Haraji

Haraji wani cajin kuɗi ne na tilas ko wani nau'in harajin da aka sanya wa mai biyan haraji (mutum ko na doka) ta ƙungiyar gwamnati don haɗa kai don tallafawa kashe kuɗin gwamnati, kashe kuɗin jama'a, ko azaman hanyar daidaitawa da rage abubuwan da ba su dace ba. Yarda da haraji yana nufin ayyuka na manufofi da ɗabi'un ɗaiɗaikun da ke da nufin tabbatar da cewa masu biyan haraji suna biyan kuɗin da ya dace na haraji a daidai lokacin da kuma tabbatar da daidaitattun alawus-alawus na haraji da sassaucin haraji. Sanannen haraji na farko ya faru ne a cikin tsohuwar Masar a kusan 3000-2800 BC. Haraji ya ƙunshi haraji kai tsaye ko na kai tsaye kuma ana iya biyan su cikin kuɗi ko kuma daidai da aikin sa.

Haraji
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na	tribute (en) da taxes and public duties (en)
Karatun ta	taxation and revenue in economics (en)
Has characteristic (en)	type of tax (en)
Handled, mitigated, or managed by (en)	tax break (en) , tax deduction (en) , tax avoidance (en) da tax noncompliance (en)

Karamin kudin harajin kasar French

Duk ƙasashe suna da tsarin haraji a wurinsu, don biyan bukatun jama'a, jama'a, ko yarjejeniya ta ƙasa da kuma ayyukan gwamnati. harajin ma'auni yana ci gaba bisa ga ma'aunin adadin kuɗin shiga na shekara. Yawancin ƙasashe suna cajin haraji akan kuɗin shiga na mutum da kuma kuɗin shiga na kamfanoni. Ƙasashe ko ƙananan raka'a sau da yawa kuma suna sanya harajin dukiya, harajin gado, harajin kyauta, harajin dukiya, harajin tallace-tallace, harajin amfani, harajin muhalli, harajin biyan albashi, haraji ko jadawalin kuɗin fito. Hakanan yana yiwuwa a sanya haraji akan haraji, kamar yadda tare da babban harajin rasit.

A cikin sharuddan tattalin arziƙi (gudanar da kuɗin shiga na madauwari), haraji yana ba da dukiya daga gidaje ko kasuwanci zuwa ga gwamnati. Wannan yana da tasiri akan ci gaban tattalin arziki da walwalar tattalin arziki wanda za'a iya haɓaka duka biyu (wanda aka sani da yawan kuɗi na kasafin kuɗi) ko rage (wanda aka sani da nauyin haraji). Don haka batun haraji wani batu ne da wasu ke tafka muhawara a kai, domin kuwa duk da cewa harajin ya zama wajibi ta hanyar yarjejeniya ta gaba daya domin al’umma ta yi aiki da kuma bunkasa cikin tsari da daidaito ta hanyar samar da kayayyakin gwamnati da na jama’a, wasu kamar masu sassaucin ra’ayi da sauran su. anarcho-capitalist suna adawa da haraji kuma suna yin tir da haraji gabaɗaya ko gabaɗaya, suna rarraba haraji a matsayin sata ko ƙwace ta hanyar tilastawa tare da yin amfani da ƙarfi. A cikin tattalin arziƙin kasuwa, ana ɗaukar haraji a matsayin zaɓi mafi dacewa don gudanar da gwamnati (maimakon mallakin gwamnati ta hanyoyin samar da kayayyaki), saboda haraji yana baiwa gwamnati damar samun kudaden shiga ba tare da tsoma baki cikin kasuwa da kasuwanci masu zaman kansu ba; haraji yana kiyaye inganci da haɓakar kamfanoni masu zaman kansu ta hanyar barin daidaikun mutane da 'yan kasuwa su yanke shawarar tattalin arzikinsu, shiga cikin sassauƙan samarwa, gasa da ƙima a sakamakon ƙarfin kasuwa.

Wasu ƙasashe (yawanci ƙananan girma ko yawan jama'a, wanda ke haifar da ƙananan kayan more rayuwa da kashe kuɗi) suna aiki azaman wuraren haraji ta hanyar sanya ƙaramin haraji akan kuɗin shiga na daidaikun mutane da kuma samun kuɗin shiga na kamfanoni. Waɗannan wuraren ajiyar haraji suna jawo jari daga ƙasashen waje (musamman daga manyan ƙasashe) yayin da ke haifar da asarar kuɗaɗen haraji a cikin sauran ƙasashen da ba su da tushe (ta hanyar rushewar tushe da canjin riba).

Dubawa

Ma'anar haraji da doka da tattalin arziƙi sun bambanta, ta yadda yawancin canjin kuɗi zuwa gwamnatoci ba sa ɗaukar haraji ta hanyar masana tattalin arziki. Misali, wasu canja wurin zuwa sashin jama'a suna kwatankwacin farashi. Misalai sun haɗa da karantarwa a jami'o'in gwamnati da kuɗin kayan aikin da ƙananan hukumomi ke bayarwa. Gwamnatoci kuma suna samun albarkatu ta hanyar “ƙirƙirar” kuɗi da tsabar kudi (misali, ta hanyar buga takardun kudi da kuma fitar da tsabar kudi), ta hanyar kyauta ta son rai (misali, gudummawar jami’o’in jama’a da gidajen tarihi), ta hanyar sanya hukunci (kamar tarar hanya), ta ari da kwace dukiyar da aka aikata laifi. Daga ra'ayin masana tattalin arziki, haraji ba hukunci ba ne, duk da haka dole ne a canja wurin albarkatu daga masu zaman kansu zuwa sassan jama'a, wanda aka ɗauka bisa ƙayyadaddun ƙayyadaddun ƙayyadaddun fa'idodi kuma ba tare da la'akari da takamaiman fa'idodin da aka samu ba.

A tsarin biyan haraji na zamani, gwamnatoci na fitar da haraji a cikin kudi; amma haraji a cikin nau'i da corvée halaye ne na al'ada ko jahohin jari-hujja da makamancinsu. Hanyar haraji da kudaden da gwamnati ke kashewa na harajin da aka samu galibi ana tafka muhawara sosai a siyasa da tattalin arziki. Ana tattara haraji daga hukumar gwamnati kamar Hukumar Harajin Cikin Gida (IRS) a Amurka, Mai Martaba Haraji da Kwastam (HMRC) a Burtaniya, Hukumar Harajin Kanada ko Ofishin Harajin Australiya. Lokacin da ba a cika biyan haraji ba, jihar na iya zartar da hukunce-hukuncen farar hula (kamar tara ko rangwame) ko hukunci na laifi (kamar ɗaurin kurkuku) kan wanda ba ya biya ko mutum ɗaya.

Manufa da tasiri

Tara haraji na nufin tara kudaden shiga don samar da kudade don gudanar da mulki, don canza farashi don shafar buƙatu, ko daidaita wani nau'i na farashi ko fa'ida. Jihohi da makamantan ayyukansu a cikin tarihi sun yi amfani da kuɗin da haraji ke bayarwa don aiwatar da ayyuka da yawa. Wasu daga cikin waɗannan sun haɗa da kashe kuɗi akan ababen more rayuwa na tattalin arziki (hanyoyi, sufurin jama'a, tsaftar muhalli, tsarin shari'a, tsaro na jama'a, ilimin jama'a, tsarin kiwon lafiyar jama'a), soja, bincike na kimiyya & haɓakawa, al'adu da fasaha, ayyukan jama'a, rarrabawa, tattara bayanai da sauransu. yadawa, inshorar jama'a, da aikin gwamnati da kanta. Ƙarfin da gwamnati ke da shi na ƙara haraji ana kiranta ƙarfin kasafin kuɗi.

Lokacin da kashe kuɗi ya wuce kuɗin haraji, gwamnati ta tara bashin gwamnati. Ana iya amfani da wani yanki na haraji don hidimar basusukan da suka gabata. Hakanan gwamnatoci suna amfani da haraji don tallafawa jin daɗi da ayyukan jama'a. Waɗannan ayyuka na iya haɗawa da tsarin ilimi, fansho ga tsofaffi, fa'idodin rashin aikin yi, biyan kuɗi na canja wuri, tallafi da jigilar jama'a. Makamashi, ruwa da tsarin kula da sharar suma kayan amfanin jama'a ne gama gari.

A cewar masu ra’ayin ka’idar samar da kudi, ba a bukatar haraji don samun kudaden shiga na gwamnati, muddin gwamnatin da ake magana ta iya fitar da kudin fiat. A bisa wannan ra'ayi, manufar haraji ita ce tabbatar da daidaiton kudin, bayyana manufofin jama'a game da rabon arziki, ba da tallafi ga wasu masana'antu ko kungiyoyin jama'a ko keɓance farashin wasu fa'idodi, kamar manyan tituna ko tsaro na zamantakewa.

Nau'ukan

Kungiyar Hadin Kan Tattalin Arziki da Ci Gaba (OECD) ta wallafa wani bincike kan tsarin haraji na kasashe mambobi. A matsayin wani ɓangare na irin wannan bincike, OECD ta haɓaka ma'ana da tsarin rarraba haraji na cikin gida, gabaɗaya a ƙasa. Bugu da kari, kasashe da yawa suna sanya haraji (kwari) kan shigo da kaya.

Harajin Shiga

Yawancin hukunce-hukunce suna harajin kuɗin shiga na daidaikun mutane da na ƙungiyoyin kasuwanci, gami da kamfanoni. Gabaɗaya, hukumomi suna sanya haraji akan ribar da ake samu daga kasuwanci, akan ribar da ake samu, da sauran kuɗin shiga. Ana iya ƙididdige ƙididdige kuɗin shigar da ke ƙarƙashin haraji a ƙarƙashin ƙa'idodin lissafin da aka yi amfani da su a cikin ikon, waɗanda ƙa'idodin dokar haraji a cikin ikon za su iya gyara ko maye gurbinsu. Yawan haraji ya bambanta ta tsarin, kuma ana iya kallon wasu tsarin azaman ci gaba ko koma baya. Adadin haraji na iya bambanta ko zama akai-akai (lalata) ta matakin samun kudin shiga. Tsarukan da yawa suna ba wa ɗaiɗai damar wasu alawus-alawus na sirri da sauran ragi marasa kasuwanci zuwa samun kuɗin shiga mai haraji, kodayake ragi na kasuwanci ana fifita su akan ragi na sirri.

Hukumomin tattara haraji sukan tattara harajin kuɗin shiga na mutum bisa tsarin biyan kuɗin da kuka samu, tare da yin gyare-gyare bayan ƙarshen shekara ta haraji. Waɗannan gyare-gyaren suna ɗaukar ɗayan nau'i biyu:

kudaden da ake biya ga gwamnati, daga masu biyan harajin da ba su biya isassun kudade ba a cikin shekarar haraji

dawo da haraji daga gwamnati ga wadanda suka biya fiye da kima

Tsarukan harajin shiga sau da yawa suna yin ragi wanda zai rage jimlar harajin haraji ta hanyar rage jimlar kuɗin shiga da ake biyan haraji. Suna iya ƙyale asara daga nau'in kuɗin shiga ɗaya don ƙidaya akan wani - alal misali, asarar da aka yi a kasuwannin hannayen jari za a iya cirewa akan harajin da aka biya akan albashi. Sauran tsarin haraji na iya ware asarar, kamar asarar kasuwanci za a iya cirewa ne kawai akan harajin samun kuɗin shiga kasuwanci ta hanyar ciyar da asarar zuwa shekarun haraji na gaba.

Harajin shiga mara kyau

A fannin tattalin arziki, harajin samun kudin shiga mara kyau (wanda aka takaice NIT) tsarin haraji ne mai ci gaba inda mutanen da ke samun kasa da wani adadi ke karbar karin kudade daga gwamnati maimakon biyan haraji ga gwamnati.

