gagarumin shiri na tsaftace wuraren da kamfanonin mai suka shafa da kuma lalata su. A cikin kwanaki 5, da malalar man an share kashi 90% na rairayin bakin tekun da abin ya shafa. Ko da yake har yanzu lalacewar namun daji ta bayyana tare da kunkuru da tsuntsayen ruwa da aka rufe da mai. Ana yawan zubar da mai a yankin saboda yawan wuraren haƙar mai a teku. Akwai sama da rijiyoyin mai 180, da ke aiki a tekun Bahar Maliya da Tekun Suez wanda ke da kaso mai yawa na tattalin arziki.

Gwamnati ta rufe zarge-zargen.

Ana zargin gwamnatin ƙasar Masar da ƙoƙarin ɓoye wannan bala'i. Masu fafutukar kare muhalli a yankin sun yi imanin cewa gwamnati na son fitar da bayanai kaɗan ne sosai domin a bude wuraren shakatawa a yankin domin kasuwanci. Sun kuma buƙaci masu yawon buɗe ido da suka isa ruwa su ci gaba da ziyartar yankin. Waɗannan mashahuran rukunin yanar gizon sun ƙunshi kaso mai yawa na masana'antar yawon shakatawa a ƙasar Masar. Masana'antar yawon shaƙatawa na ɗaya daga cikin mahimman sassa a cikin tattalin arzikin Masar . An fara ba da rahoton ledar farko ne a ranar 18, ga watan Yuni, 2010, amma mutane da yawa sun yi imanin cewa ya fara kwanakin baya. Ko da yake an bayar da rahoton cewa ɓarnar ba ta yi yawa ba, wata ƙungiyar kare muhalli a yankin ta bayar da rahoton cewa ruwan ya sake tashi da zarar an fitar da sanarwar, lamarin da ya kara lalata yankunan da ke kewaye. Ƙungiyar kare muhalli da kare muhalli ta Hurghada (HEPA) ta bayar da rahoton cewa an kashe ɗaruruwan tsuntsaye, kunkuru, da sauran namun daji, amma gwamnati ta bayar da rahoton kusan ba a samu asarar rayuka ba. Har yanzu dai ba a san adadin man da ya fallasa ba, lamarin da ya sa masu suka suka ƙara yiwa gwamnati tambayoyi kan dalilin da ya sa suka fitar da wannan ɗanyen bayanai. Haka kuma gwamnati ba ta iya tantance tushen malalar ko kuma yadda ta faro.

Kafafan yaɗa labarai kaɗan ne suka ruwaito wannan malalar mai sakamakon malalar mai na BP da ta mamaye wannan batu. Zubewar mai na BP wanda ya kasance ɗaya daga cikin manyan zubewar mai na bazata a tarihi. Hakan ya faru ne makonni kaɗan kafin malalar man ƙasar Masar ta afku.

Duba kuma.

• Jerin zubewar mai.