Wamena wani babban birni ne na Jayawijaya Regency na Indonesia . Babban birni ne a cikin tsaunukan Papua na Indonesiya, a cikin kwarin Baliem kuma yana da yawan jama'a kimanin mutane 31,724 a ƙidayar shekara ta 2010 [1] da 64,967 a ƙidayar shekara ta 2020. [2] Wamena ita ce cibiyar birane na yankunan karkara wanda ke da yawan jama'a mafi girma a yammacin Papua, tare da mutane sama da guda 300,000 da ke zaune a kwarin Baliem da kewayenta. Waɗannan mutanen suna cikin wasu kabilun da ke da alaƙa, waɗanda aka fi sani da su sune Dani, Lani da Yali .

Wamena


Wuri
Map
 4°05′51″S 138°57′04″E / 4.0975°S 138.9511°E / -4.0975; 138.9511
Ƴantacciyar ƙasaIndonesiya
Province of Indonesia (en) FassaraHighland Papua (en) Fassara
Regency of Indonesia (en) FassaraJayawijaya Regency (en) Fassara
Babban birnin
Yawan mutane
Faɗi 41,844 (2021)
hotonwani titi a wamena
hoton wani gini a wamena

Garin kuma gida ne ga ƙungiyar ƙwallon ƙafa ta Persiwa Wamena, waɗanda ke wasa a gasar firimiya ta Indonesia .

Tarihi gyara sashe

Dangane da duniyar waje, gano kwarin Baliem, inda Wamena yake, da kasancewar ba a zata ba da yawan masu aikin gona da Richard Archbold ya yi balaguro na uku zuwa New Guinea a shekara ta 1938. A ranar 21 ga Yuni wani jirgin leken asirin jirgin sama zuwa kudu daga Hollandia (yanzu Jayapura ) ya gano abin da balaguron ya kira 'Grand Valley'. Tunda kusan an yanke shi gaba ɗaya daga duniyar waje, yaƙin ya kare yankin don yaƙin New Guinea a lokacin Yaƙin Duniya na II . Turawan Holland ne suka kafa garin da kansa a shekara ta 1956, a matsayin ɗayan birni na ƙarshe da aka kafa yayin kasancewar su a Yammacin New Guinea . Tun daga wannan lokacin a hankali aka buɗe kwarin har zuwa iyakance yawan yawon buɗe ido.

A shekara ta 2003, a lokacin da abin da za a kira nan da Wamena faru, an san ko su wanene yan zanga-zanga ƙarƙashin jagorancin Free Papua Movement kai hari a Indonesian Army 's ma'ajiyar makamai daga garin, inda suka kashe biyu Indonesia sojoji da sata da dama bindigogi. An mayar da martani mai zafi, wanda ya shafi mazauna ƙauyuka guda 25, ya raba mazauna ƙauyen mutane 7,000 da kashe guda 50 a cikin lamarin, an kuma ba da rahoton azabtarwa da lalata kadarori da sojojin Indonesiya.

A yayin zanga -zangar Papua ta 2019, fusatattun mutane sun lalata gine -ginen gwamnati da yawa, 'yan sanda da sojoji sun mayar da martani, inda fararen hula 16 suka mutu yayin da 65 suka jikkata. A cewar mahukuntan yankin, zanga -zangar ta musamman ta samo asali ne sakamakon wani abin daban na wariyar launin fata a cikin birnin. Wakilin Kompas a Wamena ya ba da rahoton cewa harbe -harben bindigogi sun tashi a fadin birnin kuma fararen hula na samun mafaka a ofisoshin 'yan sanda da sansanonin sojoji. Daga cikin fararen hula 16 da aka kashe, 13 sun fito ne daga wajen lardin, kuma mafi yawan mutuwar sun faru ne yayin da suka makale a cikin gine -ginen da fusatattun mutane suka kona. Da yake mayar da martani kan zanga -zangar, Ma’aikatar Sadarwa da Fasahar Watsa Labarai ta sake kunna katsewar intanet a Wamena. Sakamakon tarzomar da tashin hankalin, kusan fararen hula 15,000 ne aka kwashe daga Wamena, yayin da wasu 1,726 suka yi gudun hijira a cikin garin a farkon watan Oktoba. Koma sabanin haka, kusan ɗaliban Papuan 2,000 sun dawo daga wasu biranen a duk faɗin Indonesia zuwa garuruwansu da biranen su, suna ba da rahoton jin tsoro da haɗari.

Yanayi gyara sashe

Wamena yana da yanayin yanayin gandun daji na daji ( Köppen Af ), duk da cewa yana da sauƙi saboda yanayin sa.

Climate data for {{{location}}}
Watan Janairu Fabrairu Maris Afrilu Mayu Yuni Yuli Ogusta Satumba Oktoba Nuwamba Disamba Shekara
[Ana bukatan hujja]

Tattalin Arziki gyara sashe

 
Kasuwa a Wamena.

Wamena ta yi iƙirarin yawancin sabbin 'ya'yan itatuwa da kayan marmari fiye da sauran yankuna a Papua. A farkon 6 ga Yuni shekara ta 2013, an gina kasuwa ta zamani a tsakiyar gari don baiwa manoman gargajiya damar siyar da girbinsu akan farashi mai kyau.

Sufuri gyara sashe

 
Wamena Airport, Papua, Indonesia
 
Filin jirgin saman Wamena tsohon gini.

Saboda wurin da ya keɓe, babban hanyar samun damar zuwa yankin shine zirga -zirgar jiragen sama. Filin jirgin saman Wamena ne kawai ke ba da garin da kwarin da ke kusa da shi, wanda zai iya saukar da jiragen Hercules na TNI . Dimonim Air, Trigana Air, Aviastar Mandiri, Susi Air, Merpati da Wings Air suna hidimar filin jirgin. An kona tashar jirgin sama da wuta a ranar 26 ga Satumba 2011; duk gine -gine da suka hada da tashar tashi da isowa sun ci wuta.

Sassan babbar hanyar Trans-Papua tana wucewa Wamena, tana haɗa garin ta hanya tare da birane a fadin Papua kamar Jayapura.

Lafiya gyara sashe

Galibin garin Papuan ya zauna sosai kuma yana da matsanancin kamuwa da cutar kanjamau, tare da da'awar kararraki 5,100 da Antara ya rubuta. [3] A ranar 16 ga Yunin 2015, sakataren yankin Jayawijaya Yohanis Walilo ya gyara jimlar masu cutar HIV zuwa 4,521 masu cutar HIV.

Manazarta gyara sashe

  1. Biro Pusat Statistik, Jakarta, 2011.
  2. Badan Pusat Statistik, Jakarta, 2021.
  3. "Kwafin ajiya". Archived from the original on 2015-05-20. Retrieved 2021-10-13.

Hanyoyin waje gyara sashe

  Media related to Wamena at Wikimedia Commons