Babban riba

Yawancin hukunce-hukuncen da ke sanya harajin kuɗin shiga suna ɗaukar riba mai yawa a matsayin wani ɓangare na samun kuɗin shiga wanda ke ƙarƙashin haraji. Babban riba gabaɗaya riba ce akan siyar da kadarorin babban birnin—wato waɗannan kadarorin da ba a sayar da su a cikin tsarin kasuwanci na yau da kullun. Kadarorin babban birnin sun haɗa da kadarorin mutum a yawancin hukunce-hukunce. Wasu hukunce-hukuncen suna ba da fifikon ƙimar haraji ko harajin wani yanki kawai don riba mai yawa. Wasu hukunce-hukuncen suna aiwatar da ƙima daban-daban ko matakan harajin riba bisa tsawon lokacin da aka gudanar da kadarar. Domin sau da yawa farashin haraji yana da ƙasa da yawa don samun riba fiye da yadda ake samun kuɗin shiga na yau da kullun, ana samun cece-kuce da jayayya game da ma'anar da ta dace na babban jari.

Kamfanin

Harajin kamfani yana nufin harajin samun kuɗi, harajin babban birni, haraji mai ƙima, ko wasu harajin da aka sanya wa kamfanoni. Adadin haraji da tushen haraji na kamfanoni na iya bambanta da na daidaikun mutane ko na wasu masu biyan haraji.

Gudunmawar tsaro na zamantakewa

Kasashe da yawa suna ba da tsarin ritaya na jama'a ko tsarin kiwon lafiya. Dangane da waɗannan tsare-tsare, ƙasar yawanci tana buƙatar ma'aikata ko ma'aikata don biyan kuɗi na dole. Ana ƙididdige waɗannan biyan kuɗi ta hanyar la'akari da albashi ko abin da ake samu daga sana'ar dogaro da kai. Yawan haraji gabaɗaya yana daidaitawa, amma ana iya sanya ƙima daban-daban akan ma'aikata fiye da na ma'aikata. Wasu tsarin suna ba da babban iyaka akan samun kuɗin da ake biyan haraji. Wasu tsare-tsare sun ba da cewa ana biyan harajin ne kawai akan albashi sama da wani adadi. Irin wannan babba ko ƙananan iyaka na iya amfani da shi don yin ritaya amma ba don abubuwan kiwon lafiya na haraji ba. Wasu sun yi iƙirarin cewa irin wannan haraji akan albashi wani nau'i ne na "tilastawa tilas" kuma ba haraji na gaske ba ne, yayin da wasu ke nuna sake rarraba ta hanyar irin wannan tsarin tsakanin tsararraki (daga sababbin ƙungiyoyi zuwa tsofaffin ƙungiyoyi) da kuma matakan samun kudin shiga (daga matakan samun kudin shiga zuwa mafi girma). ƙananan matakan samun kudin shiga) wanda ke nuna cewa irin waɗannan shirye-shiryen suna da gaske haraji da shirye-shiryen kashe kuɗi.

Biyan kuɗi ko ma'aikata

Babban labarin: harajin biyan kuɗi

Sau da yawa ana sanya rashin aikin yi da haraji makamantan haka a kan ma’aikata bisa jimillar albashin ma’aikata. Ana iya sanya waɗannan haraji a cikin ƙasa da matakan ƙasa.

Dukiya

Ana biyan harajin dukiya akan jimillar ƙimar kadarorin mutum, gami da: adibas na banki, dukiya, kadarorin inshora da tsare-tsaren fensho, mallakin kasuwancin da ba a haɗa su ba, amintattun kuɗi, da amintattun mutane. Halaye (musamman jinginar gidaje da sauran lamuni) yawanci ana cire su, don haka wani lokaci ana kiransa harajin dukiya.

Dukiya

Ana iya sanya harajin kadarorin na yau da kullun akan kadarorin da ba a iya motsi (dukiya ta gaske) da kuma kan wasu nau'ikan kadarorin masu motsi. Bugu da kari, ana iya sanya haraji akai-akai akan dukiyar mutane ko kamfanoni. Yawancin hukunce-hukuncen suna sanya harajin gado akan kadarorin a lokacin rabon gado ko harajin kyauta a lokacin canja wurin kyauta. Wasu hukunce-hukuncen suna sanya haraji kan hada-hadar kudi ko babban birnin kasar.

Haraji na dukiya

Harajin kadara (ko harajin millage) harajin ad valorem haraji ne akan ƙimar kadarorin da ake buƙatar mai mallakar kadarar ya biya wa gwamnati da dukiyar ke cikinta. Hukunce-hukunce da yawa na iya biyan harajin kadarorin. Akwai nau'ikan dukiya guda uku: ƙasa, haɓaka ƙasa (abubuwan da ɗan adam ke yi mara motsi, misali gine-gine), da kadarori (abubuwa masu motsi). Haɗin ƙasa ko dukiya shine haɗin ƙasa da inganta ƙasa.

Yawancin harajin kadarorin ana cajin su akai-akai (misali, kowace shekara). Wani nau'in harajin kadarorin gama gari shine cajin shekara-shekara akan mallakar mallakar ƙasa, inda tushen haraji shine ƙimancin ƙimar kadarar. Tsawon shekaru sama da 150 daga shekara ta 1695, gwamnatin Ingila ta saka harajin tagar, sakamakon da har yanzu mutum zai iya ganin jerin gine-ginen da aka toshe tagogi domin ceton kudin mai shi. An yi irin wannan haraji akan gidajen wuta a Faransa da sauran wurare, tare da sakamako iri ɗaya. Nau'i biyu na harajin kadarorin da aka fi sani da su sune harajin tambari, da ake cajewa a kan canjin mallaka, da kuma harajin gado, wanda ƙasashe da yawa ke sanyawa ga kadarorin mamaci.

Ya bambanta da haraji a kan dukiya (filaye da gine-gine), harajin darajar ƙasa (ko LVT) ana ba da shi ne kawai a kan ƙimar da ba a inganta ba ("ƙasa" a cikin wannan misali na iya nufin ko dai kalmar tattalin arziki, watau, duk). - albarkatun kasa, ko albarkatun kasa da ke da alaƙa da takamaiman wurare na saman duniya: "yawa" ko "ƙasassun ƙasa"). Masu goyon bayan harajin kimar filaye suna jayayya cewa ya dace ta fuskar tattalin arziki, domin ba zai hana samar da kayayyaki ba, ko gurbata tsarin kasuwa ko kuma haifar da asarar kima kamar yadda sauran haraji ke yi.

Lokacin da wata babbar gwamnati ke rike da kadarori ko kuma wata hukuma wadda ba ta biya haraji daga ƙananan hukumomi ba, hukumar haraji za ta iya samun biyan kuɗi a madadin haraji don rama wasu ko duk na kudaden shiga na harajin da aka yi.

A cikin hukunce-hukuncen da yawa (ciki har da yawancin jihohin Amurka), akwai haraji na gaba ɗaya da ake karɓa lokaci-lokaci akan mazaunan da suka mallaki kadarori (na sirri) a cikin ikon. Kudaden rajistar motoci da na kwale-kwale ƙasƙantattu ne na irin wannan haraji. Ana tsara harajin sau da yawa tare da rufe bargo da manyan keɓancewa ga abubuwa kamar abinci da sutura. Ana keɓance kayan gida galibi lokacin adanawa ko amfani da su a cikin gidan. Duk wani abu da ba a keɓance shi ba zai iya rasa keɓantawa idan ana kiyaye shi akai-akai a wajen gidan. Don haka, masu karɓar haraji sukan sa ido a kan labaran jaridu don samun labarai game da masu hannu da shuni da suka ba da rancen fasaha ga gidajen tarihi don baje kolin jama’a, domin ayyukan zane-zane sun zama batun harajin kadarori. Idan dole ne a aika da zane-zane zuwa wata jiha don wasu abubuwan taɓawa, ƙila ya zama batun harajin kadarorin mutum a wannan jihar ma.

Gado

Haraji na gado, wanda kuma ake kira harajin gidaje, haraji ne da ke tasowa don gado ko samun kudin shiga na gado. A cikin dokar haraji ta Amurka, akwai bambanci tsakanin harajin gidaje da harajin gado: tsohon harajin wakilan wanda ya mutu ne, yayin da na karshen ke biyan masu cin gajiyar kadarorin. Koyaya, wannan bambamcin baya aiki a wasu hukunce-hukuncen; misali, idan amfani da wannan kalmar harajin gado na Burtaniya zai zama harajin gidaje.

Bakin Ƙasa

Harajin ƙaura haraji ne ga mutanen da suka yi watsi da zama ɗan ƙasa ko mazauninsu. Yawancin lokaci ana sanya harajin bisa ga abin da aka ɗauka na duk kadarorin mutum. Misali ɗaya shine Amurka ƙarƙashin Dokar Ƙirƙirar Ayyuka ta Amurka, inda duk mutumin da ke da kuɗin da ya kai dalar Amurka miliyan 2 ko matsakaicin kuɗin haraji na dala 127,000 wanda ya yi watsi da zama ɗan ƙasa kuma ya bar ƙasar nan take za a ɗauka ya aikata hakan. don dalilai na gujewa haraji kuma yana ƙarƙashin ƙimar haraji mafi girma.

Canja wurin

Babban labarin: Canja wurin haraji

A tarihi, a ƙasashe da yawa, kwangila yana buƙatar a saka tambari don tabbatar da shi. Cajin hatimin ko dai ƙayyadadden adadin ne ko kashi na ƙimar ciniki. A yawancin ƙasashe, an soke tambarin amma harajin tambarin ya rage. Ana biyan harajin tambari a cikin Burtaniya akan siyan hannun jari da tsare-tsare, batun kayan aikin ɗaukar kaya, da wasu ma'amalolin haɗin gwiwa. Abubuwan sa na zamani, harajin ajiyar tambari da harajin harajin ƙasa, ana cajin su akan ma'amaloli da suka shafi tsaro da filaye. Aikin hatimi yana da tasirin hana sayayya na kadarori ta hanyar rage yawan kuɗi. A cikin Amurka, gwamnati ko ƙaramar hukuma tana karɓar harajin canja wuri sau da yawa kuma (a cikin yanayin canja wurin dukiya) ana iya ɗaure shi da rikodin takardar ko wasu takaddun canja wuri.

Arziki (darajar kuɗi)

Babban labarin: Harajin dukiya

Wasu gwamnatocin ƙasashe za su buƙaci bayyana lissafin ma'auni na masu biyan haraji (kayayyaki da abin da ake bin doka), kuma daga wannan ainihin harajin ƙima (kayayyakin da ba za a iya biyan su ba), a matsayin kaso na ƙimar kuɗi, ko kashi na yawan kuɗin da ake samu. wuce wani matakin. Ana iya biyan harajin akan "na halitta" ko "mutane na shari'a."

Kayayyaki da ayyuka

An ƙara darajar

Babban labarin: Ƙimar ƙara haraji

Harajin da aka ƙara ƙima (VAT), wanda kuma aka sani da Harajin Kayayyaki da Sabis (GST), Harajin Kasuwanci guda ɗaya, ko Harajin Juyawa a wasu ƙasashe, yana aiki daidai da harajin tallace-tallace ga kowane aiki da ke haifar da ƙima. Don ba da misali, ƙera na'ura yana shigo da ƙarfe ta hanyar masana'anta. Wannan masana'anta za ta biya VAT akan farashin sayan, tare da mika wannan adadin ga gwamnati. Sannan masana'anta za su canza karfen zuwa na'ura, inda za su sayar da na'urar akan farashi mai yawa ga mai rarraba jumloli. Mai sana'anta zai tattara VAT akan farashi mafi girma amma zai ba wa gwamnati abin da ya wuce kima da ya danganci "darajar-darajar" (farashin akan farashin fakitin takardar). Daga nan sai mai raba kaya zai ci gaba da aiwatar da aikin, yana cajin dillalan dillalan harajin VAT akan dukkan farashin ga dillalin, amma ya mayar da adadin da ya shafi alamar rarrabawa ga gwamnati. Adadin VAT na ƙarshe yana biya ta abokin ciniki na ƙarshe wanda ba zai iya dawo da duk wani VAT da aka biya a baya ba. Don harajin VAT da harajin tallace-tallace iri ɗaya, jimlar harajin da aka biya iri ɗaya ne, amma ana biyan shi a wurare daban-daban a cikin tsari.

