Girgizar kasa ta Kunlun na 2001

Girgizar kasa ta Kunlun na shekarar 2001 wanda kuma aka sani da girgizar Kokoxili na 2001, ya faru a ranar 14 ga Nuwamba 2001 da 09:26 UTC (17:26 na lokacin gida), tare da girgizar ƙasa a kusa da Kokoxili, kusa da kan iyaka tsakanin Qinghai da Xinjiang a wani yanki mai tsaunuka masu nisa. Tare da girman 7.8 M <sub id="mwDw">w</sub> ita ce girgizar ƙasa mafi ƙarfi a China tsawon shekaru 5. Ba a ba da rahoton asarar rayuka ba, mai yiwuwa saboda ƙarancin yawan jama'a da rashin manyan gine-gine. Wannan girgizar ƙasa tana da alaƙa da fashewar ƙasa mafi tsawo da aka taɓa yi a ƙasa, ~ 450 km da.[1]

Girgizar kasa ta Kunlun na 2001
girgizar ƙasa
Bayanai
Kwanan wata 14 Nuwamba, 2001

Tectonic saitin gyara sashe

Kunlun na ɗaya daga cikin manyan tsagin yajin aikin sinistral wanda ke ɗaukar motsi na gabas na tsaunin Tibet dangane da shimfidar Eurasia . Wannan motsi yana haifar da yaduwa ta gefe na yanki mai kauri wanda ke da alaƙa da karo tsakanin shimfidar Indiya da Eurasia.[2]

Girgizar Kasa gyara sashe

 
Manyan layukan da ke kusa da Filatan Tibet suna nuna inda kuskuren Kunlun yake

Rushewar girgizar ƙasa ta fara ne a wani ɗan ƙaramin ɓangaren ɓarna na yajin aiki a ƙarshen Kunlun a yankin dutsen Buka Daban Feng. Rushewar ta bazu zuwa gabas ta hanyar tsawaitawa kafin ta bi babban kuskuren Kunlun. Yankin naɓarɓarewar girgizar ƙasa (watau abin da ya faru a lokacin girgizar ƙasa) yana da girma sosai, tare da lura da babban kuskure har zuwa 60 km daga babban abin fashewar. Wannan nakasa na faruwa ne a hanyoyi biyu, ca. 20 da 60 km daga babban kuskuren kuskure. Lissafin da aka riga aka yi da fasali na geomorphological suna ba da shawarar cewa wannan ƙaurawar da girgizar ƙasa ta haifar ya faru akan kurakuran da ke akwai. Rushewar farfajiyar ƙasa ya ƙaru sama da kilomita 400, wanda hakan ya sa ya zama yanki mafi tsawo na ruɓewar ruwayen co-seismic zuwa yanzu.[3][4]

Wani bincike game da saurin yaɗuwa yana nuna cewa fashewar ta bazu cikin hanzari na al'ada tare da sashin asali, amma ta ƙaru cikin sauri zuwa sama da saurin S-wave bayan tsallake tsallaken tsawaitawa kuma ta ci gaba da wannan hanzarin har sai an daina yaɗuwa. Wannan ya sa girgizar ƙasa ta Kunlun ta zama mafi kyawun rubutaccen misalin girgizar ƙasa. An ba da shawarar cewa yankin da ba a saba gani ba na ɓarkewar co-seismic sakamako ne na kai tsaye na yaɗuwar ɓarkewar supershear.

Lalacewa gyara sashe

Saboda nisan yankin, mafi yawan rahotannin ɓarnar sun fito ne daga yankunan da ke da nisan kilomita dari da cibiya. Cibiyar jama'a mafi kusa, birnin Golmud, ta ba da rahoton girgizar ƙasa mai ƙarfi amma babu gine -gine da suka rushe. An ba da rahoton wasu lalacewar a wurin ginin layin dogo na Qingzang (layin dogo na Qinghai-Tibet) da kan babbar hanyar Qinghai-Tibet.

Manazarta gyara sashe

Hanyoyin waje gyara sashe

  • The International Seismological Centre has a bibliography and/or authoritative data for this event.
  1. Klinger,Y.; Xu,X.; Tapponnier,P.; Van der Woerd,J.; Lasserre,C.; Geoffrey King,G. (2005). "High-Resolution Satellite Imagery Mapping of the Surface Rupture and Slip Distribution of the Mw _7.8, 14 November 2001 Kokoxili Earthquake, Kunlun Fault, Northern Tibet, China". Bulletin of the Seismological Society of America. 95 (5): 1970–1987. Bibcode:2005BuSSA..95.1970K. doi:10.1785/0120040233.
  2. Van Der Woerd J.; Meriaux, A.S.; Klinger, Y.; Ryerson, F.J.; Gaudemer, Y.; Tapponnier, P. (2002). "The 14 November 2001, Mw 7.8 Kokoxili earthquake in northern Tibet (Qinghai Province, China)" (PDF). Seismological Research Letters. 73 (2): 125–135. doi:10.1785/gssrl.73.2.125. Archived from the original (PDF) on 1 September 2020. Retrieved 30 January 2019.
  3. Liu, J. G.; Haselwimmer, C. E. (2006). "Co‐seismic ruptures found up to 60 km south of the Kunlun fault after 14 November 2001, Ms 8.1, Kokoxili earthquake using Landsat‐7 ETM+ imagery". International Journal of Remote Sensing. 27 (20): 4461–4470. doi:10.1080/01431160600784283.
  4. Fu B.; Lin A. (2003). "Spatial distribution of the surface rupture zone associated with the 2001 Ms 8.1 Central Kunlun earthquake, northern Tibet, revealed by satellite remote sensing data". International Journal of Remote Sensing. 24 (10): 2191–2198. Bibcode:2003IJRS...24.2191F. doi:10.1080/0143116031000075918.