Dutsen Tenakourou (wanda kuma ake rubutawa; Ténakourou, Tena Kourou ko Téna Kourou) shi ne wuri mafi girma a Burkina Faso. Tsauni ne wanda yake kan iyakar Yankin Cascades na Burkina Faso da Yankin Sikasso na kasar Mali, ba da nisa da tushen Black Volta ba. Yana da hawa na mita 747 (2,451 ft). Tudun wani bangare ne na kasar Burkina Faso ta Kudu-Yammacin Paleozoic sandstone massif[1][2] kuma an kirkireshi ne ta hanyar karkatar Plateau ta tsakiyar kasar.[3] Yankin da ke kewaye da shi ba shi da faɗi kuma kusan mita 400 (1,312 ft) tsayi.[4]

Dutsen Tenakourou
General information
Height above mean sea level (en) Fassara 749 m
Labarin ƙasa
Map
Tsarin Daidaiton Labarin Kasa 10°45′00″N 5°25′00″W / 10.75°N 5.4167°W / 10.75; -5.4167
Kasa Burkina Faso da Mali
Territory Léraba Province (en) Fassara
Geology
Material (en) Fassara sandstone (en) Fassara

Tenakourou yana da nisan kilomita 46 (29 mi) zuwa Arewa maso Yammacin Sindou[5] kuma ana iya isa ta Kankalaba. Sauran garuruwan da ke kusa da su sune Orodara a Burkina Faso da Loulouni a Mali. Daya daga cikin abubuwan jan hankali shi ne cewa taron ya ba da ra'ayi kan ƙasashe uku: Burkina Faso, Mali a nisan kilomita 3 (2 mi) da Ivory Coast a kilomita 13 (mi 8).[5][6] A cikin 1974, Faransanci sun ɗora tarin duwatsu a kan taron don ɗaga hawa zuwa mita 750.[6] Tsakanin 2003 da 2005, Ofishin Yawon Bude Ido na Burkina Faso ya shirya jerin manyan hawan tsauni don daga karfin yawon shakatawa.[6]

Sunan Tenakourou yana nuna "Tudun Tena" a cikin yaren Dyula. Tena sunan ƙauye ne na kusan mazauna 600 waɗanda ke kwance a ƙasan ganuwa, kewaye da dausayi. Sunanta yana nufin "ku sami wurin zama anan". Kauyen yana da masallaci da makaranta, kuma wani lokacin ana gudanar da Bikin Artsabi'a.[6]

Kodayake ana ɗaukar yankin a matsayin wuri mai zafi na bambancin tsire-tsire,[7] har yanzu ba a kula da shi ba dangane da binciken kimiyya.[8] Wasu daga cikin jinsunan da aka samo su ne:[9]

  • Andropogon sp.
  • Cajanus kerstingii
  • Capparis sp.
  • Clematis hirsuta
  • Crotalaria sp.
  • Crotalaria ononoides
  • Cymbopogon giganteus
  • Leptospron adenanthum
  • Ludwigia hyssopifolia
  • Panicum phragmitoides
  • Polygala sp.
  • Schizachyrium sp.
  • Schizachyrium exile
  • Scleria bulbifera
  • Sida sp.
  • Solanum sp.
  • Trema orientalis
  • Vitex chrysocarpa

An gano nau'in halittar naman gwari Scleroderma.[10]

Manazarta gyara sashe

  1. Ouedraogo, O., Schmidt, M. (2011). Chaînes gréseuses. Formations saxicoles / Sandstone chains. Saxicolous formations. In: Thiombiano, A., Kampmann, D. [Hrsg.]: Atlas de la Biodiversité de l’Afrique de l’Ouest, Tome II: Burkina Faso / Biodiversity Atlas of West Africa, Volume II: Burkina Faso. BIOTA, Ouagadougou & Frankfurt/Main, pp. 390-395
  2. Giorgis, I. et al. "The lateritic profile of Balkouin, Burkina Faso: geochemistry, mineralogy and genesis". In: Journal of African Earth Sciences 90(2014), pp. 31-48.
  3. Gall, L.T., Hobby, J.M. (2007) Worldmark Encyclopedia of Nations. Detroit: Thomson Gale
  4. Burkina Faso-Teachers Resource, Ryan's Well Foundation
  5. 5.0 5.1 (in French) Mont Tenakourou Archived 2021-07-09 at the Wayback Machine, Association Solidarité Djiguiya
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 (in French) Sanou, W.I., Village de Tena : une colline célèbre dans un village coupé du monde, Sidwaya, 20 August 2013
  7. Pullaiah, T. (2019) Global Biodiversity: Volume 3: Selected Countries in Africa. Oakville: Apple Academic Press
  8. Schmidt, M., Thiombiano, A., Ouédraogo, A., Hahn-Hadjali, K., Dressler, S. & Zizka, G. (2010) "Assessment of the flora of Burkina Faso". In: X. van der Burgt, J. van der Maesen & J.-M. Onana (eds), Systematics and Conservation of African Plants, pp. 571–576. Royal Botanic Gardens, Kew
  9. (in French) Collection : Herbier National du Burkina Faso, Muséum National d'Histoire Naturelle
  10. Sanon, K.B., et al. "Morphological and molecular analyses in Scleroderma species associated with some Caesalpinioid legumes, Dipterocarpaceae and Phyllanthaceae trees in southern Burkina Faso." Mycorrhiza 19.8 (2009): 571-584