Bikin Eyo, wanda aka fi sani da Adamu Orisha Play,[1] bikin Yarbawa ne dake yankin kuduya

Infotaula d'esdevenimentBikin Eyo

Iri biki
Validity (en) Fassara 1780 –
Ƙasa Najeriya
Eyo Bajulaiye Ineso Masquerade a wani unguwar zama a Legas kusa da dandalin Tafawa Balewa.
ke banta da birnin Legas na Najeriya.[2] A zamanin yau, mutanen Legas suna gabatar da shi a matsayin bikin yawon buɗe ido kuma[3] saboda tarihinsa, ana yin shi ne a tsibirin Legas.

Eyo gyara sashe

Kalmar “Eyo” kuma tana nufin ’yan rawa masu kayatarwa, waɗanda aka fi sani da masquerades da ke fitowa a lokacin bikin. Asalin wannan biki ana samunsa ne a cikin ayyukan kungiyoyin asiri na Legas.[4] A kwanakin baya, an gudanar da bikin Eyo ne domin raka ran wani Sarki ko Sarkin Legas da ya yi rasuwa tare da kawo sabon sarki. An yi imani da cewa wasan kwaikwayon na daya daga cikin abubuwan da ake nuna shagulgulan al'adar Afirka da ke zama kan gaba wajen gudanar da bukin na zamani a Brazil.[5] A ranar Eyo, babbar babbar hanyar da ke tsakiyar birnin (daga ƙarshen gadar Carter zuwa dandalin Tinubu) ta kasance a rufe ba tare da zirga-zirgar ababen hawa ba, wanda ke ba da damar yin jerin gwano daga Idumota zuwa fadar Iga Idunganran. Maskurar Eyo masu fararen kaya suna wakiltar ruhohin matattu, kuma a cikin Yarbanci ana kiran su “agogoro Eyo” (a zahiri: “dogon Eyo”).[6]

 
Eyo Iga Olowe Salaye masquerade yana tsalle..

Muzaharar farko a Legas ita ce ranar 20 ga Fabrairu, 1854, don tunawa da rayuwar Oba Akintoye.[7]

Anan mahalarta taron duk sun mika gaisuwar ban girma ga Oba na Legas. Ana gudanar da bikin ne a duk lokacin da ake buqatar al'ada da al'ada, ko da yake ana gudanar da shi a matsayin wani ɓangare na bikin jana'izar na ƙarshe na wani sarki da ake ɗauka a fadar sarki.[8]

A cikin Yarbawa, addinan asali sun rasa mafi yawan mabiyansu na gargajiya zuwa Kiristanci da Musulunci. Ko ta yaya, har yanzu ana ci gaba da gudanar da tsofaffin bukukuwa a duk duniya a matsayin wuraren yawon bude ido da ke samar da makudan kudaden shiga ga gwamnati da masu kananan sana’o’i a kusa da wurin bikin Eyo na tsibirin Legas. A irin wadannan lokuta ne sarakunan gargajiya da masu fada aji ke amfani da mafi yawan karfin ikonsu.

Tsarin abubuwan da suka faru gyara sashe

A cikin littafinsa na Nigerian Festivals, marubucin balaguro kuma mai ba da al'adu Pelu Awofeso ya lura cewa: Cikakkiyar mako guda kafin bikin[5] (kullum ranar Lahadi), ƙungiyar 'manyan' eyo, Adimu (wanda aka gano da baƙar fata, hula mai faɗi), ta fito fili. tare da ma'aikata. Lokacin da wannan ya faru, yana nufin taron zai faru a ranar Asabar mai zuwa. Kowanne daga cikin sauran kungiyoyin Eyo guda hudu - Laba (Red), Oniko (rawaya), Ologede (Green) da Agere (Purple) - suna yin nasu tsari daga Litinin zuwa Alhamis.

Tarihi gyara sashe

A tarihi, Iperu shine tushe, shimfiɗar jariri kuma wanda ya samo asali na Eyo a Najeriya da duniya. Akwai rassa/nau'o'in Iga Eyo 5 daban-daban a cikin Iperu Akesan

Sunayen iyalai da Iga na Eyo kowannensu ya wakilci:

  1. Iga Pakerike wanda ke da alamar jan hular eyyo
  2. Iga Agbonmagbe, kuma alama ce ta shuɗe hular eyyo.
  3. Iga éyo Odoru
  4. Iga éyo Mogusen/Amororoo
  5. Iga éyo Fibigbuwa

Babban tushen éyo a Iperu shine Iga éyo Pakerike da sauran 4 sune gidajen sarauta na Iperu.