VAT yawanci ana gudanar da shi ne ta hanyar buƙatar kamfani ya kammala dawo da VAT, yana ba da cikakkun bayanai na VAT da aka caje shi (ana nufin harajin shigarwa) da kuma VAT da ya caje wa wasu (ana nufin harajin fitarwa). Bambanci tsakanin harajin fitarwa da harajin shigarwa ana biyan su ga Hukumar Harajin Gida.

Hukumomin haraji da yawa sun bullo da VAT mai sarrafa kansa wanda ya kara yawan alhaki da tantancewa, ta hanyar amfani da na’urorin kwamfuta, wanda hakan ya ba da damar ofisoshin yaki da laifuffukan yanar gizo su ma. [abubuwan da ake bukata]

Tallace-tallace

Babban labarin: Harajin tallace-tallace

Ana biyan harajin tallace-tallace lokacin da aka sayar da kayayyaki ga mabukacin sa na ƙarshe. Kungiyoyin dillalai sun yi iƙirarin cewa irin waɗannan haraji na hana tallace-tallacen tallace-tallace. Tambayar ko gabaɗaya suna ci gaba ko kuma koma baya batu ne da ake ta muhawara a yanzu. Mutanen da ke da mafi girman kuɗin shiga suna kashe kaso mafi ƙasƙanci daga cikinsu, don haka harajin tallace-tallace mai fa'ida zai zama koma baya. Don haka ya zama ruwan dare a keɓe abinci, kayan masarufi, da sauran abubuwan buƙatu daga harajin tallace-tallace, tunda talakawa suna kashe kaso mafi tsoka na abin da suke samu a waɗannan kayayyaki, don haka keɓancewar harajin yana ƙara samun ci gaba. Wannan shi ne al'adar harajin "Kuna biya don abin da kuke kashewa", kamar yadda kawai waɗanda ke kashe kuɗi akan abubuwan da ba a keɓance su ba (watau alatu) kawai ke biyan haraji.

Kadan daga cikin jihohin Amurka sun dogara kacokan kan harajin tallace-tallace don kudaden shiga na jiha, saboda wadancan jihohin ba sa fitar da harajin kudin shiga na jiha. Irin wadannan jihohi suna da matsakaicin matsakaicin matsakaicin adadin yawon shakatawa ko balaguron jahohi da ke faruwa a cikin iyakokinsu, wanda ke baiwa jihar damar cin gajiyar haraji daga mutanen da jihar ba za ta biya haraji ba. Ta haka ne jihar za ta iya rage nauyin harajin da ke kan 'yan kasarta. Jihohin Amurka da ba sa fitar da harajin shiga na jiha sune Alaska, Tennessee, Florida, Nevada, South Dakota, Texas, jihar Washington, da Wyoming. Bugu da ƙari, New Hampshire da Tennessee suna ɗaukar harajin samun kudin shiga na jihohi kawai akan rabe-rabe da samun riba. Daga cikin jihohin da ke sama, Alaska da New Hampshire ne kawai ba sa tara harajin tallace-tallace na jiha. Ana iya samun ƙarin bayani a gidan yanar gizon Masu Gudanar da Haraji.

A cikin Amurka, akwai haɓaka motsi don maye gurbin duk lissafin albashi na tarayya da harajin samun kuɗi (na kamfanoni da na sirri) tare da harajin tallace-tallace na ƙasa da ragi na haraji na wata-wata ga gidajen ƴan ƙasa da baƙi na doka. Shirin harajin suna FairTax. A Kanada, harajin tallace-tallace na tarayya ana kiransa harajin Kayayyaki da Sabis (GST) kuma yanzu yana tsaye a 5%. Lardunan British Columbia, Saskatchewan, Manitoba, da tsibirin Prince Edward suma suna da harajin tallace-tallace na lardi [PST]. Lardunan Nova Scotia, New Brunswick, Newfoundland & Labrador, da Ontario sun daidaita harajin tallace-tallacen lardinsu tare da GST-Harmonized Sales Tax [HST], don haka cikakken VAT ne. Lardin Quebec na karɓar harajin tallace-tallace na Quebec [QST] wanda ya dogara da GST tare da wasu bambance-bambance. Yawancin kasuwancin na iya neman mayar da GST, HST, da QST da suka biya, don haka yadda ya kamata shine mabukaci na ƙarshe wanda ke biyan haraji.

Excises

Babban labarin: Excise

Harajin fitar da kaya harajin kaikaice ne da ake sanyawa kaya a lokacin da ake sarrafa su, samarwa ko rarraba su, kuma yawanci ya yi daidai da adadi ko kimarsu. An fara shigar da harajin haraji a Ingila a shekara ta 1643, a zaman wani ɓangare na tsarin kuɗin shiga da haraji da ɗan majalisa John Pym ya ƙera kuma Majalisar Dogon ta amince da shi. Waɗannan ayyukan sun ƙunshi caji akan giya, ale, cider, ruwan inabi ceri, da taba, waɗanda daga baya aka ƙara takarda, sabulu, kyandir, malt, hops, da alewa. Tushen harajin haraji shi ne cewa haraji ne na samarwa, kerawa, ko rarraba kayayyakin da ba za a iya biyan su ta hanyar hukumar kwastam ba, kuma kudaden shiga da aka samu daga wannan hanyar ana kiran su kudaden shigar da suka dace. Mahimmin ra'ayi na kalmar shine na haraji akan abubuwan da aka kera ko kerawa a cikin ƙasa. A cikin haraji na irin kayan alatu kamar su ruhohi, giya, taba, da sigari, ya kasance al'adar sanya wani takalifi kan shigo da wadannan kasidu (hajin kwastan).

Hakanan ana amfani da rangwamen (ko keɓancewa daga gare su) don canza yanayin amfani na wani yanki (injin zamantakewa). Misali, ana amfani da hatsabibi mai yawa don hana shan barasa, dangane da wasu kayayyaki. Ana iya haɗa wannan tare da hasashe idan an yi amfani da abin da aka samu don biyan kuɗin da ake kashewa na maganin rashin lafiyar da matsalar shan barasa ta haifar. Irin wannan haraji na iya kasancewa akan taba, batsa, marijuana da dai sauransu, kuma ana iya kiransu gaba ɗaya a matsayin "harajin zunubi". Harajin Carbon haraji ne kan amfani da man da ba a sake sabuntawa ba, kamar su man fetur, man dizal, man jet, da iskar gas. Abun shine don rage sakin carbon cikin yanayi. A Burtaniya, harajin harajin abin hawa haraji ne na shekara-shekara kan mallakar abin hawa.

Farashin farashi

Tariff ɗin shigo da kaya ko fitarwa (wanda ake kira harajin kwastam ko impost) kuɗi ne na jigilar kaya ta kan iyakar siyasa. Tariffs yana hana kasuwanci, kuma gwamnatoci na iya amfani da su don kare masana'antar cikin gida. Yawancin kudaden shigan harajin ana hasashen za su biya gwamnati don kula da sojojin ruwa ko 'yan sandan kan iyaka. Hanyoyi na yau da kullun na yaudarar jadawalin kuɗin fito su ne fasa-kwauri ko bayyana ƙima na ƙarya. Haraji, jadawalin kuɗin fito da ka'idojin ciniki a wannan zamani galibi ana haɗa su tare saboda tasirinsu iri ɗaya akan manufofin masana'antu, manufofin saka hannun jari, da manufofin noma. Kungiyar cinikayya dai ita ce kungiyar kasashen da ke kawance da juna da suka amince da rage ko kawar da haraji kan kasuwanci da juna, da kuma yiwuwar sanya harajin kariya kan kayayyakin da ake shigowa da su daga wajen kungiyar. Kungiyar kwastam tana da kudin fito na bai daya na waje, kuma kasashen da ke shiga suna raba kudaden shiga daga harajin kayayyakin da ke shiga kungiyar ta kwastam.

A wasu al'ummomi, ƙananan hukumomi na iya sanya haraji kan jigilar kayayyaki tsakanin yankuna (ko ta takamaiman kofofin ciki). Babban misali shi ne likin, wanda ya zama muhimmiyar hanyar samun kudaden shiga ga kananan hukumomi a cikin marigayi Qing na kasar Sin.

Sauran

Kudin lasisi

Ana iya sanya harajin sana'a ko kuɗaɗen lasisi akan kasuwanci ko daidaikun mutane masu tsunduma cikin wasu kasuwancin. Hukunce-hukuncen da yawa suna sanya haraji akan ababen hawa.

Zaɓe

Babban labarin: Harajin zabe

Harajin jefa ƙuri'a, wanda kuma ake kira harajin kowane mutum, ko harajin babban yanki, haraji ne da ke ɗaukar adadin adadin kowane mutum. Misali ne na manufar tsayayyen haraji. Ɗaya daga cikin haraji na farko da aka ambata a cikin Littafi Mai Tsarki na rabin shekel a kowace shekara daga kowane Bayahude balagagge (Fit. 30:11-16) wani nau'i ne na harajin zabe. Harajin jefa kuri'a yana da arha a tsarin mulki saboda suna da sauƙin ƙididdigewa da tattarawa kuma suna da wahalar yaudara. Masana tattalin arziki sun yi la'akari da harajin zabe da inganci a fannin tattalin arziki saboda ana kyautata zaton mutane suna cikin kayyade kayan aiki da harajin zabe, don haka, ba sa haifar da gurbacewar tattalin arziki. Duk da haka, harajin jefa ƙuri'a ba shi da farin jini sosai saboda talakawa suna biyan kaso mafi tsoka na kudaden shiga fiye da masu arziki. Bugu da ƙari, wadatar mutane a gaskiya ba a ƙayyadadden lokaci ba: a matsakaita, ma'aurata za su zabi su haifi 'ya'ya kaɗan idan an sanya harajin zabe. 1381 Tawayen Ƙauye. Scotland ita ce ta farko da aka yi amfani da ita don gwada sabon harajin zaɓe a 1989 tare da Ingila da Wales a cikin 1990. Canji daga haraji na gida mai ci gaba dangane da ƙimar kadarorin zuwa nau'in haraji mai ƙima ɗaya ba tare da la'akari da ikon biya ba (Cajin Al'umma, amma wanda aka fi sani da Harajin Zabe), ya haifar da ƙin biyan kuɗi da yawa da kuma abubuwan da suka faru na tashin hankalin jama'a, waɗanda aka sani da suna 'Tare Harajin Zabe'.

Sauran

An gabatar da wasu nau'ikan haraji amma ba a amince da su a cikin kowane babban yanki ba. Waɗannan sun haɗa da:

Harajin banki

Haraji na mu'amalar kuɗi gami da harajin mu'amalar kuɗi

Alamun siffantawa

Ad valorem da kowace naúra

Manyan labarai: harajin Ad valorem da Harajin ɗaya ɗaya

Harajin ad valorem shine ɗayan inda tushen haraji shine ƙimar mai kyau, sabis, ko dukiya. Haraji na tallace-tallace, jadawalin kuɗin fito, harajin dukiya, harajin gado, da ƙarin ƙarin haraji iri-iri ne na harajin ad valorem. Ana sanya harajin ad valorem yawanci a lokacin ciniki (haraji na tallace-tallace ko harajin ƙima (VAT)) amma ana iya sanya shi akan tsarin shekara-shekara (harajin dukiya) ko dangane da wani muhimmin lamari (harajin gado ko jadawalin kuɗin fito) ).

Sabanin harajin ad valorem haraji ne na kowace raka'a, inda tushen haraji shine adadin wani abu, ko da kuwa farashinsa. Harajin haraji misali ne.

Amfani

Babban labarin: Harajin amfani

Harajin amfani yana nufin duk wani haraji akan kashe kuɗin da ba na saka hannun jari ba kuma ana iya aiwatar da shi ta hanyar harajin tallace-tallace, ƙarin harajin ƙimar mabukaci, ko ta hanyar canza harajin kuɗin shiga don ba da damar cirewa mara iyaka don saka hannun jari ko tanadi.

