Ebrié, ko Cama (Caman, Kyama, TChaman, Tsama, Tyama), mutanen Tchaman ne ke magana da shi a Ivory Coast da Ghana. Harshen Potou ne na reshen Kwa na dangin yarukan Nijar-Congo.

Ebrié
Yanki Abidjan
Lamban rijistar harshe
ISO 639-3
Glottolog ebri1238[1]

Fasahar sauti gyara sashe

Inventory na sauti gyara sashe

Ma'anar
Labari Alveolar Palatal Velar Labarin-velar
Fortis, ba tare da murya ba ph [ph] th [th] ch [ch, tʃ] kh [kh]
Fortis, da aka bayyanamurya b d ɟ [ɟ, dʒ] g gb [g͡b]
Lenis, ba tare da murya ba p t c k kp [k͡p]
Lenis, ya bayyana ɓ [ɓ, m] ɗ [ɗ, l, r, n] j [j, ɲ] w [w, ŋw]
Rashin jituwa f/ (v) s/ (z) h [x, h]

[v] da [z] suna da iyaka kuma suna faruwa ne kawai a cikin kalmomin aro.

Sautin
Magana Hanci
Kusa i u
Tsakanin da kuma o ɛ̃ O.A.
Bude ɛ a Owu ã

Babu alamun consonant na hanci a Ebrié. haka, wasulan hanci suna haifar da jerin sassan lenis [ɓ, ɗ, j, w] don shiga cikin [m, n, ɲ, ŋw].

Sauti gyara sashe

Ebrié yana da sautunan matakin biyu (H da L) da sautin da ke fadowa (HL). [2] ila yau, yana da sautunan da ke iyo, kuma sautunan fortis da aka furta suna da halin rage sautin sautin.

Yanayin Yanayi gyara sashe

Gabatarwa na farko gyara sashe

Abubuwan da ke cikin suna a cikin Ebrié suna rarrabe tsakanin wasu homophones da kuma tsakanin nau'ikan guda da jam'i. farko, wannan tsarin zai kasance mafi ƙarfi, kamar yadda aka gani a wasu yarukan Nijar-Congo.

Abubuwan da aka ambata guda huɗu sune á-, à-, ɛ , da ɛ Kennedy-. Biyu na ƙarshe, waɗanda sautin hanci ne, Sanya iya gane su a matsayin sautin hansi, wanda aka fassara a matsayin ː́- da ː́́- amma an rubuta su a matsayin <n> . </n>

Sunayen da ke da prefixes
Gabatarwa Sunan suna Haske
A- Abhokhà̃ hazo
zuwa- A cikin lokaci tururuwa na ruwa
Ta yi amfani da ita wajen Sanyi kasusuwa
Hanyoyin da za a yi amfani da su Wannan shi ne uba

Sunan na biyu a cikin fili yana riƙe da prefix dinsa, kamar yadda aka nuna a ƙasa.

  • cámã́ 'Ebriés' + ńcã̀ 'harshe' → cámã́ǹcã̀' 'harshe na Ebrié'
  • Bayyanawa da 'wuta' + ńthù 'sand' → ńtɛǹthù 'ash'

Sunayen da yawa gyara sashe

Ana iya sanya sunaye a jam'i ta hanyar amfani da prefixes na suna ko suffixes na jam'i. Wasu sunaye daidai ba ne ko kuma ba su canzawa ba.

Lokacin da sunan mutum ɗaya ya fara da prefix á- ko à-, nau'in jam'iyyarsa zai sami prefix ń- ko NB- bi da bi. Idan sunan mutum ɗaya ba shi da prefix, sau da yawa zai sami prefix ń- a cikin jam'i. Sauran sunaye suna ɗaukar ɗaya daga c ƙididdigar jam'i -má̃, -hɔ́̃, ko -má̃hɔ̀̃ .

