Ariam/Usaka daya ne daga cikin manyan kabilu hudu na karamar hukumar Ikwuano, jihar Abia, Najeriya. Ariam/Usaka na dangin Isuogu ne. Ita kanta Ariam tana da rukunoni guda uku wato;Ariam, Ekpiri da Usaka.[1] Wannan dangi yana iyaka da Ibere da Oboro a arewa,Oloko a yamma,da kuma wasu al’ummomin Ibibio a jihar Akwa Ibom zuwa kan iyakokinta na gabas da kudu.Forde da Jones sun rarraba dangin Isuogu (Ariam/Usaka da Oloko) a cikin rukunin Ohuhu-Ngwa na yankin Kudancin Igbo.

Ariam/Usaka

Asalin gyara sashe

Ariam ya yi hijira daga Ugwuala a Abam da Usaka daga Ora Obara kuma a Abam.Wanda ya fara zama a Ekpiri ana kiransa Onyeike Ukwumbe daga Ubaha a cikin Nsulu Ngwa (wanda aka fi sani da Umu Osaji) a tsohuwar Lardin Aba.Suka kori mazaunan Annang suka zauna a Ariam Ala-Ala.Daga baya,karancin filayen ya sanya su mayaka wadanda suka kori kungiyar Annang zuwa kudu maso yamma zuwa Nto Ndang da Ita Ikpo.Sunan sabon mazaunin Ariam Elu-Elu.[1]

Al'adu gyara sashe

Mutanen Ariam na bikin Ekpe Al'ad;taron da sauran kungiyoyi uku suka yi a Ikwuano.Ana kuma shirya gasar kokawa ta cikin gida.Suna jin yaren Igbo amma suna da yaren nasu.

Kauyuka gyara sashe

Ariam/Usaka na da kauyuka 15 da suka hada da;

• Amaegbu

• Ariam Elu-Elu

Ariam Ala-Ala

• Azunchai

• Ekpiri Elu-Elu

• Ekpiri Ala-Ala

• Ekwelu

• N If

• Ndiokoro

• Nasara

• Obeagwu

• Obama

• Obani

• Sama

• Usaka Ukwu

Rikicin kan iyaka da al'ummomin Akwa Ibom maƙwabta gyara sashe

Tsawon shekaru, al'ummar Ariam/Usaka na ci gaba da shiga cikin rikicin kan iyaka da makwabtanta na Akwa Ibom .Misali,a cikin Fabrairun 2021,an ba da rahoton kashe mutane 16,yayin da wasu shida suka bace a Usaka Ukwu,Azunchai,Ekpiri Ala-Ala da Ariam Elu-Elu da kuma makwabtan su Nkari da Obot Akara a kananan hukumomin Ini da Obot Akara.Jihar Akwa Ibom.Sauran al’ummomin da rikicin kan iyaka ya shafa sun hada da Oboni, Upa, Ndiorie,Obugwu da Ekwelu.

Duba kuma gyara sashe

  1. 1.0 1.1 https://www.researchgate.net/publication/356191302_ORIGIN_MIGRATION_AND_SETTLEMENT_IN_PRE-COLONIAL_OLD_BENDE_DIVISION_OF_SOUTHEASTERN_NIGERA