Geranci yare ne wanda asalin sa daga jihar Bauchi, Najeriya. Kamar yadda bincike ya nuna akwai sama da mutane 200,000 waɗanda ƴan asalin ƙabilar Gera ne kuma Geranci shine yaren da suka fi ji da iyawa a yayin magana. Duk da cewa yanzu Hausa ta kusa gama laƙume yaren, a da akwai ƙauyuka da suka kai 30 waɗanda duka yaren Gera ne, amma yanzu bazai wuce ƙauyuka 4 ba ko su Hausa kusan gama haɗiye su.

Geranci
Lamban rijistar harshe
ISO 639-3 gew
Glottolog gera1246[1]

Kalmomi gyara sashe

Kalmomin Geranci da Hausa da Turanci:[2]

Geranci Hausa Turanci (notes)
auzau manomi farmers
babi biyar five
bana gida home
bar goma ten
bara gada small antelope
basi ribi beniseed
bawi baki mouth [báwî]
belmi goggo baboon
beshim shidda six
bewa bunsuru he goat
biɗi biri monkey
bigini inane Where? [bìgínî]
bini dutsen nika grinding stone bìní
binmi sani to know [bín!mí]
birbi dare night
bisaɓu damina rainy season
bisi karba take [bìsì]
bishimbulu bakwai seven
biwi baya back [bíwì]
bizawa kaka harvest time
boɓa uba father
bori koma go back bórì
bougendiki bakin hanya mouth of the road
buɗa wanka to bathe ɓùdá
buɗa toka ashes
bufishi da rana day
bunu nan here
bur ba ni give me
bura gawa dead body bùrá
burmi guiwa knee
burni ba ni give me
busa hazo harmattan
busimi kirji chest
busiya hula cap/hat [búsìyà]
buwa rami hole [bùwá]
buya gemu beard
gab cikin inside gǝb
ɓa Allah God
ɓaninja tara nine
ɓiliwi tsuntsu bird
caɗeca yayane How is it?
catili jemage bat
dana kujera chair
dari daddawa locust bean [dǝri]
darni danga fence (local) [dǝrni]
dauduwa kudi money
dejana burugali stick for blending soup
denasiri masara maize
dina shekara year
dinza alade pig
diumi zabuwa guinea fowl
dora aboki male friend dórà
dora rafi pond dórá
dumbula kadangariya female lizard
dunja kwado toad
duru gyada groundnut
dusa buge shi beat him
dusha doki horse
duwa duka to beat
duwala doya cassava (fresh)
ɗani sama up, sky, heaven
ɗashi gobe tomorrow
ɗawimi an samu found
ɗelimsa harshe tongue
ɗelmi ɗanɗena lick
ɗeru babu no; none
ɗishi fata skin of an animal
ɗuwa wari bad smell
faɗa ciwo pain
fala gona farm
fanni cire mini remove it for me
faya wadansu others bilabial fricative [fàyá]
faya wutsiya tail [fáyà]
feɗa fartanya hoe
ficci fita going out
fiɗi fito go out
fishi rana sun
fituwi shekaranjiya day before yesterday
gaara tsofuwa tsoho old person
gab cikin inside
gali tara gather together galî or galii?
gawa daki room
gembuwa kofa door
gendiki hanya road
gicci dauka taking
gini dauka take it
ginni dauko mini take it for me
gisira gishiri salt gisɨra
giwi dutse stone
gowa kadewa pumpkin
gulɓuni farshe fingernail gulɓɨni
gurgutu kurciya laughing dove
gwalfa sarauta authority, power
gwami hada gather together
gwandi burgu giant rat male bandicoot?
gwandimi zaure parlor, sitting room
haɗi ka ci eat (command)
hama ruwa water
handimi wake beans (generic)
hani ina Where?
hara kaya thorn
harɗa hakarkari ribs
hauni nuna mini show me
haushi gari flour for bread
hauya muciya TZ stirring stick
hawi ciki stomach
hawiya one thousand
haza hanji intestines
huɗu fuɗu four
huki sake release (it)
huni zuba pour it for me
hurɗu takwas eight
husha wuka knife for cutting meat
isa koyi egg
jijana burugali small forked stick for blending soup
jimusuni abin su their thing; theirs
jinguma damisa leopard
jitina abinci food free var. jicina
ka kai head
kabaɗi hamsin fifty
kabeshim settin sixty
kabishimbulu saba'ín seventy
kaɓaninja tasa'in ninety
kahuɗu arba'in forty
kahurɗu tammanin eighty
kakunu talatin thirty
kalfa rumfa shed
kali wuce pass
kalmi dodo Gere idol
kambulu ashirin twenty
kamiya anjima later
kamya da long ago kǝmya & maybe [my] cons
kande zan je I will go
karatu karatu reading
karfa takalmi shoe f=bilabial fricative
karkali kura hyena
kasmi bera rat (house) kasǝmi – ǝ is transitional v
kasuwa kasuwa market
kawa fada fighting [káwà]
kawa kunya shy [káwà]
kawuya shinkafa rice (head of grass)
kirfa kifi fish f=bilabial fricative
kirni gaya mini tell-me
kirsa kuraraji disease of a cow (boils)
kirsi gaya masa tell-him
kiti koyo learn (command)
koi kalwa locust pod flour
kukuɗa kunu “pap”, drink from flour
kumbu damo monitor lizard (land)
kumi kunne ear
kunu uku three kunnun (nasalized)
kwaɗa kwarya calabash
kwali garma plough
kwalmi na ji I have heard transitional vowel
kwamnimi ya 'ishe ni I am full kwamnɨmi
