Mai

Mai ruwan da baya taba narkewa.

Mai
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na	raw material (en) da liquid (en)

Man zaitun din kasar Italiya

Mai shi ne duk wani sinadari marar iyaka wanda aka hada da farko na hydrocarbons kuma shi ne hydrophobic (ba ya cakude da ruwa) da lipophilic (haɗe da sauran mai). Mai yawanci yana ƙonewa kuma yana aiki sama. Yawancin mai sune lipids marasa ƙarfi waɗanda suke da ruwa a zafin jiki.

Babban ma'anar mai ya haɗa da nau'ikan mahaɗan sinadarai waɗanda ƙila ba su da alaƙa a tsari, kaddarorin, da amfani. Maiyuwa na iya zama dabba, kayan lambu, ko asali na sinadarai, kuma yana iya zama maras ƙarfi ko mara ƙarfi. Ana amfani da su don abinci (misali, man zaitun), man fetur (misali, man dumama), dalilai na likita (misali, man ma'adinai), lubrication (misali man fetur), da kuma kera nau'ikan fenti, robobi, da sauran kayan aiki da yawa. . Ana amfani da mai na musamman da aka shirya a wasu shagulgulan addini da al'ada azaman abubuwan tsarkakewa.

Asalin kalmar

Da farko an tabbatar da shi a cikin Ingilishi 1176, kalmar man fetur ta fito ne daga tsohon mai na Faransa, daga oleum Latin, wanda kuma ya fito daga Girkanci ἔλαιον (elaion), "man zaitun, mai" da kuma daga ἐλαία (elaia), "itacen zaitun", "'ya'yan zaitun". Siffofin kalmar farko da aka tabbatar sune Girkancin Mycenaean 𐀁𐀨𐀺, e-ra-wo da 𐀁𐁉𐀺, e-rai-wo, da aka rubuta a cikin rubutun layin B syllabic.

Nau'ukan

Man hallitu

Ana samar da mai na halitta a cikin ban mamaki iri-iri ta tsire-tsire, dabbobi, da sauran halittu ta hanyar tafiyar matakai na rayuwa. Lipid shine kalmar kimiyya na fatty acids, steroids da makamantansu sau da yawa ana samun su a cikin mai da abubuwa masu rai ke samarwa, yayin da mai ke nufin gaurayawar sinadarai. Hakanan mai zai iya ƙunsar sinadarai banda lipids, gami da sunadaran, waxes (aji na mahadi masu kama da mai waɗanda suke da ƙarfi a yanayin zafi na gama gari) da alkaloids.

Ana iya rarraba Lipids ta hanyar yadda kwayoyin halitta ke yin su, tsarinsu na sinadarai da ƙarancin narkewar su a cikin ruwa idan aka kwatanta da mai. Suna da babban carbon da hydrogen abun ciki kuma suna da ƙarancin iskar oxygen idan aka kwatanta da sauran mahadi da ma'adanai; sun kasance suna da ɗanɗano ƙwayoyin ƙwayoyin cuta waɗanda ba na polar ba, amma suna iya haɗawa da yankuna biyu na polar da marasa polar kamar a cikin yanayin phospholipids da steroids.

Mai ma'adinai

Mai din kasa(Minerals resources)

Danyen mai, ko man fetur, da abubuwan da aka tace dashi, da ake kira petrochemicals, sune muhimman albarkatu a tattalin arzikin zamani. Danyen mai ya samo asali ne daga tsoffin kayan halitta, irin su zooplankton da algae, wanda tsarin geochemical ya canza zuwa mai. Sunan "Ma'adinan mai" kuskure ne, a cikin cewa ma'adanai ba su ne tushen man ba - tsire-tsire da dabbobi na da. Ma'adinan mai shine kwayoyin halitta. Duk da haka, an lasafta shi da "Ma'adinan man fetur" maimakon "Ma'adanai" saboda asalin halittarsa yana da nisa (kuma ba a san shi ba a lokacin da aka gano shi), kuma saboda ana samunsa a kusa da duwatsu, tarkon karkashin kasa, da kuma wuraren da aka gano. yashi. Hakanan man ma'adinai yana nufin wasu takamaiman distillates na ɗanyen mai.

Aikace-aikace

Mai din Dafa abinci

Man Abinci

Ana amfani da kayan lambu masu yawa da mai na dabba, da kuma mai, don dalilai daban-daban wajen dafa abinci da shirya abinci. Musamman abinci da yawa ana soya su a cikin mai fiye da tafasasshen ruwa. Hakanan ana amfani da mai don ɗanɗano da kuma gyara yanayin abinci (misali soya). Ana samun mai dafa abinci ko dai daga kitsen dabba, kamar man shanu, man alade da sauran nau'ikan, ko kuma man shuka daga zaitun, masara, sunflower da sauran nau'ikan iri.

Kayan shafawa

Man gashi na mata

Ana shafa mai a gashi don ba da kyan gani, don hana tagulla da rashin ƙarfi da kuma daidaita gashi don haɓaka girma. Duba gyaran gashi.

