Ciwon filin fitsari (UTI) cuta ce da ta shafi wani yanki na filin fitsari.[1] Lokacin da ya shafi ƙananan urinary fili ana kiransa ciwon mafitsara (cystitis) kuma idan ya shafi mafitsara na sama an san shi da ciwon koda (pyelonephritis).[2] Alamomin kamuwa da ciwon yoyon fitsari na ƙasa sun haɗa da jin zafi tare da fitsari, yawan fitsari akai-akai, da jin buƙatun fitsari duk da babu komai a cikin mafitsara.[1] Alamomin kamuwa da koda sun haɗa da zazzabi da ciwon gabobi yawanci baya ga alamun ƙananan UTI.[3] Da wuya fitsari na iya fitowa da jini.[4] A cikin manya da kanana, alamun bayyanar cututtuka na iya zama mara kyau ko kuma ba takamaiman ba.[1][5]

Ciwon filin fitsari
Description (en) Fassara
Iri cystitis (en) Fassara, infectious disease (en) Fassara, urinary system disease (en) Fassara, bacterial infectious disease (en) Fassara
cuta
Specialty (en) Fassara urology (en) Fassara
Symptoms and signs (en) Fassara hematuria (en) Fassara, zazzaɓi, dysuria (en) Fassara, Ciwon ciki
frequent urination (en) Fassara
Medical treatment (en) Fassara
Magani ceftriaxone (en) Fassara, sulfadiazine (en) Fassara, mezlocillin (en) Fassara, nafcillin (en) Fassara, cefepime (en) Fassara, fosfomycin (en) Fassara, moxifloxacin (en) Fassara, cefaclor (en) Fassara, cefamandole (en) Fassara, cefoperazone (en) Fassara, ciprofloxacin (en) Fassara, sulfamethoxazole (en) Fassara, cefotetan (en) Fassara, sulfacytine (en) Fassara, cefixime (en) Fassara, bacampicillin (en) Fassara, colistimethate (en) Fassara, carbenicillin (en) Fassara, oxacillin (en) Fassara, cefuroxime (en) Fassara, ticarcillin (en) Fassara, enoxacin (en) Fassara, cyclacillin (en) Fassara, sulfisoxazole (en) Fassara, aztreonam (en) Fassara, imipen (en) Fassara, gemifloxacin (en) Fassara, trimethoprim (en) Fassara, cloxacillin (en) Fassara, nalidixic acid (en) Fassara, cephalexin (en) Fassara, gentamicin (en) Fassara, cefotaxime (en) Fassara, lomefloxacin (en) Fassara, ceftizoxime (en) Fassara, nitrofurantoin (en) Fassara, dicloxacillin (en) Fassara, cefazolin (en) Fassara, gatifloxacin (en) Fassara, piperacillin (en) Fassara, cefadroxil (en) Fassara, cinoxacin (en) Fassara, sulfamethizole (en) Fassara, demeclocycline (en) Fassara, amphotericin B (en) Fassara, levofloxacin (en) Fassara, DL-ofloxacin (en) Fassara, norfloxacin (en) Fassara, meropenem (en) Fassara, ceftazidime (en) Fassara, ampicillin (en) Fassara, amoxicillin (en) Fassara, tobramycin (en) Fassara, cefpodoxime proxetil (en) Fassara, methenamine (en) Fassara, cefoxitin (en) Fassara, methenamine hippurate (en) Fassara, methenamine mandelate (en) Fassara, cefapirin (en) Fassara, penicillin v potassium (en) Fassara, cephalothin (en) Fassara, clavulanic acid (en) Fassara, vaborbactam (en) Fassara, nitroxoline (en) Fassara, norfloxacin (en) Fassara, ceftazidime (en) Fassara, ciprofloxacin (en) Fassara, carbenicillin indanyl (en) Fassara, cefaclor (en) Fassara, nifuratel (en) Fassara, ceftriaxone (en) Fassara, cefixime (en) Fassara, sulfamethoxazole / trimethoprim (en) Fassara, doxycycline (en) Fassara, meropenem trihydrate (en) Fassara, ceftibuten (en) Fassara, linezolid (en) Fassara, ertapenem (en) Fassara, 17α/β-estradiol (en) Fassara, levofloxacin hemihydrate (en) Fassara da fluconazole (en) Fassara
Identifier (en) Fassara
ICD-10-CM N30.0
ICD-9-CM 595.0
DiseasesDB 13657
MedlinePlus 000521
eMedicine 000521
MeSH D014552
Disease Ontology ID DOID:13148 da DOID:0080784

Mafi yawan sanadin kamuwa da cuta shine Escherichia coli, kodayake wasu kwayoyin cuta ko fungi na iya zama sanadin wani lokaci.[6] Abubuwan haɗari sun haɗa da jikin mace, jima'i, ciwon sukari, kiba, da tarihin iyali.[6] Kodayake jima'i abu ne mai haɗari, UTIs ba a rarraba su azaman cututtukan da ake ɗauka ta hanyar jima'i (STIs).[7] Ciwon koda, idan ya faru, yawanci yakan biyo bayan kamuwa da cutar mafitsara amma kuma yana iya haifar da kamuwa da cuta ta hanyar jini.[8] Ganewa a cikin matasa masu lafiya mata na iya dogara ne akan alamun cutar kadai.[9] A cikin waɗanda ke da alamun bayyanar cututtuka, ganewar asali na iya zama da wahala saboda ƙwayoyin cuta na iya kasancewa ba tare da kamuwa da cuta ba.[10] A lokuta masu rikitarwa ko kuma idan magani ya gaza, al'adar fitsari na iya zama da amfani.[11]