Muhalli

Wannan ya haɗa da harajin amfani da albarkatun ƙasa, harajin iskar gas (watau harajin carbon), "harajin sulfuric", da sauransu. Manufar da aka bayyana ita ce a rage tasirin muhalli ta hanyar sakewa. Masana tattalin arziki sun bayyana tasirin muhalli a matsayin mummunan waje. Tun farkon 1920, Arthur Pigou ya ba da shawarar haraji don magance abubuwan waje (duba kuma sashin kan Ingantacciyar walwalar tattalin arziki a ƙasa). Aiwatar da yadda ya dace na harajin muhalli ya kasance batun muhawara mai dorewa.

Matsakaici, ci gaba, koma baya, da jimlar dunƙulewa

Muhimmin fasalin tsarin haraji shine yawan nauyin haraji kamar yadda ya shafi samun kudin shiga ko amfani. Ana amfani da sharuɗɗan ci gaba, koma baya, da daidaitawa don bayyana yadda ƙimar ke ci gaba daga ƙasa zuwa babba, daga babba zuwa ƙasa, ko daidai gwargwado. Sharuɗɗan sun bayyana tasirin rarraba, wanda za'a iya amfani da shi ga kowane nau'in tsarin haraji (shigarwa ko amfani) wanda ya dace da ma'anar.

Harajin ci gaba haraji ne da aka sanya ta yadda ƙimar haraji mai inganci ta karu yayin da adadin da ake amfani da shi ya karu.

Sabanin harajin ci gaba shine haraji mai jujjuyawa, inda ƙimar haraji mai tasiri ke raguwa yayin da adadin kuɗin da ake amfani da shi ya karu. Ana samar da wannan tasirin yawanci inda ake amfani da gwaji don janye alawus na haraji ko fa'idodin jihohi.

A tsakanin akwai harajin da ya dace, inda aka kayyade ƙimar haraji mai inganci, yayin da adadin kuɗin da ake amfani da shi ya ƙaru.

Harajin dunƙule harajin haraji ne wanda yake ƙayyadaddun adadi, komai sauyin yanayi na abin da ake biyan haraji. Wannan a zahiri shine haraji mai raguwa kamar yadda waɗanda ke da ƙananan kudin shiga dole ne su yi amfani da kashi mafi girma na samun kudin shiga fiye da waɗanda ke da babban kuɗin shiga sabili da haka tasirin haraji yana raguwa a matsayin aikin samun kudin shiga.

Hakanan za'a iya amfani da sharuɗɗan don amfani da ma'ana ga harajin zaɓin amfani, kamar haraji akan kayan alatu da keɓance abubuwan buƙatu na yau da kullun ana iya siffanta su da samun tasirin ci gaba yayin da yake ƙara nauyin haraji akan babban amfani kuma yana rage haraji. nauyi akan ƙananan amfani.

Kai tsaye da kaikaice

Manyan labarai: Haraji kai tsaye da harajin kai tsaye

Haraji wani lokaci ana kiransa "haraji kai tsaye" ko "haraji kai tsaye". Ma'anar waɗannan kalmomi na iya bambanta a cikin mahallin daban-daban, wanda wani lokaci yakan haifar da rudani. Wani ma'anar tattalin arziki, ta Atkinson, ya bayyana cewa "... haraji kai tsaye za a iya daidaita su zuwa halaye na mutum na mai biyan haraji, yayin da harajin kai tsaye akan hada-hadar kasuwanci ba tare da la'akari da yanayin mai siye ko mai sayarwa ba." Bisa ga wannan ma'anar, misali, harajin shiga "kai tsaye", harajin tallace-tallace "kai tsaye".

A cikin doka, kalmomin na iya samun ma'anoni daban-daban. A cikin dokar tsarin mulkin Amurka, alal misali, haraji kai tsaye yana nufin harajin jefa ƙuri'a da harajin kadarori, waɗanda suka dogara da sauƙaƙa ko mallaka. Ana sanya harajin kai tsaye akan abubuwan da suka faru, haƙƙoƙi, gata, da ayyuka. Don haka, haraji kan siyar da kadarorin za a yi la’akari da shi a matsayin harajin kai tsaye, alhali harajin mallakar kadarorin kawai zai zama harajin kai tsaye.

Kudade da tasiri

Gwamnatoci na iya cajin kuɗin mai amfani, kuɗin fito, ko wasu nau'ikan kimantawa don musanya takamaiman kayayyaki, ayyuka, ko amfani da kadarori. Wadannan gabaɗaya ba a ɗauke su a matsayin haraji, idan dai ana ɗaukar su a matsayin biyan kuɗi don fa'idar kai tsaye ga wanda ya biya. Irin waɗannan kudade sun haɗa da:

Tolls: kuɗin da ake cajin tafiya ta hanya, gada, rami, magudanar ruwa, hanyar ruwa ko sauran wuraren sufuri. An yi amfani da kuɗaɗen kuɗi na tarihi don biyan ayyukan gada, titina, da ayyukan ramin jama'a. An kuma yi amfani da su a cikin hanyoyin haɗin kai na keɓaɓɓu. Kila adadin kuɗin zai zama ƙayyadaddun caji, ƙila an kammala karatunsa don nau'in abin hawa, ko don nisa akan manyan hanyoyi.

Kuɗin mai amfani, kamar waɗanda aka caje don amfani da wuraren shakatawa ko wasu wuraren mallakar gwamnati.

Hukunce-hukuncen hukumce-hukumcen da hukumomin gwamnati ke biya don yanke hukunci a cikin yanayi na musamman.

Wasu malaman suna kiran wasu tasirin tattalin arziki a matsayin haraji, kodayake ba harajin da gwamnatoci ke sanyawa ba. Waɗannan sun haɗa da:

Harajin hauhawar farashin kaya: lahani na tattalin arziki da masu rike da tsabar kudi da kwatankwacin kuɗaɗe suka fuskanta a cikin ɗari ɗaya na kuɗi saboda tasirin manufofin kuɗi na faɗaɗawa.

Tauye kudi: Manufofin gwamnati irin su ribar kuɗi akan basussukan gwamnati, dokokin kuɗi kamar buƙatun ajiya da sarrafa babban jari, da shingen shiga kasuwannin da gwamnati ke da ko sarrafa kasuwanci.

Tarihi

Tsarin haraji na farko da aka sani shine a tsohuwar Masar a kusa da 3000-2800 BC, a cikin Daular Farko na Tsohuwar Masarautar Masar. Na farko kuma mafi yaɗuwar nau'ikan haraji sune corvée da zakka. An tilasta wa ma'aikata aikin yi wa jihar aiki da talakawan da ba su da talauci sosai don biyan wasu nau'ikan haraji (aikin a tsohuwar Masarawa ma'anar haraji ce). Rubuce-rubuce daga littafin lokaci cewa Fir'auna zai gudanar da rangadin masarautar kowace shekara, yana karbar zakka daga mutane. Sauran bayanan sune rasit na granary a kan filaye na farar ƙasa da papyrus. An kuma kwatanta harajin farko a cikin Littafi Mai Tsarki. A cikin Farawa (babi na 47, aya ta 24 – New International Version), ya ce “Amma idan amfanin gona ya shigo, ku ba Fir’auna humushinsa. ku da iyalanku da ’ya’yanku”. Samgharitr shine sunan da aka ambata ga mai karɓar haraji a cikin rubutun Vedic. A Hattusa, babban birnin daular Hittiyawa, an tattara hatsi a matsayin haraji daga ƙasashen da ke kewaye, kuma a ajiye su a cikin silo don nunin dukiyar sarki.

A cikin Daular Farisa, Darius I Mai Girma ya gabatar da tsarin haraji mai dorewa a cikin 500 BC; tsarin haraji na Farisa ya dace da kowane Satrapy (yankin da Satrap ko gwamnan lardin ke mulki). A lokuta dabam-dabam, akwai Satrapies tsakanin 20 zuwa 30 a cikin Daular kuma kowanne an kimanta shi gwargwadon yawan aikin sa. Hakki ne na Satrap ya tattara adadin kuɗin da ya kamata ya aika zuwa baitul mali, bayan ya cire kuɗin da ya kashe (kudi da ikon yanke hukunci daidai yadda kuma daga wanene za a sami kuɗin a lardin, yana ba da mafi girman dama ga masu arziki). pickings). Adadin da ake buƙata daga larduna daban-daban ya ba da kyakkyawan hoto game da ƙarfin tattalin arzikinsu. Alal misali, an ƙididdige Babila don mafi girma da kuma gaurayawan kayayyaki masu ban mamaki; 1,000 na azurfa talanti 1,000 da abinci na wata huɗu ga sojoji. Indiya, lardi da aka yi wa zinari, za ta ba da ƙurar zinariya daidai da ƙimar talanti 4,680 na azurfa. An san Masar da arzikin amfanin gonakinta; zai zama rumbun daular Farisa (da kuma, daga baya, na Daular Roma) kuma ana buƙatar ta ba da mudu 120,000 na hatsi ban da talanti 700 na azurfa. An biya wannan haraji na musamman akan Satrapies dangane da filayensu, iya aiki da matakan haraji.

The Rosetta Stone, wani rangwamen haraji da Ptolemy V ya bayar a cikin 196 BC kuma an rubuta shi cikin harsuna uku "ya kai ga mafi shaharar rarrabuwar kawuna a cikin tarihi-fashewar hieroglyphs".

A cikin Jamhuriyar Romawa, ana karɓar haraji daga mutane akan adadin tsakanin 1% zuwa 3% na ƙimar da aka tantance na duka kadarorinsu. Duk da haka, da yake yana da matukar wahala a sauƙaƙe tattara haraji, gwamnati ta yi gwanjonsa duk shekara. Manoman harajin da suka ci nasara (wanda ake kira publicani) sun biya kuɗin haraji ga gwamnati a gaba sannan su ajiye harajin da aka karɓa daga daidaikun mutane. Masu zuba jari sun biya kudaden haraji a cikin tsabar kudi, amma sun tattara haraji ta hanyar amfani da wasu kafofin watsa labaru, don haka ya ragewa gwamnati aiki don aiwatar da canjin kudin da kansu. Biyan kudaden shiga da gaske ya yi aiki a matsayin rance ga gwamnati, wanda ya biya riba. Duk da cewa wannan tsarin kasuwanci ne mai riba ga gwamnati da kuma ’yan jari-hujja, amma daga baya sai sarki Augustus ya maye gurbinsa da tsarin haraji kai tsaye; bayan haka, kowane lardi ya wajaba ya biya haraji 1% a kan dukiya da kima ga kowane babba. Wannan ya haifar da ƙidayar jama'a na yau da kullun kuma ya karkata tsarin haraji zuwa harajin kuɗin shiga na mutum maimakon dukiya.

Sarakunan Musulunci sun dora Zakka (haraji a kan Musulmi) da Jizya (harajin zabe a kan wadanda ba Musulmi ba). A Indiya wannan al'ada ta fara ne a karni na 11.

