Konewa nau'in rauni ne ga fata, ko wasu kyallen takarda, wanda zafi, sanyi, wutar lantarki, sinadarai, gogayya, ko radiation ke haifarwa.[1] Yawancin konewa saboda zafi daga kuma ruwan zafi (wanda ake kira konawa), daskararru, ko wuta.[2] Yayin da farashin ya yi kama da maza da mata abubuwan da ke haifar da sau da yawa sun bambanta.[3] A cikin mata a wasu wuraren, hadarin yana da alaqa da amfani da budadden gobarar girki ko murhun girki marasa aminci.[3] A cikin maza, hadari yana da alaka da yanayin aiki.[3] Shaye-shaye da shan taba wasu abubuwan hadari ne.[3] Har ila yau kuna iya faruwa a sakamakon cutar da kai ko tashin hankali tsakanin mutane.[3]

Ƙonewa
Description (en) Fassara
Iri injury (en) Fassara
clinical sign (en) Fassara
Specialty (en) Fassara emergency medicine (en) Fassara
Medical treatment (en) Fassara
Magani benzocaine (en) Fassara, silver sulfadiazine (en) Fassara, lidocaine (en) Fassara, ferric subsulfate (en) Fassara da silver nitrate (en) Fassara
Identifier (en) Fassara
ICD-10 T20-T32
ICD-9 940 da 949
DiseasesDB 1791
MedlinePlus 000030
eMedicine 000030
MeSH D002056

Konewar da ke shafar saman saman fata kawai an san shi da konewa na sama ko matakin farko.[4][5] Suna fitowa ja ba tare da blisters ba kuma zafi yana ɗaukar kusan kwanaki uku.[4][6] Lokacin da raunin ya yadu zuwa wasu daga cikin Layer na fata, yana da kashi-kauri ko Kona digiri na biyu.[4] Kumburi na faruwa akai-akai kuma galibi suna da zafi sosai.[4] Waraka na iya bukatar har zuwa makonni takwas kuma tabo na iya faruwa.[4] A cikin cikakken kauri ko Kona digiri na uku, raunin ya kai ga duk sassan fata.[4] Sau da yawa babu ciwo kuma yankin da ya kone yana da karfi.[4] Magance yawanci baya faruwa da kanta.[4] kunna digiri na hudu kuma ya hada da rauni ga kyallen takarda masu zurfi, kamar tsoka, tendons, ko kashi.[4] Ƙunƙarar sau da yawa bakar fata kuma akai-akai yana haifar da asarar bangaren da ya kone.[4][7]

Ana iya hana konewa gaba daya.[3] Jiyya ya dogara da tsananin kona.[4] Ana iya sarrafa konawa na zahiri tare da dan karamin magani mai sauki, yayin da manyan konawa na iya bukatar dogon jiyya a wuraren konawa na musamman.[4] Yin sanyi tare da ruwan famfo na iya taimakawa ciwo da rage lalacewa; duk da haka, tsawan sanyi na iya haifar da karancin zafin jiki.[4][6] Ƙona kaɗan na kauri na iya bukatar tsaftacewa da sabulu da ruwa, sannan sutura.[4] Ba a bayyana yadda ake sarrafa blisters ba, amma mai yiwuwa yana da kyau a bar su gaba daya idan kanana kuma a zubar da su idan babba.[4] Cikakkun konawa yawanci yana bukatar jiyya na fida, kamar dashen fata.[4] Ƙunƙara mai yawa sau da yawa yana bukatar ruwa mai yawa na ciki, saboda zubar da ruwa na capillary da kumburin nama.[6] Mafi yawan rikice-rikice na kuna sun haɗa da kamuwa da cuta.[8] Ya kamata a ba da toxoid na tetanus idan ba na zamani ba.[4]

A cikin 2015, wuta da zafi sun haifar da raunuka miliyan 67.[9] Wannan ya haifar da kusan asibiti miliyan 2.9 da mutuwar 176,000.[10][11] Galibin mace-mace sakamakon konewa na faruwa ne a kasashe masu tasowa, musamman a kudu maso gabashin Asiya.[3] Yayin da manyan konawa na iya zama m, jiyya da aka habaka tun 1960 sun inganta sakamako, musamman a yara da matasa.[12] A cikin Amurka, kusan kashi 96% na waɗanda aka shigar a cibiyar kuna suna tsira daga raunin da suka samu.[13] Sakamakon dogon lokaci yana da alaƙa da girman ƙonawa da shekarun mutumin da abin ya shafa.[4]