A cikin lokuta marasa rikitarwa, ana bi da UTI tare da ɗan gajeren hanya na maganin rigakafi kamar nitrofurantoin ko trimethoprim/sulfamethoxazole.[4] Juriya ga yawancin maganin rigakafi da ake amfani da su don magance wannan yanayin yana ƙaruwa.[1] A lokuta masu rikitarwa, ana iya buƙatar dogon hanya ko maganin rigakafi na cikin jijiya.[4] Idan alamun ba su inganta cikin kwanaki biyu ko uku ba, ana iya buƙatar ƙarin gwajin gano cutar.[11] Phenazopyridine na iya taimakawa tare da bayyanar cututtuka.[1] A cikin wadanda ke da kwayoyin cuta ko fararen jini a cikin fitsari amma ba su da alamun cutar,[12] ba a buƙatar maganin rigakafi gaba ɗaya, kodayake lokacin ciki ya bambanta.[13] A cikin masu kamuwa da cututtuka akai-akai, ana iya ɗaukar ɗan gajeren hanya na maganin rigakafi da zarar an fara bayyanar cututtuka ko kuma ana iya amfani da maganin rigakafi na dogon lokaci a matsayin ma'auni na rigakafi.[14]

Kimanin mutane miliyan 150 suna kamuwa da cutar yoyon fitsari a cikin shekara guda.[6] Sun fi yawa a cikin mata fiye da maza.[4] A cikin mata, sune mafi yawan nau'in kamuwa da kwayoyin cuta.[15] Kimanin kashi 10% na mata suna kamuwa da cutar yoyon fitsari a cikin shekara guda, kuma rabin mata suna da aƙalla kamuwa da cuta guda ɗaya a wani lokaci a rayuwarsu.[9][4] Suna faruwa akai-akai tsakanin shekaru 16 zuwa 35 shekaru.[4] Maimaituwa ya zama ruwan dare.[4] An yi bayanin cututtukan ƙwayar cuta tun zamanin da tare da bayanin farko da aka rubuta a cikin Ebers Papyrus mai kwanan wata zuwa c. 1550 BC.[16]

Takaitaccen bidiyon jagora (rubutun)

Manazarta gyara sashe

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "Urinary Tract Infection". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 17 April 2015. Archived from the original on 22 February 2016. Retrieved 9 February 2016.
  2. Lane, DR; Takhar, SS (August 2011). "Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 539–52. doi:10.1016/j.emc.2011.04.001. PMID 21782073.
  3. Lane, DR; Takhar, SS (August 2011). "Diagnosis and management of urinary tract infection and pyelonephritis". Emergency Medicine Clinics of North America. 29 (3): 539–52. doi:10.1016/j.emc.2011.04.001. PMID 21782073.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 Salvatore S, Salvatore S, Cattoni E, Siesto G, Serati M, Sorice P, Torella M (June 2011). "Urinary tract infections in women". European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology. 156 (2): 131–6. doi:10.1016/j.ejogrb.2011.01.028. PMID 21349630.
  5. Woodford, HJ; George, J (February 2011). "Diagnosis and management of urinary infections in older people". Clinical Medicine. 11 (1): 80–3. doi:10.7861/clinmedicine.11-1-80. PMC 5873814. PMID 21404794.
  6. 6.0 6.1 6.2 Flores-Mireles, AL; Walker, JN; Caparon, M; Hultgren, SJ (May 2015). "Urinary tract infections: epidemiology, mechanisms of infection and treatment options". Nature Reviews. Microbiology. 13 (5): 269–84. doi:10.1038/nrmicro3432. PMC 4457377. PMID 25853778.
  7. Study Guide for Pathophysiology (5 ed.). Elsevier Health Sciences. 2013. p. 272. ISBN 9780323293181. Archived from the original on 2016-02-16.
  8. Introduction to Medical-Surgical Nursing. Elsevier Health Sciences. 2015. p. 909. ISBN 9781455776412.
  9. 9.0 9.1 Nicolle LE (2008). "Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis". Urol Clin North Am. 35 (1): 1–12, v. doi:10.1016/j.ucl.2007.09.004. PMID 18061019.
  10. Jarvis, William R. (2007). Bennett & Brachman's hospital infections (5th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. p. 474. ISBN 9780781763837. Archived from the original on 2016-02-16.
  11. 11.0 11.1 Colgan R, Williams M, Johnson JR (2011-09-01). "Diagnosis and treatment of acute pyelonephritis in women". American Family Physician. 84 (5): 519–26. PMID 21888302.
  12. Ferroni, M; Taylor, AK (November 2015). "Asymptomatic Bacteriuria in Noncatheterized Adults". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 537–45. doi:10.1016/j.ucl.2015.07.003. PMID 26475950.
  13. Glaser, AP; Schaeffer, AJ (November 2015). "Urinary Tract Infection and Bacteriuria in Pregnancy". The Urologic Clinics of North America. 42 (4): 547–60. doi:10.1016/j.ucl.2015.05.004. PMID 26475951.
  14. "Recurrent uncomplicated cystitis in women: allowing patients to self-initiate antibiotic therapy". Rev Prescire. 23 (146): 47–9. November 2013. PMID 24669389.
  15. Colgan, R; Williams, M (2011-10-01). "Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitis". American Family Physician. 84 (7): 771–6. PMID 22010614.
  16. Al-Achi, Antoine (2008). An introduction to botanical medicines : history, science, uses, and dangers. Westport, Conn.: Praeger Publishers. p. 126. ISBN 978-0-313-35009-2. Archived from the original on 2016-05-28.