Juyawa

Yawancin bayanan tattara haraji na gwamnati a Turai tun aƙalla karni na 17 har yanzu suna nan. Amma matakan haraji suna da wahala a kwatanta da girma da kuma kwararar tattalin arzikin tunda lambobin samarwa ba su da sauƙi. Kudaden gwamnati da kudaden shiga a Faransa a cikin karni na 17 sun tashi daga kimanin miliyan 24.30 a cikin 1600-10 zuwa kusan miliyan 126.86 a cikin 1650-59 zuwa kusan miliyan 117.99 a cikin 1700-10 lokacin da bashin gwamnati ya kai livs biliyan 1.6. A cikin 1780-89, ya kai miliyan 421.50. Haraji a matsayin kashi na samar da kayayyaki na ƙarshe na iya kai kashi 15-20% a cikin ƙarni na 17 a wurare kamar Faransa, Netherlands, da Scandinavia. A cikin shekaru cike da yaki na karni na sha takwas da farkon karni na sha tara, yawan haraji a Turai ya karu sosai yayin da yaki ya kara tsada kuma gwamnatoci sun zama masu zaman kansu da kuma kware wajen tara haraji. Wannan karuwa ya kasance mafi girma a Ingila, Peter Mathias da Patrick O'Brien sun gano cewa nauyin haraji ya karu da 85% a wannan lokacin. Wani bincike ya tabbatar da wannan adadi, inda ya gano cewa kudaden shiga na harajin kowane mutum ya karu kusan sau shida a cikin karni na sha takwas, amma ci gaban tattalin arziki ya sanya ainihin nauyin kowane mutum ya ninka sau biyu a wannan lokacin kafin juyin juya halin masana'antu. Adadin haraji mai inganci ya fi Faransa girma a shekarun da suka gabata kafin juyin juya halin Faransa, sau biyu a kwatankwacin kudin shiga na kowane mutum, amma galibi an sanya su kan kasuwancin kasa da kasa. A Faransa, haraji ya ragu amma nauyin ya fi kan masu mallakar filaye, daidaikun mutane, da kasuwancin cikin gida don haka ya haifar da fushi.

Haraji a matsayin kashi na GDP na 2016 ya kasance 45.9% a Denmark, 45.3% a Faransa, 33.2% a Burtaniya, 26% a Amurka, kuma a tsakanin dukkan membobin OECD matsakaicin 34.3%.

Siffofin

A cikin tattalin arzikin kuɗi kafin bankin fiat, wani nau'i mai mahimmanci na haraji shine seigniorage, haraji akan ƙirƙirar kuɗi.

Sauran nau'o'in harajin da aka daina amfani da su sun haɗa da:

Scutage, wanda aka biya a madadin aikin soja; A taƙaice magana, shi ne commutation na ba haraji wajibi maimakon haraji a matsayin irin wannan amma aiki a matsayin haraji a aikace.

Tallage, haraji akan masu dogara ga feudal.

Zakkar, biyan kuɗi kamar haraji (kashi ɗaya cikin goma na abin da mutum ya samu ko amfanin gona), wanda aka biya wa Ikilisiya (kuma ta haka ne ma musamman don zama haraji a cikin tsauraran sharuddan fasaha). Bai kamata wannan ya ruɗe da aikin zamani na wannan suna ba wanda ya saba wa son rai.

(Feudal) taimako, wani nau'i na haraji ko biyan da wani vassal ya biya wa ubangijinsa a lokacin faudal.

Danegeld, harajin ƙasa na tsakiyar zamanai wanda aka samo asali ne don biyan kashe ƴan Denmark hari kuma daga baya aka yi amfani da shi wajen ba da kuɗin kashe sojoji.

Carucage, haraji wanda ya maye gurbin Danegeld a Ingila.

Noman haraji, ka'idar sanya alhakin tattara kudaden haraji ga 'yan ƙasa ko ƙungiyoyi masu zaman kansu.

Socage, tsarin haraji na feudal bisa hayar ƙasa.

Burgage, tsarin haraji na feudal bisa hayar filaye.

Wasu manyan hukumomi sun sanya harajin tagogi, kofofi, ko kabad don rage cin gilashin da kayan masarufi da aka shigo da su. An yi amfani da sulke, bukkoki, da riguna don guje wa biyan haraji a kan kofofi da kabad. A wasu yanayi, ana kuma amfani da haraji don aiwatar da manufofin jama'a kamar cajin cunkoso (don yanke zirga-zirgar ababen hawa da ƙarfafa jigilar jama'a) a London. A cikin Tsarist Rasha, an danne haraji akan gemu. A yau, ɗayan mafi rikitarwa tsarin haraji a duniya yana cikin Jamus. Kashi uku cikin huɗu na wallafe-wallafen haraji na duniya suna nufin tsarin Jamusanci.[abubuwan da ake bukata] A karkashin tsarin Jamus, akwai dokoki 118, siffofin 185, da ka'idoji 96,000, suna kashe € 3.7 biliyan don tattara harajin samun kudin shiga. Amurka, IRS yana da kusan nau'i 1,177 da umarni, megabytes 28.4111 na Lambobin Harajin Cikin Gida wanda ya ƙunshi kalmomi miliyan 3.8 kamar na 1 ga Fabrairu 2010, ƙa'idodin haraji da yawa a cikin Kundin Dokokin Tarayya, da ƙarin kayan a cikin Bulletin Harajin Cikin Gida. Yau, gwamna

Ta fuskar tattalin arziki, haraji yana mayar da dukiya daga gidaje ko kasuwanci zuwa gwamnatin al'umma. Adam Smith ya rubuta a cikin The Wealth of Nations cewa

"...kudaden tattalin arziki na mutane masu zaman kansu sun kasu kashi uku: haya, riba, da albashi. Masu biyan haraji na yau da kullun za su biya harajin su daga akalla daya daga cikin hanyoyin samun kudaden shiga. Gwamnati na iya yin niyya cewa wani haraji ya kamata ya fadi a kan haya kadai. , riba, ko albashi - da kuma cewa wani haraji ya kamata fado a kan duk uku masu zaman kansu tushen samun kudin shiga a hade Duk da haka, da yawa haraji ba makawa za su fada a kan albarkatun da kuma mutane sosai daban-daban daga waɗanda aka yi niyya ... Good haraji hadu hudu manyan sharudda Su ne (1). don samun kudin shiga ko damar iya biyan (2) wasu maimakon na sabani (3) ana biya a lokuta da hanyoyin da suka dace da masu biyan haraji da (4) arha don gudanarwa da tattarawa."

Halayen haraji (kamar gurɓacewar tattalin arziƙi) da kuma ra'ayoyi game da yadda mafi kyawun haraji wani muhimmin batu ne a cikin ƙananan tattalin arziki. Haraji kusan ba shine sauƙin canja wurin arziki ba. Ka'idodin tattalin arziki na haraji suna fuskantar tambayar yadda za a haɓaka jin daɗin tattalin arziki ta hanyar haraji.

Wani bincike na 2019 yana duba tasirin rage haraji ga ƙungiyoyin samun kuɗi daban-daban, ya kasance rage haraji ga ƙungiyoyi masu karamin karfi waɗanda ke da tasiri mai kyau ga haɓaka ayyukan yi. Rage haraji ga masu hannu da shuni sama da kashi 10 cikin ɗari ya ɗan yi tasiri.

Abin da ya faru

Duba kuma: Tasirin haraji da tallafi akan farashi

Doka ta kafa daga wanda ake karɓar haraji. A cikin ƙasashe da yawa, ana sanya haraji akan kasuwanci (kamar harajin kamfanoni ko ɓangaren harajin biyan kuɗi). Duk da haka, wanda a ƙarshe ya biya haraji (haraji "nauyin") kasuwa ne ke ƙayyade shi yayin da haraji ya shiga cikin farashin samarwa. Ka'idar tattalin arziki ta nuna cewa tasirin tattalin arzikin haraji ba lallai ba ne ya faɗi a daidai lokacin da ake karɓar harajin. Misali, haraji kan aikin da masu daukar ma'aikata ke biya zai shafi ma'aikaci, a kalla a cikin dogon lokaci. Mafi girman kaso na nauyin haraji yana ƙoƙarin faɗuwa akan mafi ƙarancin abin da ke ciki-bangaren ciniki wanda canjin farashi ya shafa. Don haka, alal misali, haraji akan albashi a gari zai (aƙalla a cikin dogon lokaci) zai shafi masu mallakar dukiya a wannan yanki.

Dangane da yadda aka ba da adadin da ake buƙata don bambanta da farashi ("elasticities" na samarwa da buƙata), mai siyarwa na iya ɗaukar haraji (a cikin nau'i na ƙananan farashin kafin haraji), ko ta mai siye (a cikin tsari). na hauhawar farashin bayan haraji). Idan elasticity na wadata yana da ƙasa, ƙarin harajin zai biya ta mai kaya. Idan elasticity na buƙata ya yi ƙasa, ƙarin abokin ciniki zai biya; kuma, akasin haka ga lokuta inda waɗannan elasticities suke da yawa. Idan mai siyarwar kamfani ne mai fa'ida, ana rarraba nauyin haraji akan abubuwan samarwa dangane da elasticities; wannan ya hada da ma'aikata (a cikin nau'i na ƙananan albashi), masu zuba jarurruka (a cikin nau'i na asarar masu hannun jari), masu mallakar filaye (a cikin nau'i na ƙananan haya), 'yan kasuwa (a cikin nau'i na ƙananan albashi na kulawa) da abokan ciniki (a cikin nau'i na farashi mafi girma).

Don nuna wannan alaƙa, a ɗauka cewa farashin kasuwa na samfur shine $1.00 kuma an sanya harajin $0.50 akan samfurin wanda, bisa doka, za a karɓa daga mai siyarwa. Idan samfurin yana da buƙatu na roba, babban ɓangaren harajin mai siyarwa zai mamaye shi. Wannan shi ne saboda kaya tare da buƙatun roba suna haifar da raguwa mai yawa a cikin yawa suna buƙatar ƙaramin karuwa a farashin. Sabili da haka, don daidaita tallace-tallace, mai sayarwa yana ɗaukar ƙarin nauyin haraji. Misali, mai siyar zai iya sauke farashin samfurin zuwa $0.70 ta yadda, bayan ya ƙara a cikin haraji, mai siye ya biya jimillar $1.20, ko $0.20 fiye da yadda ya yi kafin a saka harajin $0.50. A cikin wannan misali, mai siye ya biya $0.20 na harajin $0.50 (a matsayin farashin bayan haraji) kuma mai siyarwa ya biya sauran $0.30 (a cikin nau'i na ƙaramin farashi kafin haraji).

Ƙara jin daɗin tattalin arziki Kudin gwamnati Manufar haraji ita ce samar da kudaden da gwamnati ke kashewa ba tare da hauhawar farashin kayayyaki ba. Samar da kayayyakin jama'a kamar tituna da sauran ababen more rayuwa, makarantu, gidan yanar gizo na kare lafiyar jama'a, tsarin kiwon lafiyar jama'a, tsaro na kasa, tabbatar da doka, da tsarin kotuna yana kara kyautata tattalin arzikin al'umma idan fa'idar ta zarce kudaden da ake kashewa.

Pigovian

Kasancewar haraji na iya haɓaka haɓakar tattalin arziki a wasu lokuta. Idan akwai mummunan waje da ke hade da mai kyau (ma'ana yana da mummunan tasiri wanda mabukaci ba su ji ba) to, kasuwa mai kyauta za ta yi ciniki da yawa daga wannan mai kyau. Ta hanyar sanya haraji mai kyau, gwamnati na iya tara kudaden shiga don magance takamaiman matsaloli tare da haɓaka jin daɗin rayuwa gaba ɗaya.

Manufar ita ce a sanya haraji ga mutane lokacin da suke ƙirƙirar kuɗaɗen jama'a ban da kuɗin kansu. Ta hanyar harajin kaya tare da mummunan waje, gwamnati na ƙoƙarin haɓaka haɓakar tattalin arziki yayin haɓaka kudaden shiga.

Ana kiran wannan nau'in harajin harajin Pigovia, bayan masanin tattalin arziki Arthur Pigou wanda ya rubuta game da shi a cikin littafinsa "The Economics of Welfare" na shekarar 1920.

Harajin Pigovia na iya kaiwa ga samar da iskar gas da ba a so wanda ke haifar da canjin yanayi (wato harajin carbon), gurɓataccen mai (kamar man fetur), gurɓataccen ruwa ko iska (wato ecotax), kayayyaki waɗanda ke jawo farashin lafiyar jama'a (kamar barasa ko taba), da wuce gona da iri na wasu kayayyakin jama'a (kamar farashin cunkoson ababen hawa). Manufar ita ce a haɗa haraji ga mutanen da ke haifar da matsakaicin matsakaicin adadin cutarwa ga al'umma don haka kasuwa ta kyauta ta haɗa duk farashi sabanin farashi na sirri kawai, tare da fa'idar rage nauyin haraji gabaɗaya ga mutanen da ke haifar da ƙarancin lahani ga al'umma.