Addini

An yi amfani da man fetur a tsawon tarihi a matsayin hanyar addini. Yawancin lokaci ana ɗaukarsa azaman wakili mai tsarkakewa ta ruhaniya kuma ana amfani dashi don dalilai na shafewa. A matsayin misali na musamman, mai mai tsarki ya kasance ruwa mai mahimmanci ga Yahudanci da Kiristanci.

Lafiya

Tun zamanin da ake shan mai. Mai yana riƙe da kitse mai yawa da kaddarorin magani. Kyakkyawan misali shine man zaitun. Man zaitun yana dauke da kitse mai yawa a cikinsa wanda shine dalilin da ya sa ake amfani da shi wajen haskakawa a tsohuwar Girka da Roma. Don haka mutane za su yi amfani da shi don fitar da abinci don su sami ƙarin kuzari don ƙonewa cikin rana. Haka kuma an yi amfani da man zaitun wajen tsaftace jiki a wannan lokaci domin yakan kama danshin da ke cikin fata yayin da ake jan datti zuwa sama. An yi amfani da shi azaman tsohuwar nau'i na sabulu mara kyau. An shafa shi a fata sannan a goge shi da sandar katako yana cire tarkacen da ya wuce gona da iri tare da samar da wani Layer inda sabon gyale zai iya tasowa amma a sauƙaƙe a wanke shi a cikin ruwa saboda mai yana da hydrophobic. Mai kifi yana riƙe da omega-3 fatty acid. Wannan fatty acid yana taimakawa tare da kumburi kuma yana rage mai a cikin jini.  

Mai din Zane ko fenti

Man Zane da fenti

Ana samun sauƙin dakatar da pigments masu launi a cikin mai, yana mai da shi dacewa azaman matsakaicin tallafi don fenti. Fitattun zane-zanen mai da aka sani tun daga 650 AD.

Canja wurin zafi

Ana amfani da mai a matsayin sanyaya a cikin sanyaya mai, misali a cikin injin lantarki. Ana amfani da mai canja wurin zafi duka a matsayin masu sanyaya (duba mai sanyaya), don dumama (misali a cikin dumama mai) da sauran aikace-aikacen canja wurin zafi.

Lubrication

Man gyara injina

Ganin cewa ba su da iyakacin duniya, mai ba sa bin wasu abubuwa cikin sauƙi. Wannan ya sa su zama masu amfani azaman mai mai don dalilai daban-daban na injiniya. An fi amfani da mai na ma'adinai azaman man shafawa na inji fiye da mai. An fi son man Whale don shafa agogo, saboda ba ya ƙafewa, yana barin ƙura, kodayake an hana amfani da shi a Amurka a 1980.

Labari ne mai tsayi cewa har yanzu ana amfani da spermaceti daga whales a ayyukan NASA kamar na'urar hangen nesa ta Hubble da binciken Voyager saboda tsananin sanyin sanyi. Spermaceti ba man fetur ba ne, amma cakuda galibi na kakin zuma esters ne, kuma babu wata shaida da ke nuna cewa NASA ta yi amfani da man whale.

Mai

Wasu mai suna ƙonewa a cikin ruwa ko iska, suna samar da haske, da zafi waɗanda za a iya amfani da su kai tsaye ko kuma a canza su zuwa wasu nau'ikan makamashi kamar wutar lantarki ko aikin injiniya. Domin samun man fetur da yawa, ana hako danyen mai daga kasa ana jigilar shi ta hanyar tankar mai ko bututu zuwa matatar mai. A can, ana canza shi daga ɗanyen mai zuwa man dizal (petrodiesel), ethane (da sauran ɗan gajeren sarkar alkanes), mai (mafi nauyi na mai na kasuwanci, ana amfani da shi a cikin jiragen ruwa / tanda), mai (man fetur), man jet, kananzir, benzene (a tarihi), da kuma iskar gas mai ruwa. Ganga mai girman gallon 42-US (35 imp gal; 160 L) na danyen mai yana samar da kusan galan US 10 (8.3 imp gal; 38 L) na dizal, galan US 4 (3.3 imp gal; 15 L) na man jet, 19 Gallon Amurka (16 imp gal; 72 L) na fetur, galan US 7 (5.8 imp gal; 26 L) na wasu kayayyakin, galan US 3 (2.5 imp gal; 11 L) tsakanin man fetur mai nauyi da iskar gas mai ruwa, da 2 galan US (1.7 imp gal; 7.6 L) na man dumama. Jimlar samar da gangar danyen mai cikin kayayyaki daban-daban yana haifar da karuwa zuwa galan US 45 (37 imp gal; 170 L).

A ƙarni na 18 da na 19, an fi amfani da man whale don fitulu, wanda aka maye gurbinsa da iskar gas sannan kuma wutar lantarki.

Kayan abinci na sinadarai

Ana iya tace danyen mai zuwa cikin nau'ikan nau'ikan nau'ikan hydrocarbons. Petrochemicals sune abubuwan da aka tace na danyen mai da sinadarai da aka yi daga gare su. Ana amfani da su azaman kayan wanke-wanke, takin zamani, magunguna, fenti, robobi, filayen roba, da roba na roba.

Man fetur wani muhimmin abinci ne na sinadarai, musamman a cikin koren sunadarai.

Duba kuma

Emulsifier, wani sinadari wanda ke ba da damar mai da ruwa su haɗu