  • áyá /ájá/ 'itace' → ńyá /ńjá/ 'tace'
  • gban /àg͡bã́/ 'farantin' → ngbán /ǹg͡bã́ / 'farantin
  • lalabhô [làɓô] 'duck' → ńlalabho [ńlàɓô) 'ducks'
  • Uwargidan Uwargwadon
  • nmyah [ɔnǹmjã̂hɔ Kennedy] 'maza'

Sunayen batutuwa gyara sashe

A cikin Ebrié, ana samun alamun lokaci / fasalin / yanayi a kan aikatau ko a matsayin nau'o'i daban-daban idan batun shine sunan ko wakilci na jam'i. Wakilan batutuwa gu[2] ɗaya sun haɗu da alamun TAM, wanda ke haifar da canje-canje na morphophonemic.

Misaliː

Harshen (1SG) + ɓâ (FUT) → mã̀ã́ (1SG.FUT) [2]

Sunayen batutuwa [2]
Mai banbanci Yawancin mutane
1 Harkokin waje L'A
2 ɛ́ Ya yi amfani da shi
3 Ana samun sa Wato

Rubuce-rubuce gyara sashe

Ebrié yare ne na SVO, kamar yadda aka gani a cikin misali mai zuwa.

Ya ce ya fito ne daga Kpakon

Yayo yana cinyewa.Gurasar PROG

'Yayo yana cin burodi. '[2]

Rubutun kalmomi gyara sashe

Harshen haruffa
Alamar IPA Misali Rubuce-rubuce Haske
a /a/ Ya kasance /já/ itace
shekara /ã/ afan /aphan/ ƙanshi
b /b/ Bayan aiki /bɔ́/ gashin tsuntsaye
bh /ɓ/ Abwe /áɓwè/ Canari
c /c/ Harkokin Kasuwanci Yaren mutanen da suka fito tsuntsaye
ch /ch/ Chralá [chràlá] pangolin
d /d/ daga /dù/ maciji
da kuma /e/ nai [Nuna] yam
ɛ /ɛ/ A ranar da aka yi amfani da ita /adɛ́/ itacen dabino
Bayyanawa /ɛ̃/ Atɛn /yawun da aka yi amfani da shi wuta
f /f/ afhon [Abubuwan da suka shafi] reshe
g /g/ gwe /Yana/ teku
gb /g͡b/ Haraji /àg͡bù/ bindiga
h /h/ Hanyar Hanyar Harshe /yaƙin neman zaɓe axis
i /i/ ḿbi [ḿbì] ganye
j /ɟ/ JON [ǹɟɔ] abokai
k /k/ akran [akrã̀] kwalban
kh /kh/ Akhon Yaren mutanen da suka yi mashi
kp /k͡p/ Kayan aiki [ák͡pró] hat
l [l, ɗ] Ainya [Wani ne] harshe
m [m] Cun'ad da ya fi sani [Mutumin da ya dace] Na
n [n] Nisha [Nuna da ke cikin] kwari
o /o/ Akhoho /ákhòkhò/ baya
Owu /ɔ/ Bayani /awɔ́/ cat
Ciwon zuciya /ɔ̃/ Akwatin /Abin da ya yi amfani da shi kifi
p /p/ A cikin ƙasa [Ayyuka] soyayya
ph /ph/ lephan [Lefã̀] wani
r [r] ahran [Ahrã̀] jirgin ruwa
s /s/ Yana da /sɛ́/ Mutumin
t /t/ Atta /atà/ Zagi
th /th/ Atha [Haka] yaƙi
u /u/ ńdu [Sashe da] ruwa
v (v) Nvra [ǹvrà] appatam
w /w/ Awɔ́ /áwɔ́/ goma
da kuma /j/ Rufewa Bayani da suka yi mai kyau
z /z/ Ya zama mai suna [ǹzrɔ] jaka

Babban sautin yana da alama tare da babbar murya (ájí 'girmamawa'), kuma ƙananan sautin ba a san shi ba (aji 'layya'). Sautin da ke fadowa yana da alama tare da circumflex (â).

Ana amfani apostrophe (') don nuna alamar al'ada ta aikatau.

Bayanan da aka ambata gyara sashe

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Ebrie". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Empty citation (help) Cite error: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content