Ɔba ko so ( Sarki Bai Rataya ) wasa ne na Duro Ladipo wanda ke nuna yanayin sufanci da rashin fahimta wanda aka fi sani da Shango na tatsuniyar Yarabawa .

Ọba haka
Asali
Mawallafi Duro Ladipo (en) Fassara
Shekarar ƙirƙira 1963
Lokacin saki Yuli 1963, 1963 (1963-1963-1963)
Asalin suna Ọba kò so
Characteristics
Harshe Yarbanci

Muhimmancin Tarihi da Al'adu gyara sashe

Wasan juyin juya hali na Duro Ladipo, Oba Kò So, an fara shirya shi ne a shekarar 1963 a filin wasa na Mbari Mayo da ke birnin Osogbo a Najeriya a wani bangare na bikin zagayowar ranar bude cibiyar fasahar birnin, musamman a shekarar da aka ayyana Najeriya a matsayin jamhuriya. [1] [2] Ba wai kawai Oba Kò So ya sami karɓuwa a ƙasa ba, amma ya sami karɓuwa a duniya, kamar yadda cibiyar al'adun Jamus da ke Legas ta shirya shi a 1963, wanda ya sa ya fito a wani bikin al'adu a Berlin mai suna Berliner Festwochen a 1964. [1] Bita na masu sauraron Berlin sun mutunta aikinta sosai, suna kwatanta shi a matsayin daya daga cikin "babban abubuwan ban mamaki na bikin". [1] Daga nan ne aka gayyace kamfanin Ladipo don yin Oba Kò So don yawon shakatawa na Commonwealth a duk faɗin Turai daga 1965 kuma ya ci gaba da yin wasan kwaikwayon a duk faɗin Turai baya ga daidaitawa da yin fim a matsayin fasalin BBC. [1] A cikin 1975, Duro Ladipo ya nemi fadada tasirinsa na duniya da yawon shakatawa a wasu sassan kasashen waje da Amurka. [1] Ziyarar Oba Kò So a Brazil ta yi fice musamman saboda gagarumin girmamawa da aka samu, kamar yadda al'adun Yarabawa da tatsuniyoyi suka haɗa masu sauraro da nasu al'adun Santería waɗanda suka samo asali a Najeriya. [1] Daga baya a cikin 1975, Oba Kò So ya zagaya ƙasar Amurka a matsayin wani ɓangare na bikin wasan kwaikwayo na duniya na uku da yake yin a gidajen sinima a faɗin ƙasar. [1] Al'adun Yarbawa da aka kawo a kan dandamali suna wakiltar wani sabon nau'in kuzari da annashuwa wanda ba zai misaltuwa da sauran abubuwan wasan kwaikwayo, kamar yadda masu sauraro suka bayyana kida da kade-kade a matsayin "karfi da wadata" da rawa a matsayin "karfafawa". [1] Yawancin nasarorin da Oba Kò So ya samu ya kasance a wani ɓangare saboda keɓantawar hangen nesansa na haɗe tatsuniya da siffar ɗan adam zuwa halin Sango, wanda Ladipo ya yi wasa da kansa, kamar yadda siffarsa ta wannan abin bautawa na Yarbawa ya nuna wani mutum mai zurfi kuma mai zurfi. ala’adar Ladipo ta kasance da bautar Sango da al’adun Yarabawa gaba daya. [1] [2]

