Isahak Basir CCH (wani lokacin Bashir, c. 18 Satumba 1935 1 Fabrairu 2019) masanin tarihin Guyanese ne wanda ya kasance memba na Majalisar Dokokin Guyana daga 1977 zuwa 1991. An ba Basir lakabi da "Uncle Tabrak" kuma ya fito ne daga asalin Indiya.[1]

Isahak Basir
Member of the National Assembly of Guyana (en) Fassara

Rayuwa
Haihuwa 18 Satumba 1935
Mutuwa 1 ga Faburairu, 2019
Sana'a

Rayuwa gyara sashe

 
Gidan haihuwar Basir

An haifi Basir a Jacklow, ƙauyen da ke kusa da Kogin Pomeroon a Guyana. Ya yi karatu a makarantar firamare ta Jacklow Anglican a farkon shekarunsa kuma daga baya ya tafi makarantar sakandare mai zaman kanta a wani gari. Daga nan sai ya koma Jacklow, inda ya gudanar da wani fili wanda ke samar da kwakwa da shinkafa. A wannan lokacin, Basir ta yi karatun likitan hakora a kasashen waje a Kwalejin Bennett. A kusa da shekara ta 1960, Basir ya auri Sabra Karim, tare da ita yana da 'ya'ya shida. Bayan aure, ma'auratan sun koma Essequibo Coast inda Basir ya yi aiki a matsayin mataimakin mai shayarwa a Uitvlugt Distillery.[2]

Ayyukan siyasa gyara sashe

Yayinda yake a Uitvlugt Distillery, Basir ya sadu da Harripersaud Nokta da C. V. Nunes, mambobin Jam'iyyar Progressive Party of Guyana (PPP) wadanda suka karfafa shi ya shiga. Basir ya yi kuma ya zama mai fafutuka ga PPP, yana tafiya a fadin Guyana don yin taruwa ga jam'iyyar. A shekara ta 1976, shekara guda bayan ya koma Hampton Court tare da Sabra Karim da 'ya'yansa, an harbe shi sau biyar a tafiya da Cheddi Jagan ya gayyace shi amma ya tsira. Mai harbi, jami'in 'yan sanda, ba a san shi ba, kuma babu wanda aka yi masa shari'a don yunkurin kisan kai. A watan Janairun 1977, an zabe shi a Majalisar Dokokin Guyana a matsayin Ministan Noma. Ya sake tsayawa takarar Minista a shekarar 1985, kuma, a lokacin ƙididdigar kuri'u, an gaya masa ya nisanta daga wurin da aka adana akwatunan zabe. Irin wannan gogewa ya faru da wasu 'yan takarar PPP, kamar Navin Chandarpal na Yankin 5, a lokacin wannan zaben, kuma a yau ana zargin cewa jam'iyyar siyasa da ke mulki a lokacin, Majalisar Jama'a ta Kasa, tana yin magudi a zaben 1985 ta hanyar ba da damar kowa ya ga kuri'un.[3]

Ayyukan siyasa na Basir ya ƙare a shekarar 1991, lokacin da Basir mai fushi ya jefa gilashin ruwa a Kakakin Sase Narain kuma ya cire mace ta bikin daga wurin da ya dace. Wannan ya kasance ne don nuna rashin amincewa da katsewar Narian game da wani yunkuri da Cheddi Jagan ya gabatar don tsawaita wa'adin majalisar. Wannan ya haifar da fitarwa ta farko daga Majalisar Dokokin Guyana.

Shekaru na ƙarshe da mutuwa gyara sashe

 
Gidan shakatawa na Cheddi Jagan Bio Diversity a cikin 2010.

Bayan aikinsa a siyasa, Basir ya yi aiki a Cibiyar Fasaha ta Essequibo a matsayin mai ba da shawara ga Hukumar Gudanarwa da Kwamitin Gwamnoni. Ya kuma yi aiki a matsayin ɗan jarida kuma a matsayin manajan gonar shinkafa mai girman kadada 1,500 ga Gwamnatin Libya.[4]

A shekara ta 1994, an ba Basir lambar yabo ta Cacique Crown of Honour saboda aikinsa.

Bayan mutuwar Cheddi Jagan a shekara ta 1997, Basir ya yi magana game da manufofi da dandamali na Jagan. A shekara ta 2001, ya bukaci PPP da ta karɓi ka'idodin Jagan a cikin wasika. A wannan shekarar, ya kafa Cheddi Jagan Bio Diversity Park a matsayin abin tunawa ga Jagan.

Basir ya kasance memba na kwamitin tsakiya na PPP har ma bayan aikinsa a siyasa. A shekara ta 2002, Shugaban kasa kuma shugaban PPP Bharrat Jagdeo ya sanar da cewa Basir ba zai zama memba na kwamitin ba. An hana shi fansho.

Ba da daɗewa ba kafin mutuwarsa, Basir ya kasance a taron majalisa a yankin sa inda ya sanar da baƙi game da taron game da amfani da mai a Guyana.

Basir ya mutu a ranar 1 ga Fabrairu 2019 daga gazawar zuciya. Donald da Deolatchmee Ramotar, tsohon shugaban kasa da uwargidan shugaban kasar Guyana, Moses Nagamootoo, Firayim Minista na Guyana, da Harripersaud Nokta sun halarci jana'izarsa.

Bayan mutuwar Basir, Kwamitin Ayyukan Indiya, ƙungiyar Guyanese da ke zaune a birnin Georgetown, ta ba da sanarwar shirye-shiryen gina mutum-mutumi na Basir a Essequibo. Wani dan siyasa na Guyanese, Devanand Ramdatt, ya ba da shawarar cewa a sanya sunan gidan kayan gargajiya bayan Basir don girmama shi.[5]

Manazarta gyara sashe

  1. "Agriculturalist honoured at IAC mela". Stabroek News (in Turanci). 3 May 2008. Retrieved 26 June 2020.
  2. "Former MP, Isahak Basir, dead at 87". Kaieteur News (in Turanci). 3 February 2019. Retrieved 15 June 2020.
  3. "The rigged 1985 elections in Guyana". Guyana.org.
  4. "Caribbean Elections Biography | Isahak Basir". www.caribbeanelections.com. Archived from the original on 21 June 2020. Retrieved 18 June 2020.
  5. Blair, Romario (8 February 2019). "National awardee Isahak Basir laid to rest". Kaieteur News.