Manazarta gyara sashe

  1. Herndon D, ed. (2012). "Chapter 4: Prevention of Burn Injuries". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 46. ISBN 978-1-4377-2786-9.
  2. "Burns Fact sheet N°365". WHO. April 2014. Archived from the original on 2015-11-10. Retrieved 3 March 2016.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 "Burns". World Health Organization. September 2016. Archived from the original on 21 July 2017. Retrieved 1 August 2017.
  4. 4.00 4.01 4.02 4.03 4.04 4.05 4.06 4.07 4.08 4.09 4.10 4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 4.16 4.17 Tintinalli, Judith E. (2010). Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide (Emergency Medicine (Tintinalli)). New York: McGraw-Hill Companies. pp. 1374–1386. ISBN 978-0-07-148480-0.
  5. Granger, Joyce (Jan 2009). "An Evidence-Based Approach to Pediatric Burns". Pediatric Emergency Medicine Practice. 6 (1). Archived from the original on 17 October 2013.
  6. 6.0 6.1 6.2 Granger, Joyce (Jan 2009). "An Evidence-Based Approach to Pediatric Burns". Pediatric Emergency Medicine Practice. 6 (1). Archived from the original on 17 October 2013.
  7. Ferri, Fred F. (2012). Ferri's netter patient advisor (2nd ed.). Philadelphia, PA: Saunders. p. 235. ISBN 9781455728268. Archived from the original on 21 December 2016.
  8. Herndon D, ed. (2012). "Chapter 3: Epidemiological, Demographic, and Outcome Characteristics of Burn Injury". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 23. ISBN 978-1-4377-2786-9.
  9. Vos, Theo; Allen, Christine; Arora, Megha; Barber, Ryan M.; Bhutta, Zulfiqar A.; Brown, Alexandria; Carter, Austin; Casey, Daniel C.; Charlson, Fiona J.; Chen, Alan Z.; Coggeshall, Megan; Cornaby, Leslie; Dandona, Lalit; Dicker, Daniel J.; Dilegge, Tina; Erskine, Holly E.; Ferrari, Alize J.; Fitzmaurice, Christina; Fleming, Tom; Forouzanfar, Mohammad H.; Fullman, Nancy; Gething, Peter W.; Goldberg, Ellen M.; Graetz, Nicholas; Haagsma, Juanita A.; Hay, Simon I.; Johnson, Catherine O.; Kassebaum, Nicholas J.; Kawashima, Toana; et al. (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282. Cite uses deprecated parameter |displayauthors= (help)
  10. Wang, Haidong; Naghavi, Mohsen; Allen, Christine; Barber, Ryan M.; Bhutta, Zulfiqar A.; Carter, Austin; Casey, Daniel C.; Charlson, Fiona J.; Chen, Alan Zian; Coates, Matthew M.; Coggeshall, Megan; Dandona, Lalit; Dicker, Daniel J.; Erskine, Holly E.; Ferrari, Alize J.; Fitzmaurice, Christina; Foreman, Kyle; Forouzanfar, Mohammad H.; Fraser, Maya S.; Fullman, Nancy; Gething, Peter W.; Goldberg, Ellen M.; Graetz, Nicholas; Haagsma, Juanita A.; Hay, Simon I.; Huynh, Chantal; Johnson, Catherine O.; Kassebaum, Nicholas J.; Kinfu, Yohannes; et al. (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281. Cite uses deprecated parameter |displayauthors= (help)
  11. Haagsma JA, Graetz N, Bolliger I, Naghavi M, Higashi H, Mullany EC, et al. (February 2016). "The global burden of injury: incidence, mortality, disability-adjusted life years and time trends from the Global Burden of Disease study 2013". Injury Prevention. 22 (1): 3–18. doi:10.1136/injuryprev-2015-041616. PMC 4752630. PMID 26635210.
  12. Herndon D, ed. (2012). "Chapter 1: A Brief History of Acute Burn Care Management". Total burn care (4th ed.). Edinburgh: Saunders. p. 1. ISBN 978-1-4377-2786-9.[permanent dead link]
  13. "Burn Incidence and Treatment in the United States: 2012 Fact Sheet". American Burn Association. 2012. Archived from the original on 21 February 2013. Retrieved 20 April 2013.