Rage rashin daidaito

Harajin ci gaba gabaɗaya yana rage rashin daidaiton tattalin arziƙi, ko da lokacin da ba a sake rarraba kudaden haraji daga manyan mutane zuwa masu karamin karfi. Koyaya, a cikin takamaiman yanayin musamman, harajin ci gaba yana ƙaruwa da rashin daidaituwar tattalin arziƙi lokacin da masu karamin karfi ke cinye kayayyaki da ayyukan da mutane masu yawa ke samarwa, waɗanda kuma ke cinyewa kawai daga sauran mutane masu samun kudin shiga (sakamako-sakamako).

Rage jin daɗin tattalin arziki

Yawancin haraji (duba ƙasa) suna da sakamako masu illa waɗanda ke rage jin daɗin tattalin arziƙi, ko dai ta hanyar tilasta aiki mara amfani (kudin biyan kuɗi) ko ta haifar da ɓarna ga abubuwan ƙarfafa tattalin arziƙi (asara mai kisa da fa'ida mara kyau).

Kudin yarda Ko da yake dole ne gwamnatoci su kashe kuɗi kan ayyukan tattara haraji, wasu kuɗin, musamman don adana bayanai da cike fom, 'yan kasuwa ne da masu zaman kansu ke ɗaukar nauyinsu. Waɗannan ana kiran su gaba ɗaya farashin biyan kuɗi. Ƙarin tsarin haraji masu rikitarwa suna da ƙarin biyan kuɗi. Ana iya amfani da wannan gaskiyar a matsayin ginshiƙi don hujja na zahiri ko ɗabi'a don goyon bayan sauƙaƙan haraji (kamar FairTax ko OneTax, da wasu shawarwarin haraji na lebur).

Farashin kiba Idan babu mummunan waje, shigar da haraji a cikin kasuwa yana rage tasirin tattalin arziki ta hanyar haifar da asarar kisa. A cikin kasuwar gasa, farashin wani ingantaccen tattalin arziƙi yana daidaitawa don tabbatar da cewa duk kasuwancin da ke amfana da mai siye da mai siyar mai kyau ya faru. Gabatar da haraji yana sa farashin da mai siyarwa ya karɓa ya zama ƙasa da farashin mai siye ta adadin harajin. Wannan yana haifar da ƙarancin ciniki don faruwa, wanda ke rage jin daɗin tattalin arziki; daidaikun mutane ko kasuwancin da abin ya shafa ba su da kyau fiye da kafin haraji. Nauyin haraji da adadin kuɗin da aka kashe ya dogara ne akan elasticity na samarwa da buƙatar mai kyau haraji.

Yawancin haraji-ciki har da harajin samun kudin shiga da harajin tallace-tallace-na iya samun madaidaicin farashi mai kisa. Hanya daya tilo don gujewa tsadar kiba a cikin tattalin arzikin da ke da gasa gabaɗaya ita ce kamewa daga harajin da ke canza yunƙurin tattalin arziki. Irin waɗannan haraji sun haɗa da harajin ƙimar ƙasa, inda harajin ke kan mai kyau a cikin wadatar da ba ta da ƙarfi. Ta hanyar sanya harajin darajar filayen da ba a inganta ba sabanin abin da aka gina a kai, harajin kimar filaye baya kara haraji kan masu mallakar fili don inganta filayensu. Wannan ya saba wa harajin kadarorin gargajiya wanda ke ba da lada ga watsi da ƙasa da kuma hana gini, kulawa, da gyarawa. Wani misalin haraji mai ƙarancin kima shine harajin dunƙule kamar harajin zabe (haraji) wanda duk manya ke biya ba tare da la'akari da zaɓin su ba. Babu shakka harajin ribar da ba a tsammani ba zai iya shiga cikin wannan rukunin.

Asara mai mutuƙar kiba baya lissafin tasirin harajin da ke tattare da daidaita filin wasan kasuwanci. Kasuwancin da ke da ƙarin kuɗi sun fi dacewa don kare gasar. Ya zama ruwan dare cewa masana'antar da ke da ƙananan ƙananan kamfanoni suna da babban shinge na shigarwa ga sababbin masu shigowa cikin kasuwa. Wannan shi ne saboda gaskiyar cewa babban kamfani, mafi kyawun matsayinsa don yin shawarwari tare da masu kaya. Hakanan, manyan kamfanoni na iya yin aiki a ƙananan riba ko ma riba mara kyau na tsawon lokaci, don haka fitar da gasa. Ƙarin ci gaba na haraji na riba, duk da haka, zai rage irin wannan shinge ga sababbin masu shiga, ta yadda za a kara gasa da kuma amfanar masu amfani.

Karɓar abubuwan ƙarfafawa Ƙaddamar da lambar haraji a cikin ƙasashe masu tasowa suna ba da ƙarfafa haraji mara kyau. Ƙarin cikakkun bayanai game da manufofin haraji akwai, ƙarin dama don kauce wa haraji na doka da kuma kauce wa haraji ba bisa ka'ida ba. Waɗannan ba kawai haifar da asarar kudaden shiga ba amma sun haɗa da ƙarin farashi: alal misali, biyan kuɗin da aka yi don shawarar haraji ainihin tsadar kiba ne saboda ba su ƙara wadata ga tattalin arziki. Har ila yau, abubuwan ƙarfafawa suna faruwa saboda ma'amaloli 'boyayye' marasa haraji; alal misali, siyar da kamfani ɗaya zuwa wani yana iya zama abin dogaro ga harajin tallace-tallace, amma idan an jigilar kayayyaki iri ɗaya daga reshe na kamfani zuwa wani, ba za a biya haraji ba.

Don magance waɗannan batutuwa, masana tattalin arziƙi sukan ba da shawarar tsarin haraji masu sauƙi da gaskiya waɗanda ke guje wa samar da madafun iko. Harajin tallace-tallace, alal misali, ana iya maye gurbinsu da ƙarin harajin ƙima wanda ba ya kula da tsaka-tsaki.

A kasashe masu tasowa

Bayan binciken Nicolas Kaldor, kuɗin jama'a a ƙasashe masu tasowa yana da alaƙa mai ƙarfi ga iyawar jihohi da ci gaban kuɗi. Yayin da ƙarfin jihohi ke haɓaka, jihohi ba kawai ƙara yawan kuɗin haraji ba har ma da tsarin haraji. Tare da manyan sansanonin haraji da raguwar mahimmancin harajin ciniki, harajin kuɗin shiga yana samun ƙarin mahimmanci. A cewar hujjar Tilly, iyawar jihar ta samo asali ne a matsayin martani ga bullar yaki. Yaƙi wani abin ƙarfafawa ne ga jihohi don ƙara haraji da ƙarfafa ƙarfin jihohi. A tarihi, an sami nasarorin haraji da yawa a lokacin yaƙi. Gabatar da harajin kuɗin shiga a Biritaniya ya faru ne saboda Yaƙin Napoleon a 1798. Amurka ta fara shigar da harajin kuɗin shiga lokacin yakin basasa. Harajin yana takura ne da karfin kasafin kudi da na doka na wata kasa. Har ila yau, iyawar kasafin kuɗi da na doka suna haɗa juna. Tsarin haraji da aka ƙera zai iya rage girman hasara da haɓaka haɓakar tattalin arziki. Tare da ingantacciyar yarda da ingantaccen tallafi ga cibiyoyin kuɗi da dukiyoyin mutum ɗaya, gwamnati za ta iya karɓar ƙarin haraji. Ko da yake ƙasashe masu arziki suna da ƙarin harajin haraji, haɓakar tattalin arziƙin ba koyaushe yana fassara zuwa ƙarin harajin haraji ba. Misali, a Indiya, karuwar keɓancewa yana haifar da koma baya na kudaden harajin shiga a kusan kashi 0.5% na GDP tun 1986.

Masu bincike na EPS PEAKS sun bayyana cewa ainihin dalilin haraji shine tara kudaden shiga, samar da albarkatu don Kasafin Kasafin Kudi, da kuma kafa wani muhimmin bangare na sarrafa tattalin arzikin kasa. Sun ce ka'idar tattalin arziki ta mayar da hankali kan bukatar "inganta" tsarin ta hanyar daidaita inganci da daidaito, fahimtar tasirin abin da ake samarwa, da amfani da kuma rarrabawa, sake rarrabawa, da walwala.

Sun bayyana cewa an kuma yi amfani da haraji da kuma rage haraji a matsayin kayan aiki don canza ɗabi'a, don yin tasiri ga yanke shawara na zuba jari, samar da aiki, tsarin amfani, da kuma mummunar lalacewar tattalin arziki ( waje), kuma a ƙarshe, inganta ci gaban tattalin arziki da ci gaba. Har ila yau, tsarin haraji da gudanar da ayyukansa na taka muhimmiyar rawa wajen gina jiha da gudanar da mulki, a matsayin babban nau’i na “kwangilar zaman jama’a” tsakanin jama’a da jama’a, wadanda a matsayinsu na masu biyan haraji, za su iya aiwatar da ayyukan gwamnati a sakamakon haka.

Masu binciken sun rubuta cewa kudaden shiga na cikin gida ya kasance wani muhimmin bangare na samar da kudaden jama'a na kasashe masu tasowa saboda ya fi kwanciyar hankali da hasashen sama da taimakon ci gaban kasashen waje kuma ya zama wajibi kasa ta kasance mai dogaro da kanta. Sun gano cewa kudaden shiga na cikin gida, a matsakaici, sun riga sun fi na ODA girma, tare da taimakon kasa da kashi 10% na harajin da aka tattara a Afirka gaba daya.

Duk da haka, a cikin kashi ɗaya bisa huɗu na Taimakon Raya Ƙasashen waje na Afirka ya zarce karɓar haraji, tare da yiwuwar waɗannan ƙasashe ba su da albarkatu. Wannan ya nuna kasashen da suka fi samun ci gaba wajen maye gurbin taimako da kudaden haraji sun kasance masu cin gajiyar rashin daidaito daga hauhawar farashin makamashi da kayayyaki.

Marubucin ya sami kudaden haraji a matsayin kaso na GDP yana bambanta sosai a kusan matsakaicin duniya na 19%. Har ila yau, wannan bayanan ya nuna cewa ƙasashen da ke da babban GDP suna da ƙarin haraji zuwa ma'auni na GDP, wanda ke nuna cewa yawan kuɗin shiga yana da alaƙa da fiye da kudaden shiga na haraji. A matsakaita, kasashe masu tasowa suna samun kudaden haraji a matsayin kaso na GDP na kusan kashi 22%, idan aka kwatanta da kashi 18% a kasashe masu matsakaicin ra'ayi da kashi 14% a kasashe masu karamin karfi.

A cikin ƙasashe masu tasowa, mafi girman haraji-zuwa-GDP rabo yana cikin Denmark a kashi 47% kuma mafi ƙanƙanta yana cikin Kuwait a 0.8%, yana nuna ƙarancin haraji daga kuɗin shigar mai mai ƙarfi. Matsakaicin aikin dogon lokaci na kudaden shiga na haraji a matsayin kaso na GDP a cikin kasashe masu karamin karfi ya kasance mai tsayi sosai, kodayake yawancin sun nuna dan kadan a cikin 'yan shekarun nan. A matsakaita, kasashe masu arzikin albarkatu sun sami ci gaba mafi yawa, daga kashi 10% a tsakiyar shekarun 1990 zuwa kusan kashi 17% a 2008. Kasashen da ba su da albarkatu sun sami ci gaba tare da matsakaita kudaden shiga na haraji ya karu daga 10% zuwa 15% akan lokaci guda.

Yawancin kasashe masu karamin karfi suna da rabon haraji-zuwa-GDP kasa da 15% wanda zai iya zama saboda karancin karfin haraji, kamar takaitaccen ayyukan tattalin arziki, ko karancin kokarin haraji saboda zabin manufofi, rashin bin doka, ko gudanarwa. ƙuntatawa.

