Apries (Girkanci na dā) shine sunan da Herodotus (ii. 161) da Diodorus (i. 68) suka sanya Wahibre Haaibre, Fir'auna na Masar (589 BC - 570 BC), sarki na huɗu (ƙidaya daga Psamtik I) na Daular Masar ta ashirin da shida.  – An daidaita shi da Waphres na Manetho, wanda ya rubuta daidai cewa ya yi sarauta na shekaru 19. Ana kuma kiran Apries Hophra a cikin Irmiya 44:30 (Ibraniyawa: , ,  ; Girkanci: ጽ ጽonαφρη[ς], ). [2]

Da sauri
Pharaoh

Rayuwa
Haihuwa 7 century "BCE"
ƙasa Ancient Egypt (en) Fassara
Mutuwa 567 "BCE"
Makwanci Sais (en) Fassara
Ƴan uwa
Mahaifi Psamtik II
Yara
Yare Twenty-sixth Dynasty of Egypt (en) Fassara
Sana'a
Sana'a statesperson (en) Fassara

Tarihin rayuwa

gyara sashe

Apries ya gaji kursiyin daga mahaifinsa, Fir'auna Psamtik II, a watan Fabrairun 589 BC. Apries ya kasance mai ginawa mai aiki wanda ya gina "ƙarin haikalin a Atribis (Tell Atrib), Bahariya Oasis, Memphis da Sais. " A cikin Shekara ta 4 na mulkinsa, an karɓi 'yar'uwar Apries Ankhnesneferibre a matsayin sabuwar matar Allah ta Amun a Thebes. [3] Koyaya, mulkin Apries ya cika da matsalolin cikin gida. A cikin 588 KZ, Apries ya aika da sojoji zuwa Urushalima don kare shi daga sojojin Babila da Nabuchadnezzar II ya aiko (Yeruki 37:5; 34:21). Sojojinsa da sauri suka janye, duk da haka, a bayyane yake suna guje wa babban rikici da Babiloniyawa.[4][5] Urushalima, bayan da aka kewaye ta tsawon watanni 18, Babiloniyawa sun hallaka ta a ko dai 587 BC ko 586 BC. Yunkurin da Apries ya yi na shiga tsakani a cikin siyasar Masarautar Yahuza ya biyo bayan tawaye na sojoji daga muhimman garuruwan Aswan. [1]

A cewar masana tarihi na gargajiya, Apries ya yi yakin neman zabe a Levant, ya dauki Sidon kuma ya tsoratar da sauran biranen Phoenicia har ya sami biyayya. Koyaya, wannan ƙaddamarwa da ake tsammani mai yiwuwa ba ta da tsawo. Wani dutse da aka gano kwanan nan daga Tahpanes ya rubuta cewa Nabuchadnezzar II ya yi ƙoƙari ya mamaye Masar a cikin 582 BC, amma sojojin Apries sun sami damar kawar da mamayewar.[6]

A Cyrenaica zuwa yamma, Battus II na Cyrene ya karfafa ci gaba da zama na Girka a cikin garinsa, musamman daga Peloponnese da Crete. Wannan ya haifar da rikici tare da 'yan asalin Libya, wanda sarkin su Adicran ya yi kira ga Apries don taimako a kusa da 570 BC. Apries ya kaddamar da yakin basasa a kan Cyrene, amma an ci shi sosai a yakin Irasa . [7][8]

Lokacin da sojojin da aka ci nasara suka koma gida, yakin basasa ya ɓarke a cikin sojojin Masar tsakanin sojojin 'yan asalin ƙasar da' yan kwangila na kasashen waje. Masarawa sun ba da goyon baya ga Amasis II, janar wanda ya jagoranci sojojin Masar a cikin nasarar mamaye Nubia a cikin 592 BC a ƙarƙashin Fir'auna Psamtik II, mahaifin Apries. Amasis da sauri ya ayyana kansa Fir'auna a cikin 570 BC, kuma Apries ya tsere daga Masar ya nemi mafaka a wata ƙasa ta waje. Lokacin da Apries ya koma Misira a cikin 567 BC tare da taimakon sojojin Babila don dawo da kursiyin Masar, mai yiwuwa an kashe shi a yaƙi da sojojin Amasis.[3] A madadin haka, Herodotus (Histories 2.169) ya ce Apries ya tsira daga yaƙin, kuma Amasis mai nasara ya kama shi kuma ya bi da shi da kyau, har sai mutanen Masar suka bukaci adalci a kansa, inda aka sanya shi a hannayensu kuma aka maƙure shi har ya mutu. Ta haka ne Amasis ya tabbatar da mulkinsa a kan Masar kuma ya kasance mai mulkin da ba a kalubalanci ba.

Amasis, duk da haka, an ruwaito cewa ya bi da gawar Apries da girmamawa kuma ya kiyaye al'adun jana'izar da suka dace ta hanyar ɗaukar jikin Apries zuwa Sais kuma ya binne shi a can tare da "cikakken girmamawar soja. " [3] Amasis, tsohon janar wanda ya ayyana kansa Fir'auna, ya kuma auri 'yar Apries, Khedebneithirbinet II, don halatta da ya hau mulki. Duk da yake Herodotus ya yi iƙirarin cewa ana kiran matar Apries Nitetis (Νιτῆτις) (a Helenanci), "babu nassoshi na zamani da ke kiranta" a cikin bayanan Masar.[3]

Eusebius ya sanya Hasken rana na Thales a cikin 585 BC, a cikin shekara ta takwas ko goma sha biyu na mulkin Apries.

Abubuwan tunawa

gyara sashe

Wani obelisk wanda Apries ya gina a Sais an motsa shi ne daga karni na 3 AD Roman Emperor Diocletian kuma an sanya shi a Haikali na Isis a Roma. A yau yana gaban cocin Santa Maria sopra Minerva basilica a Roma.

Dubi kuma

gyara sashe
  • Daular Masar ta ashirin da shida itacen iyali
  • Jerin mutanen Littafi Mai-Tsarki da aka gano a cikin bayanan da ba na Littafi Mai-Msarki ba

Manazarta

gyara sashe
  1. 1.0 1.1 Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Clayton 195-97
  2. Cf. Theis, Christoffer (2011). "Sollte Re sich schämen? Eine subliminale Bedeutung von עפרח in Jeremia 44,30". Ugarit-Forschungen (in Jamusanci). 42: 677–691. ISSN 0342-2356
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Empty citation (help) Cite error: Invalid <ref> tag; name "Shaw & Nicholson, p.37" defined multiple times with different content
  4. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Miller and Hayes, p. 414
  5. Nour, Mostafa Hassan; Iskander, John M.; Hashem, Sameh (2023). "The Stela of King Apries from El-Qantara Gharb: A Royal Journey to the Eastern Borders". Studien zur Altägyptischen Kultur. 52: 221–239. ISSN 0340-2215.
  6. Abd El-Maksoud, Mohamed; Valbelle, Dominique (2013). "Une stèle de l'an 7 d'Apriès découverte sur le site de Tell Défenneh". Revue d'Égyptologie (in Faransanci). 64: 1–13. doi:10.2143/RE.64.0.3011326.
  7. Kenrick 2013.
  8. Rosamilia 2023.

Ayyukan da aka ambata

gyara sashe

 Samfuri:Pharaohs