Gcwihaba kogo ne a cikin Botswana da ke yankin Okavango Delta.[1] Kogon Gcwihaba sun kasance ɓangare na yanayin Kalahari kusan shekaru miliyan 2 da suka gabata, aƙalla tsawon lokacin Pleistocene.[2] Sunan kogon wata kalma ce ta San kuma tana tsaye ne ga "gidan hyena".[3] Kogon yana da nisan kilomita 10 daga kan iyakar Namibiya.[3] A cikin 1932 aka fara nuna shi ga wani Bature, manomin yankin Ghanzi Martinus Drotsky, kuma babban kogon ana kiransa ramin Drotsky a bayansa.[4] Gwchihaba Itace Tarihin Kasa ta Botswana a ƙarƙashin Dokar Tunawa, Abubuwan Raukaka da na Tarihi, kuma an gabatar da ita ta zama Wurin Tarihi na Duniya na UNESCO a cikin 1999.[2][5] Itace irin yanki na ma'adinan gwihabaite (IMA1994-011).[6]

Gcwihaba
General information
Labarin ƙasa
Map
Tsarin Daidaiton Labarin Kasa 19°30′S 23°30′E / 19.5°S 23.5°E / -19.5; 23.5
Kasa Botswana
Territory Ngamiland West district (en) Fassara
View of stalactites in a cave
Stalactites a cikin kogon Gcwihaba

Kodayake ba a sami komai ba a farkon 50 cm na kogon yayin hakar don tabbatar da cewa an daidaita kogon a matsayin sansanin, an sake sakin kayan tarihi na dutse 51 (33 daga cikinsu daga travertine) a saman 50 cm na kogon. 50-80 cm daga kogon ana kiransa Launin gawayin Terminal Pleistocene. Kasusuwan bishiyar bijimai na Afirka da gwaiwar jiminar jimina na daga cikin binciken.[7]

Jemage mai ƙoshin Leaf wanda yake gama-gari a cikin gcwihaba

Saboda keɓewar ɗabi'ar waɗannan kogwannin, flora da fauna na musamman sun haɓaka. Wasu nau'in Aloe da itacen ɓaure na Namaqua keɓaɓɓe ne kawai ga waɗannan kewayen kogon. Tushen waɗannan bishiyoyin ɓauren suna da sha'awar sararin kogon danshi kuma sun girma don ƙirƙirar kyawawan labule a cikin kogon. Itacen ɓauren Namaqwa a na shi gidan na aku ne na Rueppell wanda shi ma an keɓance shi ga wannan yankin na Botswana. Yankin yana da nau'ikan nau'ikan tsuntsaye da manyan dabbobi masu shayarwa kamar giwa, amma wataƙila a kimiyance mafi mahimmancin rayayyun halittu shine dabbobin da ke kewaye da kuma cikin kogon. Hakanan kogunan gida ne ga manyan yankuna na ban-kunnen hancin Commerson (waɗanda suke da fika-fikai har zuwa 60cm) da jemage masu fuskoki masu tsattsagewa (waɗanda manyan kunnuwansu suka bambanta da su).[8]

Bat mai fuska tsagewa

Tsohon shugaban kasar Botswana, Laftanar Janar Dr. Seretse Khama Ian Khama ne ya bude wannan shafin yawon bude ido a hukumance, a ranar 18 ga Disambar 2014 kuma kayayyakin sun hada da kofar, alwala, rijiyoyin burtsatse, zangon kafa da filin jirgin sama.[8]

Manazarta gyara sashe

  1. "Gcwihaba (Drotsky's) Cave". Botswana Attractions (in Turanci). Lonely Planet. Retrieved 19 May 2021.
  2. 2.0 2.1 "Gcwihaba Caves". UNESCO World Heritage Centre (in Turanci). Retrieved 19 May 2021.
  3. 3.0 3.1 Mbaiwa, J. E.; Sakuze, Lolly K. (March 2009). "Cultural tourism and livelihood diversification: The case of Gcwihaba Caves and XaiXai village in the Okavango Delta, Botswana". Journal of Tourism and Cultural Change. 7 (1): 61–75. doi:10.1080/14766820902829551.
  4. "Gcwihaba caves". Botswana Tourism. Retrieved 14 June 2017.
  5. "Gwihabaite". Mindat. Retrieved 15 June 2017.
  6. "Gwihabaite". Mindat. Retrieved 15 June 2017.
  7. Robbins, L.H.; Murphy, M.L.; Stevens, N.J.; Brook, G.A.; Ivester, A.H.; Haberyan, K.A.; Klein, R.G.; Milo, R.; Stewart, K.M.; Matthiesen, D.G.; Winkler, A.J. (1996). "Paleoenvironment and Archaeology of Drotsky's Cave: Western Kalahari Desert, Botswana". Journal of Archaeological Science. 23: 7–22. doi:10.1006/jasc.1996.0002.
  8. 8.0 8.1 Brook, Michael C. (2017). Botswana Monuments, Heritage sites and Museums. Gaborone, Botswana: Kwena Pools. pp. 40–41. ISBN 9789996805660.