Wasu kasashe masu karamin karfi suna da karancin haraji-zuwa-GDP saboda kudaden shigar harajin albarkatu (misali Angola) ko ingantaccen tsarin sarrafa haraji (misali Kenya, Brazil) yayin da wasu kasashe masu matsakaicin kudin shiga suna da karancin haraji zuwa-GDP (misali. Malaysia) wanda ke nuna ƙarin zaɓi na manufofin haraji.

Duk da yake yawan kudaden haraji gabaɗaya ya kasance mai ƙarfi, yanayin duniya yana nuna harajin ciniki yana raguwa a matsayin adadin kuɗin shiga (IMF, 2011), tare da kaso na kudaden shiga daga harajin cinikin kan iyaka zuwa harajin tallace-tallace na cikin gida akan kayayyaki da ayyuka. . Kasashe masu karamin karfi sun fi dogaro da harajin ciniki, da kuma karancin kaso na kudin shiga da harajin amfani idan aka kwatanta da kasashe masu samun kudin shiga.

An yi la'akari da ɗaya mai nuna ƙwarewar biyan haraji a cikin binciken "Yin Kasuwanci", wanda ya kwatanta adadin kuɗin haraji, lokacin da aka kashe don biyan hanyoyin haraji, da adadin biyan kuɗin da ake buƙata a cikin shekara, a cikin ƙasashe 176. Kasashe masu “mafi sauki” da ake biyan haraji suna Gabas ta Tsakiya ne inda UAE ke matsayi na farko, sai Qatar da Saudi Arabiya, da alama suna nuna karancin haraji a wadannan kasashe. Kasashe a yankin kudu da hamadar Sahara suna cikin "mafi wahala" don biyan kuɗi tare da Jamhuriyar Afirka ta Tsakiya, Jamhuriyar Kongo, Guinea da Chadi a cikin ƙasa 5, wanda ke nuna yawan adadin haraji da kuma babban nauyin gudanarwa don yin aiki.

Mahimman bayanai Masu binciken EPS PEAKS ne suka tattara bayanan da ke ƙasa:

'Yancin ciniki ya haifar da raguwar harajin ciniki a matsayin kaso na jimlar kudaden shiga da GDP. Kasashe masu arzikin albarkatu suna son tattara karin kudaden shiga a matsayin kaso na GDP, amma wannan ya fi saurin canzawa. Kasashen da ke kudu da hamadar sahara wadanda ke da arzikin albarkatun kasa sun fi yadda kasashen da ba su da albarkatun kasa ke karbar haraji, amma kudaden shiga na kara yin tabarbarewa daga shekara zuwa shekara. Ta hanyar ƙarfafa sarrafa kudaden shiga, akwai manyan damammaki don zuba jari don ci gaba da haɓaka. Kasashe masu tasowa suna da sashe na yau da kullun wanda ke wakiltar kusan kashi 40%, watakila har zuwa 60% a wasu. Sassan da ba na yau da kullun sun ƙunshi ƙananan ƴan kasuwa na yau da kullun waɗanda ƙila ba za su iya yin tasiri ba wajen shigar da kuɗin haraji tunda tsadar tattarawa yana da yawa kuma yuwuwar samun kuɗin shiga yana da iyaka (ko da yake akwai fa'idodin gudanar da mulki). Har ila yau, akwai batun kamfanonin da ba su yarda da su ba, wadanda ke da wuyar biyan haraji, suna guje wa haraji kuma ya kamata a shigar da su cikin gidan haraji. A yawancin ƙasashe masu karamin karfi, yawancin kudaden shiga ana tattara su ne daga kunkuntar tushen haraji, wani lokacin saboda ƙarancin ayyukan tattalin arziƙin da ake biyan haraji. Don haka akwai dogaro ga ƴan masu biyan haraji, galibi ‘yan ƙasa da ƙasa, waɗanda za su iya ta’azzara ƙalubalen kuɗin shiga ta hanyar rage alhakinsu na haraji, a wasu lokuta suna cin zarafin rashin iya aiki a hukumomin kudaden shiga, wani lokacin ta hanyar cin zarafi na farashin canja wuri.[ ƙarin bayani da ake bukata]. Kasashe masu tasowa da masu ci gaba suna fuskantar babban kalubale wajen biyan harajin na kasa da kasa da na kasa da kasa. Ƙididdiga na asarar kuɗaɗen haraji daga guje-guje da guje-guje a ƙasashe masu tasowa yana iyakance ne saboda ƙarancin bayanai da gazawar hanyoyin, amma wasu ƙididdiga suna da mahimmanci.

Takaitawa Taimakawa cikin kudaden shiga na iya tallafawa tattara kudaden shiga don haɓakawa, haɓaka tsarin tsarin haraji da ingancin gudanarwa, da ƙarfafa gudanarwa da bin doka. Marubucin Jagoran Maudu'in Tattalin Arziki ya gano cewa mafi kyawun hanyoyin ba da taimako don samun kudaden shiga ya dogara da yanayin ƙasa, amma ya kamata a yi niyya don daidaitawa tare da muradun gwamnati da sauƙaƙe shiri mai inganci da aiwatar da ayyuka a ƙarƙashin sake fasalin haraji na tushen shaida. A ƙarshe, ta gano cewa gano wuraren da za a ci gaba da yin gyare-gyare na buƙatar tantance takamaiman ƙasar: fagagen fagage na ƙasashe masu tasowa da aka gano a duniya (misali IMF) sun haɗa da, alal misali, harajin kadarorin kuɗaɗen shiga cikin gida, ƙarfafa sarrafa kashe kuɗi, da ingantaccen harajin masana'antu masu haƙori da kuma samar da harajin da ake buƙata. na kasa da kasa.

Ra'ayi

Taimako Babban labarin: Kwangilar zamantakewa Kowane haraji, duk da haka,, ga wanda ya biya, alama ce, ba na bautar ba, amma ta 'yanci. - Adam Smith (1776), Dukiyar Al'ummai

Harajin kasashe a shekarar 2005

A cewar yawancin falsafar siyasa, haraji yana da hujja yayin da suke ba da gudummawar ayyukan da suka zama dole kuma masu amfani ga al'umma. Bugu da ƙari, ana iya amfani da haraji na ci gaba don rage rashin daidaiton tattalin arziki a cikin al'umma. A bisa wannan ra'ayi, haraji a cikin jihohin zamani na zamani yana amfana da yawancin jama'a da ci gaban zamantakewa. Gabatarwa gama gari na wannan ra'ayi, fassara kalamai daban-daban na Oliver Wendell Holmes Jr. shine "Haraji farashin wayewa ne".

Haka kuma za a iya cewa a tsarin dimokuradiyya, domin gwamnati ita ce jam’iyyar da ke aiwatar da ayyukan sanya haraji, al’umma gaba daya su kan yanke shawarar yadda za a tsara tsarin haraji. Taken "Babu haraji ba tare da wakilci ba" na juyin juya halin Amurka ya nuna wannan ra'ayi. Ga masu ra'ayin mazan jiya na gargajiya, biyan haraji ya cancanta a matsayin wani ɓangare na wajibcin ƴan ƙasa gabaɗaya na biyayya ga doka da tallafawa cibiyoyi da aka kafa. Matsayin masu ra'ayin mazan jiya yana cikin ƙila mafi shaharar maganar kuɗin jama'a, "Tsohon haraji haraji ne mai kyau". Masu ra'ayin mazan jiya suna ba da shawarar "babban jigo na masu ra'ayin mazan jiya na cewa babu wanda ya kamata a ba wa wani uzuri daga biyan kuɗin gwamnati, don kada su yarda cewa gwamnati ba ta da tsada a gare su tare da takamaiman sakamakon cewa za su buƙaci ƙarin 'ayyukan' gwamnati." Jama'a na demokraɗiyya gabaɗaya suna ba da ƙarin matakan haraji don ba da gudummawar samar da sabis na jama'a iri-iri kamar kula da lafiya da ilimi, gami da samar da fa'idodi iri-iri. Kamar yadda Anthony Crosland da sauransu suka yi gardama, ƙarfin harajin kuɗin shiga daga babban birni shine babban jigo na shari'ar dimokuradiyyar zamantakewa don haɗakar tattalin arziƙi kamar yadda ya saba da muhawarar Marxist don cikakken ikon mallakar jama'a. Masu 'yanci na Amurka suna ba da shawarar ƙaramin matakin haraji don haɓaka kariyar 'yanci.

Harajin tilas na daidaikun mutane, kamar harajin samun kudin shiga, galibi ana samun barata bisa dalilan da suka hada da ikon yanki, da kwangilar zamantakewa. Masu kare harajin kasuwanci suna jayayya cewa hanya ce mai inganci ta harajin kuɗin shiga wanda a ƙarshe ke gudana ga daidaikun mutane, ko kuma cewa harajin kasuwanci daban ya cancanta a kan dalilin cewa kasuwancin dole ne ya haɗa da amfani da ababen more rayuwa a bainar jama'a da kiyaye tattalin arziki, kuma kasuwancin sun kasance. a zahiri ana cajin wannan amfani. Masana tattalin arziki na Georgist suna jayayya cewa duk hayar tattalin arzikin da aka tattara daga albarkatun kasa (filaye, hakar ma'adinai, kamun kifi, da sauransu) kudaden shiga ne da ba a samu ba, kuma na al'umma ne maimakon kowane mutum. Suna ba da shawarar a kara haraji mai yawa (“Haraji ɗaya”) akan filaye da sauran albarkatun ƙasa don dawo da wannan kuɗin shiga da ba a samu ba ga jihar, amma babu sauran haraji.

Rashin biyan haraji, Haraji a matsayin bauta, da Haraji a matsayin sata Domin biyan haraji wajibi ne kuma tsarin doka ya tilasta shi, maimakon na son rai kamar cinkoson jama'a, wasu falsafar siyasa suna kallon haraji a matsayin sata, kwace, bauta, a matsayin take hakkin mallaka, ko mulkin kama-karya, suna zargin gwamnati da karbar haraji ta hanyar karfi da karfi. tilastawa yana nufin. Masu son zuciya, anarcho-capitalist, da masu sassaucin ra'ayi na dama suna ganin haraji a matsayin zalunci na gwamnati ta hanyar ruwan tabarau na ka'idar rashin zalunci. Masu ra'ayin cewa dimokuradiyya ta halasta haraji, masu ra'ayin cewa duk nau'ikan gwamnati, gami da dokokin da aka zaba ta hanyar dimokuradiyya, zalunci ne. A cewar Ludwig von Mises, "al'umma gaba ɗaya" bai kamata ta yanke irin wannan shawarar ba, saboda tsarin ɗabi'a. Masu adawa da haraji na Libertarian suna da'awar cewa kariya ta gwamnati, kamar 'yan sanda da jami'an tsaro za a iya maye gurbinsu da wasu hanyoyin kasuwa kamar hukumomin tsaro masu zaman kansu, hukumomin sasantawa ko gudummawar sa kai.

Murray Rothbard ya yi jayayya a cikin The Ethics of Liberty a cikin 1982 cewa haraji sata ne kuma saboda haka juriya na haraji ya zama halal: "Kamar yadda babu wanda ake buƙatar ɗabi'a don amsawa ɗan fashi da gaskiya lokacin da ya tambaye ko akwai wasu abubuwa masu daraja a gidan mutum, don haka babu wanda ana iya buƙatar ɗabi'a don amsa irin waɗannan tambayoyin da jihar ta yi ta gaskiya, misali, lokacin da ake cike harajin kuɗin shiga."

Wasu da dama na kallon kashe kudi da gwamnati ke kashewa a matsayin rashin amfani da jari, kuma irin wadannan ayyukan da gwamnati ke son rayawa na iya samar da kamfanoni masu zaman kansu a farashi mai rahusa. Wannan hujjar ta nuna cewa ma’aikatan gwamnati ba sa saka hannun jarin kansu yadda ya kamata wajen inganta ayyukan, don haka kashe kudaden da ake kashewa yana faruwa a kowane mataki. Hakazalika, yawancin jami'an gwamnati ba a zaɓe su don ƙwarewar gudanar da ayyukansu ba, don haka za a iya karkatar da ayyukan. A Amurka, Shugaba George W. Bush ya ba da shawara a cikin kasafin kudinsa na 2009 "don ƙare ko rage shirye-shirye na hankali 151" waɗanda ba su da inganci ko kuma ba su da tasiri.

