Bikin Hogbetsotso

bikin mutanen Anlo

Sarakuna da mutanen Anlo a yankin Volta na Ghana[1] suna yin bikin Hogbetsotso (mai suna Hogbechocho).[2] Wasu manyan garuruwan Anlo sun haɗa da Anloga (babban birni), Keta, Kedzi, Vodza, Whuti, Tegbi, Dzita, Abor, Afiadenyigba, Anyako, Konu, Alakple, Tsito, Atiavi, Deʋegodo, da sauran ƙauyuka da yawa. Ana yin bikin kowace shekara a ranar Asabar ta farko a cikin watan Nuwamba.[1][3] Sunan bikin ya samo asali ne daga yaren Ewe kuma an fassara shi da, bikin ficewa,[4] ko "fitowa daga Hogbe (Notsie)".[5] An kafa bikin bikin kimanin shekaru arba'in da suka wuce.[5]

Infotaula d'esdevenimentBikin Hogbetsotso

Iri biki
Wuri Anloga
Yankin Volta, Yankin Volta
Ƙasa Ghana

Tarihi gyara sashe

Anlo gungun mutane ne daga wata ƙabila a gabar tekun gabashin Ghana. Kafin su zauna a wurin da suke yanzu, sun zauna a Notsie, wani gari a Togo ta yau.[6][7] An yi imanin cewa sun yi ƙaura daga kudancin Sudan don su zauna a Notsie.[6] Al'adar baka ta nuna cewa sun rayu a ƙarƙashin wani mugun sarki, Togbe Agorkoli,[8] kuma don su tsira daga mulkinsa na zalunci dole ne su haifar da rami a bangon laka wanda ya kewaye garinsu. Sun cimma wannan ta hanyar umartar mata da su zubar da duk ruwan sharar su a wuri ɗaya na bango.[4] Da shigewar lokaci wurin ya zama mai laushi, ta yadda mutanen garin suka tsallake bango suka tsere. Al'adar ta kuma yi nuni da cewa, don gujewa binsu da kyautata tserewarsu, sun yi baya da fuskokinsu zuwa cikin garin don sawunsu ya bayyana yana shiga cikin garin.[4]

Bukukuwa gyara sashe

Ana gudanar da shagulgula daban -daban a yayin bikin. Sun haɗa da lokacin samar da zaman lafiya inda aka kawo ƙarshen duk sabani tare da gano mafita mai daɗi.[9] An yi imanin cewa dalilin wannan lokacin zaman lafiya na gargajiya shi ne cewa mutane sun yi imani kakanninsu sun rayu cikin jituwa da kansu duk ta hanyar tserewa daga Notsie kuma wannan halin ne ya sa zamansu ya zama nasara.[4][8] Hakanan akwai bikin tsarkakewa na kujerun bukukuwa (inda Ewe suka yarda cewa ruhohin kakanni suna zaune) ta hanyar zubar da abubuwan sha.[10] Wannan yana biye da tsabtace gaba ɗaya inda duk ƙauyukan ke sharewa kuma ƙone shara. Wannan bikin tsaftacewa yana farawa a Kogin Volta kuma ya ƙare bayan kwanaki da yawa a Kogin Mono a Jamhuriyar Togo.[9] Ƙarshen bikin ya ƙunshi durbar sarakuna da mutanen Anlo. Manyan sarakuna suna sanye da riguna/ kente masu launi kuma suna karɓar girmamawa daga talakawan su a farfajiyar durbar.[11] Hanyoyi daban-daban na rawa, raira waƙoƙi da nishaɗi suna nuna dukkan bikin.[4]

Agbadza gyara sashe

Agbadza ita ce rawar gargajiya ta mutanen Anlo wacce ake yin ta da ƙarfi yayin babban durbar bikin Hogbetsotso. Hanya ce ta nuna farin ciki ga kakanninsu da alloli. Ana iya yin Agbadza ko'ina, a bukukuwa, jana'iza da kuma bukukuwan suna. A wannan zamani na zamani, kowa daga kowace kabila zai iya yin rawanin agbadza ba tare da la'akari da shi ba. Agbadza babbar rawa ce ƙwarai.

Yau gyara sashe

Bikin Hogbetsotso na 2019 ya sami halartar wasu manyan mutane ciki har da tsoffin Shugabannin Ghana guda biyu, Jerry John Rawlings, da John Dramani Mahama.[12] Bikin na 2019 ya kasance tare da taken, "Hada Anlo ta hanyar ƙimarta don fa'idar 'yan ƙasa da ƙasa baki ɗaya".[12]

Manazarta gyara sashe

  1. 1.0 1.1 "Festivals in Ghana". www.ghanaweb.com. Retrieved 27 December 2011.
  2. Briggs, Philip (2010). Bradt Ghana. Bradt Travel Guide. p. 49.
  3. Ofori Akyea, E. (1997). Ewe. Rosen Publishers. p. 17.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 "Hogbetsotso festival". www.travel-to-discover-ghana.com. Retrieved 31 December 2011.
  5. 5.0 5.1 Geurts, Kathryn Linn (2002). Culture and the senses: bodily ways of knowing in an African community. University of California Press. pp. 146. hogbetsotso.
  6. 6.0 6.1 "Hogbetsotso Festival". www.ghanaexpeditions.com. Archived from the original on 26 April 2012. Retrieved 31 December 2011.
  7. Agyeman, Emmanuel Kweku (2001). Between the sea & the lagoon: an eco-social history of the Anlo of southeastern Ghana: c 1850 to recent times. James Carrey Publishers. p. 212.
  8. 8.0 8.1 "The Migration Saga Of The Anlo-Ewes Of Ghana". www.peacefmonline.com. Archived from the original on 2 January 2012. Retrieved 7 January 2012.
  9. 9.0 9.1 "Hogbetsotso". www.ghananation.com. Archived from the original on 17 February 2012. Retrieved 31 December 2011.
  10. Ham, Anthony (2009). West Africa (Multi Country Guide). Melbourne, Vic: Lonely Planet. ISBN 1-74104-821-4.
  11. "Hogbetsotso Festival". www.pathghana.com. Retrieved 31 December 2011.
  12. 12.0 12.1 "Hogbetsotso festival 2019 in pictures". www.myjoyonline.com. Archived from the original on 2019-11-07. Retrieved 2019-11-07.