Tarihi ya tabbatar mana da cewa an kawo Eyó zuwa Legas ne don nishadantar da surukai wanda a yanzu ya zama wani abu da aka fi yi a Legas a yau.

Akesan aagbé wa! Remo asuwon ooo!

Kwanakin biki gyara sashe

2000 gyara sashe

  • 2000,[9] 2000, Tunawa da Justice G.B.A. Coker, babban hakimin Legas, Olori Adimu da Olori Eyo na al'adun Adimu Eyo.

2011 gyara sashe

  • 26 ga Nuwamba,[10] bikin tunawa da Yarima Yesufu Abiodun Oniru, mai martaba a Legas.

2017 gyara sashe

  • 20 ga Mayu,[11] bikin cika shekaru 50 na jihar Legas tagged Lagos@50 da kuma tunawa da rayuwa da zamanin marigayi Oba na masarautar Ikate Oba Yekini Adeniyi Elegushi Kunsela 11.[12]

Abubuwan da aka haramta gyara sashe

Ga jerin abubuwan da aka haramta a bikin:[13][14]

  • Okada tasi na babur
  • kekuna
  • sandals
  • Suku - salon gyara gashi wanda ya shahara a tsakanin Yarabawa, wanda gashin kansa ya hade a tsakiya, sannan ya yi harbi sama, kafin ya fadi kasa.
  • shan taba
  • mace mai daurin kai ko riga ko wani abin rufe kai
  • namiji mai hula kowane iri
  • sa tufafin Eyo na dare ko tsallaka rafi ko rafi.

An san masallatan suna dukan mutanen da ke amfani da duk wani abu da aka haramta a gani da sandar su.

Hotuna gyara sashe

Manazarta gyara sashe

  1. "Eyo festival: History and features". Vanguard News (in Turanci). 2017-06-02. Retrieved 2021-07-29.
  2. "Nigerian Festivals". OnlineNigeria.com. Archived from the original on 16 November 2011. Retrieved 24 November 2011.
  3. "The Lagos Carnival". Lagos Carnival Website. Lagos State Government. Archived from the original on 6 December 2011. Retrieved 24 November 2011.
  4. F. W. Butt-Thompson; author, sketches by the (2005). West African secret societies : their organisations, officials and teaching. Whitefish: Kessinger Publ. ISBN 978-0-7661-5736-1 – via Google Books.[permanent dead link]
  5. 5.0 5.1 "Kwafin ajiya". Archived from the original on 2008-12-04. Retrieved 2022-06-07.
  6. "EYO: Its purpose and role in the history of Lagos". Eyo Festival Lagos website. Archived from the original on 27 November 2011. Retrieved 24 November 2011.
  7. Williams, Lizzie (2008). Nigeria (New ed.). Chalfont St. Peter: Bradt Travel Guides. pp. 148. ISBN 978-1-84162-239-2. oba akintoye 1854.
  8. "Eyo festival: History and features". Vanguard News (in Turanci). 2017-06-02. Retrieved 2022-02-25.
  9. "https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2543906955641441&id=595432500488906&__tn__=%2AW#footer_action_list". 2000. External link in |title= (help); Missing or empty |url= (help)
  10. "Eyo Festival 2011: Orisha Adamu Eyo Masquerades on Lagos Island". Nigeria Entertainment News. November 23, 2011. Retrieved 23 November 2011.
  11. "Fela musical Concert, Eyo Festival, others to feature in Lagos @ 50 Celebrations". The News. 27 March 2017. Retrieved 16 May 2017.
  12. "Eyo festival: Parade of colours, gaiety". Vanguard News (in Turanci). 2017-05-26. Retrieved 2021-08-25.
  13. "7 things you shouldn't do at the Eyo festival". Pulse.ng. iyebiye olawuyi. 20 May 2017.
  14. "Eyo Festival: 10 Things You Should Know". Hotels.ng Guides (in Turanci). 2017-08-29. Retrieved 2021-08-25.