kwanga lauje sickle to cut rice and grass
ƙ with, and, pronoun
ƙeɗuwi kitse fat
ƙsansa da safe early morning
laawi yaro child
lanu yaron nan this boy
laumi zaafi hot
lawi nama meat
li tashi stand
lini wuya neck
linza jijiya root
loomi haihuwa birth
lumba one hundred
lumba karkashi leaf for soup lùmbá
lumba dri one hundred
lumsa juji rubbish heap
lunga yaayi bushy or weedy
lungura riga cloth
mala daji bush maala?
malu sarki chief
mamba zawo diarrhoea
mandursha kunama scorpion
man bari leave it
mani bari leave it
mansa bar shi leave him
marɗa gero millet
mauri ɓarawo thief
meɗa wani someone
membi wani wuri somewhere
misini giya alcohol/beer
mizi miji man
moi ɗaya one
mori mai oil
mundi mune we (emphatic)
mundu mata woman
munu nawa how much?
mbarmi mutani human being
mbashini kokowa traditional wrestling
mbauda kwando basket (big)
mbera baƙo stranger
mbo wawa fool
mbulu biyu two
naya wancan that-one
ne gani look
nena ganni look-at-me
newa karfi strong
niga ga ni here I am [nɨga]
nimini nawa my own [nɨmɨni]
nimishi naki your (singular, fem) [nɨmɨshi]
nu wannan this
ndali duba look
ndei sanyi feeling cold ndǝi ndéí
ndei tafi go (command) ndèì
ndini yara children
ndiya sa'a cow
ndoma jini blood
ndosi tukunya a pot (for cooking)
ndui zo come
nduƙnaya ta can over there nduƙɨnaya
ndurmbera baaƙo stranger
ndushi kawo bring
ngaimi kulle cat
ngama daɗi good
ngani ɗaura tie
ngarngazi mijin kadangare male lizard
ngirga jaka shoulder bag
ngora jaki donkey
ngwaimi ganye leaves of a tree
ngwali jifa throw
njoni jiya yesterday
nwanda tauri hard nwàndá
nwanda uwa mother nwàndá
nwaki ɗanɗana “taste”
har har until, up to, even
ragsha zagi insult rǝgsha
randa rina wasp
rewi konkot long, slim snake, moves fast, mildly poisonous rèwí
rewi tsoro fear réwí
ri shiga enter
rini yau today [rínì]
rini inuwa shadow [rìní]
ruda dutse hill, mountain
ruɗi ɗebo carry it
rwani murfu hearth
rwanrwan gulma gossiping
rwanshirwani gofan tukunya forked stick used to secure TZ pot while stirring
sara hanu hand
sawa dawa guinea corn
se ka sha drink
si kafa leg
sima suna name
sini kwanta lying down
sinnya zuma honeybee [sinɲa]
sisiɓa angulu vulture
soyi maye witchcraft
succi aika sending
suɗa aiki work
sumburi zomo hare
sundi sune them, they
shafa itace wood
shanga guza monitor lizard (water)
shasha akuya goat
shi ya haɗu have
swaka magana talking
swamɗa ɗamara tucking in shirt
swari rawa dancing & singing
shwanda ɗata bile
shwandini fisari urine
shwanƙla rago lazy
taawa fa'a smooth area on stone (for drying, etc.) táawà
taɗiya tacan that place
tami zauna sit down
tandi taka step on it
taumi ya kare finish
tausa kama shi hold him
tawi kama hold it tǝwi
teera sanda shepherd's staff tée!rá
telca tsalle jumping
tera wata moon tèrâ free var. cera
toɗi barci sleeping
tukumi magirbi hoe used for digging
tunku tinkiya sheep
tunu hakane like that
tushi zuciya heart
tuɗigeni shitta four days hence
tutaɗiya gaata day after the day after tomorrow
tuwa jibi next tomorrow
twakla ƙoko drinking calabash
twana shuuka planting
waimi karfe iron (metal)
waitir kajin dutse rock fowl small black bush fowl that travels on the ground in flocks
wambi makudewa to bend
wani fada say
wanki zubar to pour
wansini kashi bone [wansɨni] or [wansini]
wara miya soup
warga girki cooking
warya barewa small antelope
wasa rani dry season
washa hakori teeth
washuwi sauri quick
wasina tafiya travelling, walking [wasɨna]
wasuwi maciji snake
wata tuwo TZ
waya bishiya tree wàyá
waya maagani medicine wàyá
waya hayaƙi smoke wàayá
wui nono milk
wula awaki goats [wúlà]
wula igiya rope [wùlá]
wunshini hanci nose
wusi wuta fire
wuya ciyawa grass
yaanu menene wannan What is this?
yali karami small yǝli
yankini ɗan'aniya small top stone of grinding stone yankɨni
yausa fakara partridge
yawi dawo come back
yeɗa kare dog
yibi kaza chicken
yiɗi ido eyes
yinimi ya yi min I'm satisfied
yuna yawo roaming about
zarina zagaya circling around
zauni sa mini put some in for me
zawa noma weeding
zawi gudu running
zeura susa maggot
zi gudu escape!
ziɗi bugu pound
zura dariya laughing
zwangra harawa groundnut leavings

Duba kuma gyara sashe

Manazarta gyara sashe

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Geranci". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. Blench, Roger. 2006. Gere-Hausa-English wordlist. Cambridge: Kay Williamson Educational Foundation.