Bugu da ƙari, masu sukar haraji sun lura cewa tsarin haraji, ba wai kawai zaluntar kuɗaɗen ƴan ƙasa ba ne, har ma da rashin adalci yana ɗaukar lokaci mai yawa daga ƴan ƙasa. Misali, Cibiyar Ayyukan Aiki ta Amurka ta kiyasta cewa Amurkawa suna kashe sa'o'i biliyan 6.5 a kowace shekara suna shirya harajin su. Wannan yayi daidai da kusan shekaru 741,501 na rayuwa da ake rasawa kowace shekara don kammala fom ɗin haraji da sauran takaddun da ke da alaƙa.

Socialism Karl Marx ya dauka cewa haraji ba zai zama dole ba bayan zuwan gurguzu kuma yana fatan "kafewar jihar". A kasashe masu ra'ayin gurguzu irin na kasar Sin, haraji ya taka rawa sosai, tun da yawancin kudaden shigar da gwamnati ke samu daga mallakar kamfanoni ne, kuma wasu na cewa harajin kudi bai zama dole ba. Yayin da a wasu lokuta ana tambayar ɗabi'a na haraji, yawancin muhawarar game da haraji sun ta'allaka ne akan digiri da hanyar haraji da kuma alaƙar kashe kuɗin gwamnati, ba harajin kanta ba.

Zabi Zaɓin haraji shine ka'idar da ya kamata masu biyan haraji su sami ƙarin iko tare da yadda ake kasafta harajin kowannensu. Idan masu biyan haraji za su iya zaɓar waɗanne ƙungiyoyin gwamnati ne suka karɓi harajin su, yanke shawarar farashi na dama zai haɗa ilimin su. Misali, mai biyan harajin da ya ware mafi yawan harajin sa kan ilimin jama’a zai samu raguwar kasaftawa kan harkokin kiwon lafiyar jama’a. Magoya bayan sun ce barin masu biyan haraji su nuna abubuwan da suke so zai taimaka wajen tabbatar da cewa gwamnati ta yi nasarar samar da kayan amfanin jama’a yadda ya kamata da masu biyan haraji ke kima da su. Wannan zai kawo ƙarshen hasashe na ƙasa, zagayowar kasuwanci, rashin aikin yi da rarraba dukiya sosai daidai gwargwado. Joseph Stiglitz na Henry George Theorem ya annabta isar sa saboda - kamar yadda George kuma ya lura - kashe kuɗin jama'a yana haɓaka ƙimar ƙasa.

Geoism Geolibertarianism, da harajin ƙimar ƙasa Geoists (Georgists da geolibertarians) sun bayyana cewa haraji ya kamata da farko tattara hayar tattalin arziki, musamman ƙimar ƙasa, saboda dalilai biyu na ingantaccen tattalin arziki da kuma ɗabi'a. Ingantacciyar amfani da hayar tattalin arziki don biyan haraji shine (kamar yadda masana tattalin arziki suka yarda) saboda gaskiyar cewa irin wannan harajin ba za'a iya aiwatar da shi ba kuma baya haifar da asarar kiba, kuma yana kawar da ƙwarin gwiwa don yin hasashe a ƙasa. Halinsa yana dogara ne akan yanayin Geoist cewa kadarorin masu zaman kansu sun dace don samfuran aiki amma ba don ƙasa da albarkatun ƙasa ba.

Masanin tattalin arziki da gyara zamantakewa Henry George ya yi adawa da harajin tallace-tallace da harajin kariya saboda mummunan tasirin su akan kasuwanci. Ya kuma yi imani da haƙƙin kowane mutum na samun sakamakon aikin da ya samu da kuma jari mai fa'ida. Don haka, samun kuɗin shiga daga aikin da aka biya da kuma babban jari ya kamata ya kasance ba a biya haraji ba. Don haka yawancin masu ilimin Geoists-musamman waɗanda ke kiran kansu geolibertarian-suna raba ra'ayi tare da masu sassaucin ra'ayi cewa waɗannan nau'ikan haraji (amma ba duka ba) fasiƙanci ne har ma da sata. George ya ce ya kamata a sami haraji guda ɗaya: Harajin Ƙimar Ƙasa, wanda ake la'akari da inganci da ɗabi'a. Buƙatar ƙayyadaddun filaye ya dogara da yanayi, amma har ma fiye da kasancewar al'ummomi, kasuwanci, da kayayyakin more rayuwa na gwamnati, musamman a cikin birane. Don haka, hayan tattalin arzikin ƙasa ba na wani mutum ne na musamman ba kuma ana iya da'awar kuɗin jama'a. A cewar George, wannan zai kawo ƙarshen kumfa na gidaje, zagayowar kasuwanci, rashin aikin yi da rarraba dukiya da yawa daidai gwargwado. Henry George Theorem na Joseph Stiglitz yayi hasashen isar sa don ba da kuɗin tallafin kayan jama'a saboda waɗannan suna haɓaka ƙimar ƙasa.

John Locke ya bayyana cewa, a duk lokacin da aka cakude aiki da albarkatun kasa, kamar yadda yake da ingantaccen filaye, ana tabbatar da kadarorin masu zaman kansu bisa tanadin cewa dole ne a samu isassun albarkatun kasa masu inganci iri daya ga wasu. Masana Geoists sun bayyana cewa an keta dokar Lockean a duk inda ƙimar ƙasa ta fi sifili. Don haka, a karkashin ka'idar da aka dauka na daidaita hakkin dukkan mutane ga albarkatun kasa, wanda ya mallaki kowane irin wannan kasa dole ne ya biya sauran al'umma adadin wannan darajar. Saboda wannan dalili, masana kimiyya gabaɗaya sun yi imanin cewa ba za a iya ɗaukar irin wannan biyan azaman 'haraji' na gaskiya ba, sai dai diyya ko kuɗi. Wannan yana nufin cewa yayin da masu ilimin Geoists kuma suna ɗaukar haraji a matsayin kayan aikin adalci na zamantakewa, sabanin masu ra'ayin dimokuradiyya da masu sassaucin ra'ayi na zamantakewa ba sa ɗaukar shi a matsayin kayan aikin sake rarrabawa amma a matsayin 'predistribution' ko kuma kawai daidaitaccen rarraba na gama gari.

Modern geoists lura cewa ƙasa a cikin na gargajiya tattalin arziki ma'anar kalmar magana game da duk albarkatun kasa, don haka kuma ya hada da albarkatun kamar ma'adinai adibas, ruwa da kuma electromagnetic bakan, wanda dama damar kuma haifar da tattalin arziki hayar da dole ne a biya. A ƙarƙashin wannan dalili mafi yawansu kuma suna ɗaukar harajin pigouvian a matsayin diyya don lalacewar muhalli ko gata a matsayin abin karɓa har ma ya zama dole.

Ka'idoji

Laffer lankwasa A cikin tattalin arziƙi, lanƙwan Laffer wakilci ne na ƙa'idar dangantakar dake tsakanin kudaden shiga na gwamnati da aka haɓaka ta hanyar haraji da duk yuwuwar ƙimar haraji. Ana amfani da shi don kwatanta manufar elasticity na samun kuɗin shiga haraji (cewa kudin shiga mai haraji zai canza don amsa canje-canje a cikin adadin haraji). An gina lanƙwan ta hanyar gwajin tunani. Na farko, ana la'akari da adadin kuɗin harajin da aka taso a matsanancin ƙimar haraji na 0% da 100%. A bayyane yake cewa kashi 0% na haraji ba ya samun kudaden shiga, amma hasashe na Laffer shine cewa adadin haraji 100% ba zai haifar da kudaden shiga ba saboda a irin wannan adadin babu wani abin ƙarfafawa ga mai biyan haraji don samun kudin shiga. don haka kudaden shiga da aka samu zai zama 100% na komai. Idan duka kashi 0% da 100% na haraji ba su samar da kudaden shiga ba, ya biyo baya daga ka'idar ƙimar ƙimar cewa dole ne a kasance aƙalla ƙima ɗaya tsakanin inda kudaden shiga haraji zai zama matsakaicin. Laffer curve yawanci ana wakilta shi azaman jadawali wanda ke farawa da 0% haraji, kudaden shiga sifili, yana tashi zuwa matsakaicin adadin kudaden shiga da aka haɓaka a matsakaicin adadin haraji, sannan kuma ya sake faɗuwa zuwa kudaden shiga na sifiri a ƙimar haraji 100%.

Wata yuwuwar sakamako na lanƙwan Laffer shine haɓaka ƙimar haraji fiye da wani batu zai zama mara amfani don haɓaka ƙarin kudaden shiga haraji. Za'a iya ƙididdige madaidaicin Laffer laffer don kowane tattalin arziƙin da aka ba da shi kawai kuma irin waɗannan ƙididdiga wasu lokuta suna da rikici. The New Palgrave Dictionary of Economics ya ba da rahoton cewa alkalumman yawan kuɗin shiga-ƙaramar adadin haraji sun bambanta sosai, tare da matsakaicin matsakaicin kusan kashi 70%.

Mafi kyawu Yawancin gwamnatoci suna karɓar kudaden shiga wanda ya zarce wanda za a iya bayar da shi ta hanyar harajin da ba na karkata ba ko kuma ta hanyar harajin da ke ba da riba biyu. Mafi kyawun ka'idar haraji shine reshe na tattalin arziki wanda yayi la'akari da yadda za'a iya tsara haraji don ba da mafi ƙarancin kiba, ko don ba da sakamako mafi kyau dangane da jindadin jama'a. Matsalar Ramsey tana ma'amala tare da rage ƙimar kiba. Saboda tsadar kiba yana da alaƙa da elasticity na samarwa da buƙatun mai kyau, hakan ya biyo bayan sanya mafi girman ƙimar haraji akan kayan da ake samu mafi ƙarancin wadata da buƙatu zai haifar da ƙarancin ƙarancin kiba. Wasu masana tattalin arziki sun nemi su haɗa ka'idar haraji mafi kyau tare da aikin jin daɗin jama'a, wanda shine furcin tattalin arziki na ra'ayin cewa daidaito yana da daraja ko kaɗan. Idan mutane sun sami raguwar dawowa daga samun kudin shiga, to, mafi kyawun rarraba kudaden shiga ga al'umma ya ƙunshi harajin samun ci gaba. Mafi kyawun harajin shigar da Mirrlees cikakken tsarin ƙa'idar ingantaccen harajin samun ci gaba ne ta wannan layin. A cikin shekarun da suka gabata, masana tattalin arzikin siyasa da yawa sun tattauna ingancin ka'idar mafi kyawun haraji.

Farashin Babban labarin: Yawan haraji An fi fitar da haraji a matsayin kashi, wanda ake kira ƙimar haraji. Bambanci mai mahimmanci lokacin magana game da ƙimar haraji shine bambance tsakanin ƙimar ƙima da ƙimar haraji mai tasiri. Matsakaicin ma'auni shine jimlar harajin da aka raba da jimillar adadin harajin da aka biya a kai, yayin da matsakaicin adadin shine adadin da aka biya akan dala na gaba na samun kudin shiga. Misali, idan ana biyan kuɗin shiga akan tsarin 5% daga $0 zuwa $50,000, 10% daga $50,000 zuwa $100,000, da 15% sama da $100,000, mai biyan haraji tare da samun kuɗin shiga na $175,000 zai biya jimillar $18,750 a haraji.

Lissafin haraji (0.05*50,000) + (0.10*50,000) + (0.15*75,000) = 18,750 "Ƙari mai tasiri" zai kasance 10.7%: 18,750/175,000 = 0.107 Matsakaicin "ƙasa" zai zama 15%.