Dam ɗin Goronyo ya datse kogin Rima da ke karamar hukumar Goronyo a jihar Sokoto a arewacin Najeriya. An kammala shi a cikin 1984 kuma an ba da kwamishin ɗin sa a 1992. Dam din yana da tsari ne mai cike da yashi mai tsayin mita 21 da tsayin jimlar 12.5 km. Yana da damar ajiya na 976 miliyan cubic mita.[1] Dam din zai kasance muhimmi wajen shawo kan ambaliyar ruwa da kuma fitar da ruwa a lokacin rani domin aikin da ake shirin yi na Zauro polder a jihar Kebbi.[2]

Goronyo Dam
Wuri
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya
Jihajihar Sokoto
Ƙaramar hukuma a NijeriyaGoronyo
Coordinates 13°31′50″N 5°52′56″E / 13.5306°N 5.8822°E / 13.5306; 5.8822
Map
History and use
Opening1992
Maximum capacity (en) Fassara 976 1000000 (en) Fassara
Karatun Gine-gine
Tsawo 21 m
Tsawo 12,500 meters
Kogin Sokoto yana nuna wurin da dam din yake a kogin Rima

A watan Agustan 2009, Gwamna Aliyu Magatakarda Wamakko ya bukaci Gwamnatin Tarayya da ta gaggauta kammala aikin noman rani.[3] Shugaban marasa rinjaye na majalisar dokokin jihar Sokoto, Alhaji Bello Goronyo, ya ce ana bukatar Naira biliyan 4 don kammala aikin gyaran fuska, amma kusan Naira miliyan 600 ne aka bayar a kasafin kudin shekarar 2009.[4]

Ambaliyar Ruwa gyara sashe

A karshen watan Agustan 2010, guguwar ruwan sama ta sa dam din ya cika zuwa wurare masu hadari. A ƙoƙarin rage haɗarin gazawar, an buɗe ƙofofin a ranar 1 ga watan Satumba 2010, wanda ya haifar da babbar ambaliyar ruwa a ƙauyen Kagara. A ranar 8 ga watan Satumba magudanar ruwa daga madatsar ruwan ta gaza gaba daya, wanda ya haifar da ambaliya mai yawa.[5] Guguwar da ta haifar da ambaliya na iya kasancewa wani bangare na yanayin sauyin yanayi, tare da hauhawar yanayin zafi da kuma tsananin ruwan sama a lokacin damina.[6]

Canjin yanayi gyara sashe

Lokacin rani yana farawa kullum daga watan Oktoba kuma yana wucewa har zuwa watan Afrilu kuma yana iya wuce zuwa watan Mayu ko Yuni. Matsakaicin yanayin zafi na shekara-shekara na 28.3˚C (87.9˚F) an taskance shi.[7]

Duk da haka mafi girman zafin wurin na kowane wata yana kusan 43˚C a watan Afrilu yayin da mafi ƙarancin ma'ana a kowane wata yana faruwa a lokacin harmattan tsakanin watannin Disamba zuwa Fabrairu lokacin da yanayin zafi zai iya zama ƙasa da 15˚C. Noman noma ya kai kaso mafi girma na (80%) yawan ayyukan yi a yankin.

Manazarta gyara sashe

  1. "Goronyo Main and Secondary Dam" (PDF). Sembenelli Consulting. Archived from the original (PDF) on 2011-07-16. Retrieved 2010-05-21.
  2. Tosin Omoniyi (20 December 2009). "A Dam of Controversy". Newswatch. Retrieved 2010-10-09.
  3. Abdulfatai Abdulsalami (27 August 2009). "Sokoto Demands Completion of Goronyo, Shagari Dams". Daily Trust. Retrieved 2010-05-21.
  4. Mahmoud Muhammad (30 August 2009). "Lawmaker Tasks Federal Govt on Agriculture". Leadership. Retrieved 2010-05-21.
  5. "Floods in Nigeria: 'All their homes, crops, and food destroyed'". Médecins Sans Frontières. September 13, 2010. Archived from the original on September 27, 2011. Retrieved 2011-01-11.
  6. "Survival in the Sahel". The Economist. Dec 2, 2010. Retrieved 2011-01-11.
  7. https://www.academia.edu/5298945/ADAPTATION_STRATEGIES_TO_CLIMATE_CHANGE_AMONG_GRAIN_FARMERS_IN_GORONYO_LOCAL_GOVERNMENT_AREA_OF_SOKOTO_STATE_NIGERIA