Daya daga cikin manyan sabbin abubuwan da Oba Kò So ya yi shi ne ya fice daga wasan opera na gargajiya na kabilar Yarabawa ya shiga sabuwar babi na gidan wasan kwaikwayo na Yarbawa bayan mulkin mallaka da nufin kwato wakoki da kade-kade da raye-rayen gargajiya na Yarabawa wadanda Turawan mulkin mallaka suka yi tir da su. sake ba da labarai daga Littafi Mai Tsarki da al'adun Kiristanci. <ref name=":0">Ogunjobi, Oluseyi (2014). "The Creative Development, Importance, and Dramaturgy of Duro Ladipo's Oba Ko so". Cross / Cultures. 177: 291–318, 350 – via Proquest.Ogunjobi, Oluseyi (2014). "The Creative Development, Importance, and Dramaturgy of Duro Ladipo's Oba Ko so". Cross / Cultures. 177: 291–318, 350 – via Proquest. <ref name=":1">Ọlajubu, Oludare (1978). "The Sources of Duro Ladipọ's "Ọba Kò So"". Research in African Literatures. 9 (3): 329–362. ISSN 0034-5210.Ọlajubu, Oludare (1978). "The Sources of Duro Ladipọ's "Ọba Kò So"". Research in African Literatures. 9 (3): 329–362. ISSN 0034-5210. Wannan wasan kwaikwayo ya ba da babbar manufa wacce ta nuna irin tafiyar Duro Ladipo da sauran mutane da yawa wajen sasanta rikice-rikicen kiristanci da turawan mulkin mallaka suka aiwatar da kuma tushen kakanninsu na al'adun Yarabawa. [2] Ba wai kawai Ladipo ya kafa maƙasudin gina sabon wasan kwaikwayo a gidan wasan kwaikwayo na Yarbawa tare da Oba Kò So ba, amma mutanen da ya zaɓa ya yi aiki sun kasance abin juriya a kansa, domin aikin da ya ɗauka ba wai ya shafi makaranta ba ne kamar yadda ake yi a ƙarƙashin jagorancin mulkin mallaka. maimakon cancantar gudummawar da suka bayar ga fasahohin fasahar Yarabawa. [2] Ta wata hanya, Ladipo ya haɗa da ƴan wasansa, ƴan rawa, mawaƙa, da mawaƙa a cikin damar sake rubuta tarihin al'adun Yarbawa kasancewar su ne a sahun gaba a tsarin ƙirƙira, suna ba da gudummawar abubuwan da suka faru na kansu a matsayin abin gamsuwa ga jaruman wasan.

Fage gyara sashe

Shango shine jarumin wasan kwaikwayo. A cewar wasu masana tarihi, ya yi sarauta a matsayin sarkin Oyo kuma mutum ne da talakawansa da kuma a fadin Nijar, da daulolin Borgu da Nupe ke tsoro. Ya shahara wajen yaki da azzalumai a lokacin rayuwarsa, daga baya kuma a tarihin kabilanci wasu sun bauta masa. Zamansa ya kasance na tashin hankali da kuma makirci. Duro Ladipo ya rinjayi rubuce-rubucen Rev. Samuel Johnson, masanin tarihin Yarbawa wanda ya yi amfani da tsofaffin kafofin Oyo don littafinsa na Yarabawa. Wasan Duro ya haifar da hoton Sango a matsayin jarumi mai ban tausayi.

Labarin shirin gyara sashe

Wasan ya yi ƙoƙarin sake duba tarihi ta hanyar nuna ƙaƙƙarfa da ba da umarni ga Sango a lokacin da yake da ƙarfin ikonsa na sarki. Ya kasance mai lura da abin da mutane suke so, kuma cikin son yardarsu, sai ya sanya manyan sarakunansa guda biyu a kan junansu. Sarakunan, Gbonka da Timi, sun yi girma da yawa kuma sun zama masu tayar da hankali ga masarautar. Duk da haka, makircin ya ƙare har ya raba majalisarsa kuma yawancin mashawartansa, abokai da mata, Princess Oya, sun bar shi.

Abokin Shango Mogba, maimakon ya shiga cikin mayaudara, yana sha'awar fansa da mutuncin sarki. Mogba ya yi ta kiraye-kirayen da ake yi, wanda ya haifar da tsawa da walƙiya ta lalata gidajen maƙiyan Sango.

Manazarta gyara sashe

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 Ogunjobi, Oluseyi (2014). "The Creative Development, Importance, and Dramaturgy of Duro Ladipo's Oba Ko so". Cross / Cultures. 177: 291–318, 350 – via Proquest.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Ọlajubu, Oludare (1978). "The Sources of Duro Ladipọ's "Ọba Kò So"". Research in African Literatures. 9 (3): 329–362. ISSN 0034-5210.
  • Ogundeji, "Philip Adedotun: Hoton Sango a cikin wasan kwaikwayo na Duro Ladipo". Bincike a cikin Adabin Afirka, 1998, shafi. 57-75.
  • Ogunjobi, Oluseyi. "The Creative Development, Muhimmanci, da Dramaturgy na Duro Ladipo's Oba Ko so." Giciye / Al'adu No. 177 (2014): 291-318,350.
  • Yalajubu, Oludare. "Madogaran Duro Ladipọ's "Ọba Ko So". Bincike a cikin Adabin Afirka 9, No. 3 (1978): 329–62.